سوزش دل

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. از سوزش مداوم سر دل در غذابید.

۲. اگر دچار درد شدید و ناگهانی قفسهٔ سینه شدید، فوراً به یک مرکز اورژانس مراجعه کنید.

ـ سوزش دل نشانهٔ چیست:

با همهٔ شدت و ناراحتی، سوزش دل در بیشتر مواقع چیزی بیش از یک علامت خطر غلط نیست. چون غالباً فقط برگشت کمی اسید معده به‌درون مری است. اما فقط در این صورت است که اهمیتی ندارد، نه وقتی مربوط به حملهٔ قلبی باشد. بسیاری از بیماران با علامت سوزش دل به بخش اورژانس مراجعه می‌کنند و معلوم می‌شود دچار حملهٔ قلبی شده‌اند. اگر این سوزش دل مانند سوزش‌های قبلی نباشد یا بیشتر به درد قفسهٔ سینه شبیه باشد، باید آن را حملهٔ قلبی به‌حساب آورد، مخصوصاً اگر با علائم دیگری مثل تنگی نفس، درد دست چپ، یا عرق کردن همراه باشد.

ولی سوزش سر دل غالباً نشانهٔ کمبود اکسیژن قلب نیست، بلکه به‌خاطر آزرده شدن مری (لولهٔ متصل‌کنندهٔ دهان به معده) در اثر اسید معده است. دریچهٔ کوچکی بین مری و معده قرار دارد که اسفنکتر تحتانی مری نامیده می‌شود. گاهی این دریچه باز شده و کمی اسید معده به درون مری بالا می‌آید.

عوامل زیادی این دریچه را باز می‌کنند. برخی مواد غذائی که به معدهٔ شما نمی‌سازند (مثل مرکبات، نعناع، شکلات، غذاهای چرب و پرادویه)، خوردن غذای بیش از حد، کافئین، سیگار، و الکل در رأس آنها قرار دارند. بعضی داروها اگر با غذا خورده شوند باعث ناراحتی می‌شوند. برخی نیز، مثل آسپیرین، معده را ناراحت می‌کنند. حتی بستن کمربند سفت هم اسید معده را بالا می‌زند. سوزش دل در میان زنان باردار هم شایع است. اگر سوزش دل مداوم باشد و نتوانید آن را به چیزهائی که می‌خورید مربوط کنید، ممکن است علامت زخم معده یا ناشی از فتق شکافی باشد، یعنی بیرون زدن قسمتی از معده از میان سوراخ دیافراگم.

ـ درمان سوزش دل:

اگر سوزش سر دل این بار با دفعات قبل متفاوت است، بی‌درنگ به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر خوردن داروی بدون نسخهٔ ضدّ اسید سوزش را ظرف ۱۵ دقیقه خوب نکرد، برای معاینه و آزمایش نزد پزشک بروید. اگر سوزش مزمن باشد یا معدهٔ شما به‌قدری حساس شده است که هر چیزی می‌خورید ناراحتتان می‌کند باز به پزشک مراجعه کنید. او ممکن است زخم معده یا فتق شکافی تشخیص دهد. این دو گرفتاری را می‌توان با دارو معالجه کرد، گرچه گاهی عمل جراحی لازم است.

اما اگر مطمئنید که فقط سوزش دل همیشگی است نکات زیر را به‌کار ببندید. ضداسید بخورید. بیشتر داروهای ضداسید حاوی موادی هستند که به‌سرعت اسید معده را خنثی کرده و سوزش را آرام می‌کنند. کمی شیر بخورید. خوردن یک فنجان شیر کم‌چربی موقتاً اسید معده را خنثی می‌کند. اگر شیر در دسترس ندارید، کمی آب بخورید تا موقتاً دیوارهٔ مری را شستشو دهد.

داروهایتان را کنترل کنید. تعدادی از داروها تولید اسید معده را تحریک می‌کنند. از جملهٔ اینها آسپیرین، دیگر مسکن‌های ضد التهابی غیر استروئیدی، برخی داروهای قلبی و فشار خون، و داروهای آسم است. معمولاً داروها به‌تنهائی ایجاد سوزش دل نمی‌کنند. اما اگر سابقهٔ سوزش دل دارید، دارو می‌تواند آن را شعله‌ور یا تشدید کند.

اگر دچار سوزش دل هستید، فهرستی از داروهایتان به پزشک نشان دهید. شاید او عوض کردن بعضی از آنها را لازم بداند. سیگار نکشید. کشیدن سیگار تولید اسید معده را بیشتر می‌کند و با تضعیف ماهیچه‌های انتهای مری باعث برگشت اسید به مری می‌شود. از چربی و الکل دوری کنید. دلیل دیگری برای اجتناب از خوردن چربی و الکل، به‌تنهائی با هم: اینها ماهیچه‌های ورودی مری به معده را ضعیف می‌کنند. اگر می‌خواهید خود را گرفتار کنید، غذاهای چرب و نوشیدنی‌های الکلی و ادویه فراوان بسیار مؤثرند.

وزن کم کنید. فشار ناشی از وزن بالا می‌تواند اسید معده را به داخل مری براند. دراز نکشید. اگر بعد از خوردن غذا دراز بکشید، اسید معده راهی برای خزیدن به داخل مری پیدا کرده و با تحریک انتهاهای عصبی آنجا ایجاد درد می‌کند. زیر سر را بلند کنید. خوردن غذا درست قبل از خواب اصلاً خوب نیست. اما اگر نمی‌توانید نخورید، با گذاشتن چیزی سفت در زیر قسمت بالای بدن به اندازهٔ ۱۵ سانتی‌متر از برگشت اسید به مری جلوگیری کنید. این روش در جلوگیری از سوزش دل زنان باردار هم مؤثر است.

گذاشتن بالش اضافی در این مورد درست نیست، چون باعث خم شدن وسط بدن شده و بر انتهای مری فشار می‌آورد. لباس تنگ نپوشید. لباس تنگ و کمربند سفت باعث رانده شدن اسید معده به داخل مری می‌شود.