|
|
|
| اثر روى تغذيه و دستگاه گوارش
|
|
| انرژى لازم براى انجام ورزش از اکسيده شدن مواد غذائى که قسمت عمده آن از سوختن مواد قندى و چربى‌ها به‌دست مى‌آيد حاصل مى‌گردد که نتيجهٔ آن زياد شدن اشتها و خوردن غذاى بيشتر و بالاخره زيادتر شدن دفع مواد زائد بدن خواهد بود و در نتيجهٔ آن، فعاليت‌هاى غددى توسعه يافته، اشتها تحريک شده و عمل هضم تسريع مى‌شود. براى اشخاص خانه‌نشين و بى‌حرکت و افرادى که در اثر پرخورى خسته مى‌شوند، ورزش داراى اثرى نيکو است و نزد اين افراد عمل دفع فضولات سرعت مى‌يابد. نزد افراد در سنين مختلف پس از چند هفته تمرين ورزشي، کاهش مقدار کلسترول، اسيداوريک و اوره خون مشاهده شده است. هم‌چنين ادرار که عمل دفع اساسى فضولات را تأمين مى‌کند غليظ‌تر گرديده و مواد دفعى آن بيشتر شده است.
|
|
| ورزش مانع جمع‌شدن مواد زائد در بدن مى‌گردد. چون معده و کبد و روده‌ها مى‌بايد پيوسته غذاى لازم را به عضلات برسانند و براى اين کار فعاليت مى‌کنند، سلول‌هاى تشکيل‌دهنده آنها هميشه شاداب و سالم باقى مى‌ماند. بالعکس در اشخاصى که بى‌حرکت هستند و حتى از راه رفتن هم دريغ مى‌ورزند، فضولات مواد غذائى به زحمت خارج مى‌شود و علاوه بر آن که سموم اين فضولات گاه از راه روده جذب بدن مى‌شود و در واقع يک نوع مسموميت مختصر و دائم ايجاد مى‌کند، پس از مدتى سبب گشادشدن معده و روده‌ها نيز مى‌گردد و کبد و ساير غدد مترشحه هاضمه نيز به مناسبت کار زياد خسته و فرسوده مى‌شود و همه اين عوامل دست به‌دست هم داده، اختلال شديدى در دستگاه گوارش به‌وجود مى‌آورند. لازم به ياد‌آورى است که معده و روده و ساير قسمت‌هاى داخلى شکم به‌وسيله يک جدار عضلانى سفت و محکم که از عضلات مورب ساخته شده و از استخوان جناغ سينه تا بالاى زهار کشيده شده و روى شکم را پوشانيده است، با کمک يک عضله مدور داخلى به‌طور افقى اعضاء دستگاه گوارش را در وضع خود نگاه مى‌دارد. اين عضلات که به محکمى چوب و قدرت ارتجاعى شبيه به فنر هستند، مانع از آن مى‌شوند که محتويات شکم جاى خود را تغيير دهند و به‌واسطه وزنى که دارند در حالت ايستادگى به طرف پائين متمايل شوند ولى گاه اتفاق مى‌افتد که اين عضلات ضعيف و نازک مى‌شوند و سلول‌هاى چربى جاى کمبود آن را پر مى‌کند و به اين ترتيب استحکام عضلات کم مى‌شود به‌طورى‌که ديگر نمى‌توانند مثل سابق جلو افتادگى احشاء را بگيرند و عوارض مختلفى مثل پائين افتادن معده و گاه بيرون آمدن روده از محل تقاطع عضلات پيدا مى‌شود.
|
|
| بعضى از اشخاص تصور مى‌کنند که راه رفتن تنها مى‌تواند جايگزين ورزش‌هاى روزانه بشود، اين نظريه صحيح نيست و راه‌رفتن نمى‌تواند عضلات شکم را به‌کار وادارد. بديهى است که به هرحال راه رفتن بهتر از نشستن و خوابيدن است ولى اگر قرار بشود، کسى بخواهد در عين به‌دست آوردن سلامت کامل از تناسب اندام هم برخوردار شود بايد حتماً به تمرينات بدنى و ورزش‌هاى شکمى نيز بپردازد. افتادگى اعضاء دستگاه گوارش به شکل شديد آن خوشبختانه خيلى زياد نيست با اين حال در اشخاصى که فعاليت بدنى ندارند انواع خفيف آن فراوان است و اشخاص مبتلاء هميشه دچار نفخ معده و يبوست مزاج مى‌باشند. تنها راه علاج، تمرينات بدنى و شکمى خيلى کوتاه و سبک روزانه است که مى‌تواند اين عوارض را براى هميشه برطرف سازد. بديهى است اگر در عين حال، پيروى از رژيم غذايى رعايت شود بيمار خيلى زودتر بهبودى مى‌يابد.
|
|
| مسلم است که ورزش براى اينکه داراى نتيجه رضايت‌بخشى باشد. بايد به‌وسيلهٔ اشخاصى که به‌حد کافى و به‌طور متنوع غذا مى‌خورند تمرين شود. در دوران محدوديت غذائى يا در مواردى که غذاى شخص ناکافى باشد، توصيه مى‌شود که حتى‌المقدور از تمرينات ورزشى که سبب مصرف شدن کالرى خيلى زياد مى‌شود پرهيز گردد.
|
|
| با توجه به آنچه گذشت، تأثير ورزش بر سلامت جسم و روان را به شرح زير مى‌توان خلاصه نمود:
|
|
| ۱. ازدياد حجم ريه‌ها
|
|
| ۲. کمک به دفع سموم بدن
|
|
| ۳. نظافت پوست و تأمين سلامت آن
|
|
| ۴. تنظيم حرارت بدن
|
|
| ۵. بهبود گردش خون
|
|
| ۶. ازدياد گلبول‌هاى قرمز و هموگلوبين خون
|
|
| ۷. تقويت کار قلب
|
|
| ۸. تقليل خطرات بروز بيمارى‌هاى قلب و عروق
|
|
| ۹. تسهيل خواب و استراحت در دنبال خستگى جسمي
|
|
| ۱۰. جلوگيرى از پرخونى احشاء
|
|
| ۱۱. کمک به هضم و جذب غذا
|
|
| ۱۲. تقويت دستگاه عضلانى - عصبى و تنظيم تعادل آن
|
|
| ۱۳. بهبود سلامت روان
|
|
|
|
| ورزش عملى است ارادى و در عين حال که سبب تنظيم و درستى حرکات مى‌گردد، خونسردي، مهارت، نرمش و سرعت در کار را نيز باعث مى‌شود.
|
|
|
|
| واضح‌ترين تأثير ورزش، زياد شدن قدرت عضلانى است. هيچ عضوى به اندازهٔ عضلات در نتيجه بى‌حرکتى و عدم فعاليت ناتوان نمى‌شود. کند بودن جريان خود در بافت‌هاى عضلانى اشخاصى که ورزش نمى‌کنند و تحرک کمترى دارند باعث مى‌گردد که از وزن عضلات بدن نسبت به وزن طبيعى به مقدار زياد کاسته شود. بدين ترتيب ۵۰ درصد وزن عضلانى بدن به ۳۰ تا ۳۵ درصد تنزل مى‌کند. در اين هنگام يک عدم تعادل در متابوليسم بافت‌هاى بدن پيدا مى‌شود بدين معنى که جاى عضلات از دست رفته را چربى و سلول‌هاى ناتوان پر مى‌کنند و منجر به چاقى مرضى و نرمى عضلات مى‌گردد. بعضى از اشخاص پس از اين که وزن عضلات آنها کاسته شد آن عضلات به همان حال باقى مى‌ماند و شخص لاغر و استخوانى مى‌گردد و در هر دو صورت يعنى چاقى و يا لاغرى زياد هر دو، هم از نظر زيبائى و هم از نظر سلامت جسمانى عواقب نامطلوبى دارند.
|
|
| افزايش نيروى عضلانى سبب تکميل و طبيعى شدن وضعيت بدن مى‌گردد و به‌همين سبب بهترين وسيله براى جلوگيرى از خميدگى ستون مهره‌ها به‌شمار مى‌رود. تقويت عضلانى شکم به‌وسيلهٔ ورزش براى اشخاص مبتلا به افتادگى شکم و سوءهاضمه مفيد و بهتر از بستن شکم‌بند مى‌باشد و حرکت مفاصل تسهيل مى‌گردد.
|
|
|
|
| دستگاه تنفس که مأمور رسانيدن اکسيژن به بافت‌ها است، در حالت معمولى بدون اينکه شخص توجه داشته باشد، در هر تنفس نيم‌ليتر هوا داخل ريه او مى‌کند. يعنى در واقع از ظرفيت کلى ريه‌ها فقط حدود ۱۰/۱ آن به کار مى‌افتد و همين‌امر سبب مى‌شود که بسيارى از مواد زائد بدن که بايد به‌وسيلهٔ ترکيب شدن با اکسيژن خارج شوند در بدن باقى بماند. در هنگام ورزش احتياج فراوان به اکسيژن افزايش فوق‌العادهٔ تبادلات ريوى را ايجاب مى‌کند و اين کيفيت به‌صورت زياد شدن تعداد حرکات تنفسى و افزايش ظرفيت قفسه صدرى ظاهر مى‌شود. به‌عبارت ديگر در اثر ورزش تنفس عميق‌تر گشته، گازکربنيک و ساير سموم بدن سريع‌تر دفع مى‌گردند.
|
|
|
|
| در اثر ورزش و حرکات عضلات، ضربان قلب بيشتر و قوى‌تر مى‌گردد. در نتيجه اکسيژن و غذاى بيشترى به بافت‌هاى بدن مى‌رسد و سبب تقويت آنها مى‌شود. به‌عقيدهٔ متخصصين قلب، ورزشى که به‌طور مرتب و صحيح انجام شود، باعث جلوگيرى از سکته‌هاى قلبى مى‌شود. به‌طورى که اشخاص فعال کمتر از اشخاص تنبل سکته مى‌کنند و در صورت بروز سکته زودتر خوب مى‌شوند.
|
