سیکلوفسفامید - CYCLOPHOSPHAMIDE

	نام فارسى		سيکلوفسفاميد
	نام انگليسى		CYCLOPHOSPHAMIDE
	نام تجارى دارو		Cytoxan, neosar, Procytax
	گروه دارويى		آنتي‌نئوپلاستيك - آلكيله‌كننده
	گروه شيميايى دارو		نيتروژن موستارد.
	مكانيسم اثر		با آلكيله كردن RNA،DNA، آنزيم‌هائى را كه سبب ساختن اسيدهاى آمينه در پروتئين‌ها مي‌شوند را مهار مي‌‌كند درضمن باعث اتصال رشته‌هاى DNA مي‌شود. و بر نوروبلاستوم پستان اثردارد.
	موارد مصرف		بيمارى هوچكين، لنفوم‌ها، لوسمي، سرطان دستگاه توليدمثل خانم‌ها، سرطان ريه و پروستات، ميلوم مولتيپل، نوروبلاستوم، رتينوبلاستوم، ساركوم يوئينگ.
	ميزان مصرف		بالغين: مصرف خوراكى در ابتدا با دوز 5-1 ميلي‌گرم / كيلوگرم به‌صورت خوراكى به‌مدت 2 الى 5 روز سپس دوز نگهدارنده حدود 5-1 ميلي‌گرم / كيلوگرم هر 10-7 روز داده مي‌شود. در تزريق وريدى در ابتدا 50-40 ميلي‌گرم/ كيلوگرم در دوزهاى منقسم و طى مدت 2-5 روز و سپس دوز نگهدارنده حدود 15-10 ميلي‌گرم / كيلوگرم در هر 10-7 روز و يا 5-3 ميلي‌گرم / كيلوگرم در هر 3 روز داده مي‌شود. بچه‌ها: مصرف خوراكى يا تزريق وريدى 8-2 ميلي‌گرم / كيلوگرم و يا 250-60 ميلي‌گرم بر مترمربع و در دوزهاى منقسم به‌مدت 6 روز يا بيشتر داده مي‌شود و سپس درمان نگهدارنده 15-10 ميلي‌گرم / كيلوگرم در هر 10-7 روز يا 30 ميلي‌گرم/ كيلوگرم در هر 4-3 هفته داده مي‌شود. درصورت بروز دپرسيون مغز استخوان دوز دارو را به نصف مقدار قبلى كاهش دهيد. پلي‌ميوزيت، آرتريت روماتوئيد، گرانولوماتوز وگنر: بالغين: 1 تا 3mg/kg بصورت خوراكي. موارد منع مصرف: در شيردهى و حاملگى (در گروه D قرار دارد)، سن باروري، عفونت فعال، واكسن‌هاى زنده ويروسي، مهار مغز استخوان.
	توضيحات دارو		عوارض جانبي: قلبى عروقي: مسموميت قلبى (در دوزهاى بالا). خوني: ترومبوسيتوپني، لكوپني، پان‌سيتوپني، مهار مغز استخوان، لوسمى ميلوئيد حاد. گوارشي: تهوع، استفراغ، اسهال، كاهش وزن، كوليت، مسموميت كبدي. ادرارى تناسلي: سيستيت هموراژيك، خون در ادرار، نئوپلاسم، آمنوره، آزوسپرمي، ناتوانى جنسي، عقيمي، فيبروز تخمدان. پوست: آلوپسي، درماتيت، پيگمانتاسيون بستر ناخن‌ها، خطوط برجسته و متقاطع ناخن. تنفسي: فيبروز ريوى بينابيني، آمبولي، ادم ريوي. اندوکرين: سندرم ترشح نامتناسب ADH. سيستم عصبى مرکزي: سردرد: سرگيجه. احتياطات: سابقه درمان راديوتراپي، اختلال عملکرد کليه و کبد، استروئيد درماني، ارتشاح متاستاتيک BM، سابقه سنگ اوراتي، نقرس، با احتياط مصرف شود. فارماکوکينتيک: جذب گوارشي: کامل. اوج اثر: خوراکى يک ساعت. انتشار: از CNS هم رد مي‌شود. متابوليسم: کبدي. دفع: کليوى (نيمه عمر: ۶ـ۴ ساعت). تداخلات داروئي: باعث تشديد انسداد عصبى ـ عضلانى سوکسينيل کولين مي‌شود مصرف همزمان با دوکسوروبيسين باعث تشديد سميت قلبى مي‌شود. ملاحظات پرستاري: پيگيرى آزمايشگاهي: ـ CBC، درصد لکوسيت‌ها و شمارش پلاکتى هر هفته لازم است، در صورتي‌که WBC کم‌تر از ۴۰۰۰ يا پلاکت کم‌تر از ۷۵۰۰۰ شد به پزشک اطلاع دهيد. ـ تست‌هاى عملکرد ريوى و عکس با اشعه X از قفسه صدرى طى مدت درمان انجام شود، گرفتن عکس قفسه صدرى بايد هر ۲ هفته يک‌بار انجام گردد. ـ تست‌هاى کليوي: BUN، اسيد اوريک سرم و کليرانس کراتينين ادرار قبل و حين درمان انجام شود. ـ ميزان I&O ، کاهش ادرار به کمتر از ۳۰ ميلي‌ليتر در ساعت را گزارش کنيد. ـ دماى بدن بيمار را هر ۴ ساعت (ممکن است شروع عفونت را نشان بدهد). ـ در صورت لزوم تست‌هاى عملکرد کبدى قبل و حين درمان بررسى شود (بيليروبين LDH, ALT, AST) و يا هر ماه يک بار انجام شود. توصيه‌ها: ـ بيمار را از طريق مايعات وريدى يا خوراکى قبل از شيمي‌درمانى هيدراته کنيد. ـ قبل از مصرف فرم خوراکى دارو به بيمار آنتي‌اسيد خوراکى بدهيد، دارو را بعد از شام و قبل از خواب مصرف کند. ـ براى جلوگيرى از استفراغ و در صورت لزوم ۶۰ـ۳۰ دقيقه قبل از شروع درمان به بيمار داروى ضداستفراغ بدهيد. ـ براى تنظيم سطح پلاسمائى اسيد اوريک و قليائى کردن ادرار از آلوپورينول يا بي‌کربنات سديم استفاده کنيد. ـ از افزايش ميزان اسيداوريک خون جلوگيرى کنيد. ـ براى پيشگيرى از عفونت‌ها از آنتي‌بيوتيک‌ استفاده کنيد. ـ تزريق وريدى بعد از رقيق کردن ۱۰۰ ميلي‌گرم دارو در ۵ ميلي‌ليتر از آب مقطر يا آب باکتريواستاتيک انجام مي‌شود و مي‌توان دارو را در ۲۵۰ ميلي‌ليتر از محلول مناسب براى رقت بيشتر حل کرد. ـ تزريق آهسته وريدى (طى مدت سه دقيقه) با استفاده از سوزن شماره ۲۱ و ۲۳ و ۲۵ انجام شود محل تزريق را از نظر تحريک يا فلبيت بررسى کنيد. ـ براى درد بيمار از ضددردهاى موضعى يا سيستميک استفاده کنيد. ـ براى عفونت از داروهاى موضعى يا سيستميک استفاده شود. ـ دارو صبح مصرف شود و دوز قبل از خواب دارو را مي‌توان حذف نمود. ـ در ظروف دربسته و دماى اتاق نگهدارى شود. ـ از ضدعفوني‌ شديد طبى استفاده شود در صورت پائين بودن WBC بيمار را قرنطينه سازيد. ـ مراقبت‌هاى ويژه از پوست انجام شود. ـ ورزش‌هاى تنفسى عميق در بيمار ۴ـ۳ بار در روز انجام شود بيمار را در وضعيت نيمه نشسته بخوابانيد (semi-fowler,s position) ـ افزايش مصرف مايعات تا ۳ـ۲ ليتر در روز براى جلوگيرى از رسوب املاح اورات و تشکيل سنگ در کليه و کاهش سيستيت خونريزي‌دهنده. ـ رژيم غذائى داراى پورين کم باشد: گوشت‌هاى ارگانى (کليه، جگر)، لوبياى سرخ‌کرده و نخود براى قليائى کردن ادرار استفاده مي‌شود. ـ شستشوى مکرر دهان با آب و بي‌کربنات سديم روزى ۴ـ۳ مرتبه و مسواک‌کردن دندان‌ها با مسواک نرم يا اپليکاتور کتانى براى جلوگيرى از عفونت دهان و استفاده از نخ ابريشمى دندان. ـ کمپرس گرم موضع تزريق به‌خاطر التهاب موجود. ارزيابى باليني: خونريزي: خون در ادرار، يا خون مخفي، کبودى يا پتشي، سطوح مخاطى و سوراخ‌ها هر ۸ ساعت بررسى کنيد. تنگى نفس، رال، سرفه بدون خلط، درد قفسه صدرى و تاکي‌پنه را بررسى کنيد. ترجيح غذائي: ليستى از غذاهائى که دوست دارد و يا دوست ندارد تهيه شود. اثرات آلوپسى بر وضعيت جسماني، در مورد احساس مريض در مورد تغييرات موجود در بدن با بيمار بحث کنيد. زردشدن پوست و اسکلرا و تيره‌شدن ادرار، مدفوع خاک رسي، خارش پوست، درد شکمي، تب و اسهال ارزيابى شود. ادم پاها، درد مفاصل، درد معده و لرز را بررسى کنيد. التهاب سطوح مخاطي، و ترک‌هائى جلدى را بررسى کنيد. بررسى حفره دهان هر ۸ ساعت از نظر خشکي، زخم‌هاى سطحى و عمقى و لکه‌هاى سفيد يا درد در دهان و خونريزى از آن و درد هنگام بلعيدن غذا، براى بيمار گزيلوکائين تجويز کنيد. علائم نشان‌دهنده واکنش‌هاى شديد حساسيتي: راش، خارش، کهير، ضايعات خارش‌دار پوست، تحريک پوست و گرگرفتگي، بررسى شود. تاکي‌پنه، تغييرات نوار قلبي، تنگي‌نفس، ادم و خستگى بررسى شود. آموزش به بيمار و خانواده: ـ که قرنطينه محافظتى به‌طور احتياطى انجام شود. ـ که ناتوانى جنسى يا آمنوره ممکن است رخ دهد که با قطع درمان برگشت‌پذير هستند. ـ هرگونه تغييرات تنفسى يا سرفه اطلاع داده شود. ـ که طى درمان موها ممکن است از دست برود لذا يک کلاه‌گيس ممکن است باعث شود بيمار احساس بهترى داشته باشد، قوام و رنگ‌ موهاى جديد ممکن است متفاوت با وضعيت قبل باشد. ـ از خوردن غذاهاى حتوى اسيد سيتريک و يا داراى قوام سخت و داغ خوددارى کنند. ـ هرگونه خونريزي، لکه‌هاى سفيد يا زخم‌هاى دهانى را به پزشک اطلاع دهند به بيمار بگوئيد که دهانش را هر روز معاينه کند. ـ علائم عفونت را گزارش کنند: افزايش دماى بدن، گلودرد و علائم سرماخوردگي. ـ علائم آنمى را گزارش کنند: خستگي، سردرد، غش، تنفس کوتاه، تحريک‌پذيري. ـ خونريزى را گزارش کنند: از تيغ يا دهان‌شويه‌هاى تجارتى استفاده نکنند. تداخل با تست‌هاى آزمايشگاهي: افزايش در: اسيد اوريک مثبت کاذب: تست پاپ‌اسمير. منفى کاذب: PPD، تريکوفيتين اوريون، کاناديدا. کاهش در : پسودوکولين استراز.