جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا

تب‌ روماتیسمی‌ ـ rheumatic fever


تب‌ روماتیسمی‌ یك‌ عارضه‌ التهابی‌ عفونت‌ با استرپتوكك‌ گروه‌ آ كه‌ بسیاری‌ از اعضای‌ بدن‌، به‌خصوص‌ مفاصل‌ و قلب‌ را درگیر می‌سازد. عفونت‌های‌ استرپتوكوكی‌ مسری‌ است‌ ولی‌ تب‌ روماتیسمی‌ حالت‌ مسری‌ ندارد. این‌ بیماری‌ هم‌ كودكان‌ و هم‌ بزرگسالان‌ را می‌تواند مبتلا سازد.
ـ علایم‌ شایع‌:
التهاب‌ مفصلی‌ با مشخصات‌ درد، قرمزی‌،تورم‌ و گرمی‌، كه‌ می‌تواند از مفصلی‌ به‌ مفصل‌ دیگر نقل‌ مكان‌ كند. شایعترین‌ مفاصل‌ درگیر عبارتند از مچ‌ دست‌، آرنج‌، زانو و مچ‌ پا. التهاب‌ مفصلی‌ معمولاً در عرض‌ 14-10 روز فروكش‌ می‌كند ولی‌ بدون‌ درمان‌، سایر مفاصل‌ نیز ممكن‌ است‌ درگیر شوند:
۱. تب
۲. خستگی
۳. رنگ‌پریدگی‌
۴. بی‌اشتهایی
۵. احساس‌ ناخوشی‌ عمومی‌
۶. درد شكم‌
۷. درد سینه‌
۸. بثورات‌ پوستی‌ اندك‌ بر روی‌ شكم‌، سینه‌ و پشت‌
۹. برآمدگی‌های‌ زیرپوستی‌ كوچك‌ بدون‌ درد در نواحی‌ استخوانی‌ نظیر آرنج‌ و زانو
۱۰. حركات‌ غیرارادی‌ اندام‌های‌ تحتانی‌ و فوقانی‌ (كره‌)
۱۱. كوتاهی‌ نفس‌
۱۲. احتباس‌ مایع‌ كه‌ باعث‌ ورم‌ پا و پشت‌ می‌گردد.
۱۳. تندی‌ ضربان‌ قلب‌، به‌خصوص‌ هنگام‌ خوابیدن‌
ـ علل‌ بیماری:
تب‌ روماتیسمی‌ از یك‌ عفونت‌ استرپتوكوكی‌ قبلی‌ (معمولاً عفونت‌ گلو) كه‌ 6-1 هفته‌ قبل‌ از بروز علایم‌ تب‌ روماتیسمی‌ رخ‌ می‌دهد ناشی‌ می‌گردد. این‌ اختلال‌، یك‌ اختلال‌ خودایمنی‌ است‌ كه‌ در آن‌ پادتن‌های‌ تولیدشده‌ بر ضد باكتری‌ استرپتوكوك‌ بر ضد مفاصل‌ و قلب‌ نیز واكنش‌ نشان‌ می‌دهند.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. تغذیه‌ نامطلوب
۲. سابقه‌ خانوادگی‌ تب‌ روماتیسمی‌
۳. زندگی‌ در شرایط‌ پرجمعیت‌ یا غیربهداشتی‌
۴. داشتن‌ استعداد ابتلای‌ عفونت‌های‌ تنفسی‌ فوقانی‌
۵. عفونت‌های‌ استرپتوكوكی‌ درمان‌نشده‌ یا ناقص‌ درمان‌شده‌
ـ پیشگیری‌:
در مورد هر نوع‌ عفونت‌ گلو به‌خصوص‌ در كودكان‌ كشت‌ گلو از نظر استرپتوكوك‌ باید انجام‌ شود. درمان‌ آنتی‌بیوتیكی‌ فوری‌ هر عفونت‌ استرپتوكوكی‌، از جمله‌ عفونت‌های‌ پوستی‌. عفونت‌های‌ استرپتوكوكی‌ باید با آنتی‌بیوتیك‌ (معمولاً پنی‌سیلین‌) خوراكی‌ به‌مدت‌ ده‌ روز یا تزریق‌ نوع‌ طولانی‌اثر آن‌ درمان‌ شوند.
ـ عواقب‌ موردانتظار:
عفونت‌های‌ استرپتوكوك‌ معمولاً با درمان‌ قابل‌ علاج‌ هستند. تب‌ روماتیسمی‌ قابل‌ درمان‌ است‌ ولی‌ قابل‌ علاج‌ (درمان‌ قطعی‌) نیست‌. این‌ عارضه‌ در عرض‌ 12-2 هفته‌ فروكش‌ می‌نماید. در بعضی‌ موارد، تب‌ روماتیسمی‌ ممكن‌ است‌ به‌ دریچه‌های‌ قلبی‌ آسیب‌ بزند. دریچه‌ آسیب‌دیده‌ را می‌توان‌ با جراحی‌ تعویض‌ كرد. در موارد نادر تب‌ روماتیسمی‌ حتی‌ با درمان‌ می‌تواند كشنده‌ باشد.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. حملات‌ بعدی‌ تب‌ روماتیسمی‌ حاد در پی‌ عفونت‌ مجدد با استرپتوكوك‌
۲. آسیب‌ دایمی‌ دریچه‌های‌ قلب‌ كه‌ منجر به‌ نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌ می‌گردد.
ـ درمان‌:
۱. بهداشت‌ دهانی‌ مطلوب‌ مهم‌ است‌.
۲. درجه‌ حرارت‌ بیمار و تعداد نبض‌ او را روزانه‌ اندازه‌گیری‌ كرده‌ و برای‌ ارایه‌ به‌ پزشك‌ ثبت‌ نمایید.
۳. در موارد خفیف‌، مراقبت‌ در منزل‌ كافی‌ است‌ ولی‌ در موارد شدید ممكن‌ است‌ بستری‌ در بیمارستان‌ لازم‌ باشد.
۴. اگر بیمار گلودرد یا سرفه‌ دارد از یك‌ دستگاه‌ مرطوب‌كننده‌ با بخار سرد استفاده‌ كنید. دستگاه‌ مرطوب‌كننده‌ را هر روز تمیز كنید.
۵. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌های‌ خون‌، كشت‌ گلو و نوار قلب‌ و رادیوگرافی‌ قفسه‌ سینه‌ و قلب‌ باشد. هیچ‌ آزمون‌ اختصاصی‌ برای‌ تشخیص‌ تب‌ روماتیسمی‌ وجود ندارد.
ـ داروها:
۱. داروهای‌ ادرارآور برای‌ كاهش‌ احتباس‌ مایعات‌
۲. استروییدها (داروهای‌ ضدالتهابی‌) یا آسپیرین‌ برای‌ كاهش‌ التهاب‌
۳. آنتی‌بیوتیك‌ها برای‌ مقابله‌ با باقیمانده‌ باكتری‌های‌ استرپتوكوكی‌. پس‌ از رسیدن‌ تب‌ روماتیسمی‌ به‌ مرحله‌ غیرفعال‌، مقدار اندك‌ آنتی‌بیوتیك‌ها ممكن‌ است‌ به‌مدت‌ نامحدود برای‌ جلوگیری‌ از عود بیماری‌ ادامه‌ یابد.
ـ فعالیت‌:
تا هنگامی‌ كه‌ بررسی‌ها نشان‌ دهد بیماری‌ فروكش‌ كرده‌ است‌ بیمار باید در بستر استراحت‌ نماید. مدت‌ استراحت‌ لازم‌ به‌ این‌ منظور معمولاً 5-2 هفته‌ است‌ ولی‌ در برخی‌ موارد به‌ ماه‌ها استراحت‌ نیاز است‌. مهیا كردن‌ یك‌ لگن‌ یا توالت‌ كنار بستر باعث‌ می‌شود كه‌ بیمار مجبور نباشد برای‌ رفتن‌ به‌ توالت‌ از بستر برخیزد.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ مایعات‌ با غذاهای‌ نرم‌ در مراحل‌ اولیه‌ بیماری‌ كه‌ به‌تدریج‌ به‌ یك‌ رژیم‌ عادی‌ غنی‌ از پروتئین‌، كالری‌ و ویتامین‌ها تغییر داده‌ می‌شود. رژیم‌ غذایی‌ كم‌نمك‌ در صورتی‌ كه‌ بیمار دچار كاردیت‌ (التهاب‌ قلب‌) باشد، توصیه‌ می‌شود.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. ورم‌ پا و پشت‌
۲. كوتاهی‌ نفس‌
۳. استفراغ‌ یا اسهال‌
۴. سرفه‌
۵. درد شدید شكم‌
۶. تب‌
۷. اگر شما یا كودك‌ شما دارای‌ علایم‌ تب‌ روماتیسمی‌ باشد.
۸. اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید. داروهای‌ تجویزی‌ ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.


همچنین مشاهده کنید