قسمت شانزدهم (۲)

تو آب نی خاک نی تو دگری

بیرون ز جهان آب و گل در سفری

قالب جویست و جان در او آب حیات

آنجا که توئی از این دو هم بی‌خبری

٭٭٭

توبه کردم ز شور و بی‌خویشتنی

عشقت بشنید از من به این ممتحنی

از هیزم توبه‌ی من آتش بفروخت

می‌سوخت مرا که توبه دیگر نکنی

٭٭٭

تو دوش چه خواب دیده‌ای می‌دانی

نی دانش آن نیست بدین آسانی

در دست و تن تو کاله پنهان کرده است

ای شحنه چراش زو نمی‌رنجانی

٭٭٭

تو سیر شدی من نشدم زین مستی

من نیست شدم تو آنچه هستی هستی

تا آب ز نا و آسیا می‌ریزد

می‌گردد سنگ و می‌زخد در پستی

٭٭٭

جانا ز تو بیزار شوم نی نی نی

با جز تو دگر یار شوم نی نی نی

در باغ وصالت چو همه گل بینم

سرگشته بهر خار شوم نی نی نی

٭٭٭

جان بگریزد اگر ز جان بگریزی

وز دل بگریزم ار از آن بگریزی

تو تیری و ما همچو کمانیم هنوز

تیری چه عجب گر ز کمان بگریزی

٭٭٭

جان در ره ما بباز اگر مرد دلی

ورنی سر خویش گیر کز ما بحلی

این ملک کسی نیافت از تنگ دلی

حق می‌طلبی و مانده در آب و گلی

٭٭٭

جان دید ز جانان ازل دمسازی

می‌خواهد کز من ببرد هنبازی

این بازیها که جان برون آورده است

ما را به خود تمام بازی بازی

٭٭٭

جان روز چو مار است به شب چون ماهی

بنگر که تو با کدام جان همراهی

گه با هاروت ساحر اندر چاهی

گه در دل زهره پاسبان ماهی

٭٭٭

جانم دارد ز عشق جان‌افزائی

از سوداها لطیفتر سودائی

وز شهر تنم چو لولیان آواره است

هر روز به منزلی و هر شب جائی

٭٭٭

چشمان خمار و روی رخشان داری

کان گوهر و لعل بدخشان داری

گیرم که چو غنچه خنده پنهان داری

گل را ز جمال خود تو خندان داری

٭٭٭

چشم تو بهر غمزه بسوزد مستی

گر دلبندی هزار خون کردستی

از پای درآمد دل و دل پای نداشت

از دست کسی که او ندارد رستی

٭٭٭

چشم مستت ز عادت خماری

افغان که نهاد رسم تنها خواری

چون می مددیست ای بخیلیت چراست

می می نخوری و شیره می‌افشاری

٭٭٭

چندان گفتی که از بیان بگذشتی

چندان گشتی بگرد آن کان گشتی

کشتی سخن در آب چندان راندی

نی تخته بماند نی تو و نی کشتی

٭٭٭

چون جمله خطا کنم صوابم تو بسی

مقصود از این عمر خرابم تو بسی

من میدانم که چون بخواهم رفتن

پرسند چه کرده‌ای جوابم تو بسی

٭٭٭

چون خار بکاری رخ گل می‌خاری

تا گل ناری بر ندهد گلناری

فعل تو چو تخم و این جهان طاهون است

تا خشت بر آسیا بری خاک آری

٭٭٭

چون ساز کند عدم حیات افزائی

گیری ز عدم لقمه و خوش می‌خائی

در می‌رسدت طبق طبق حلواها

آنجا نه دکان پدید و نه حلوائی

٭٭٭

چونست به درد دیگران درمانی

چون نوبت درد ما رسد درمانی

من صبر کنم تا ز همه وامانی

آئی بر ما چو حلقه بر درمانی

٭٭٭

چون شب بر من زنان و گویان آئی

در نیم شبی صبح طرب بنمائی

زلف شب را گره گره بگشائی

چشمت مرسا که سخت بی‌همتائی

٭٭٭

چون کار مسافران دینم کردی

حمال امانت یقینم کردی

گفتم که ضعیفم و گرانست این بار

زورم دادی و آهنینم کردی

٭٭٭

چون مست شوی قرابه بر پای زنی

با دشمن جان خویشتن رای زنی

هم باده خوری مها هم نای زنی

این طمع مکن که هر دو یک جای زنی

٭٭٭

چون ممکن آن نیست اینکه از بر ما برهی

یا حیله کنی ز حیله‌ی ما بجهی

یا بازخری تو خویش و مالی بدهی

آن به که دگر سر نکشی سر بنهی

٭٭٭

چونی ای آنکه از جمال فردی

صدبار ز چو نیم برون آوردی

چون دانستم ترا و چونت دیدم

بی‌دانش و بینشم به کلی ویران بردی

٭٭٭

چون نیشکر است این نیت ای نائی

شیرین نشود خسرو ما گر نائی

هر صبحدم آدم که هر صبحدمی

از عالم پیر بردمد برنائی

٭٭٭

حاشا که به ماه گویمت میمانی

یا چون قد تو سرو بود بستانی

مه را لب لعل شکرافشان ز کجاست

در سرو کجاست جنبش روحانی

٭٭٭

حیف است که پیش کر زنی طنبوری

یا یوسف همخانه کنی با کوری

یا قند نهی در دو لب رنجوری

یا جفت شود مخنثی با حوری

٭٭٭

خواهی که حیات جاودانه بینی

وز فقر نشانه‌ی عیانی بینی

اندر ره فقر بد مرو تا نرود

مردانه درآ که زندگانی بینی

٭٭٭

خواهی که در این زمانه فردی گردی

یا در ره دین صاحب دردی گردی

این را بجز از صحبت مردان مطلب

مردی گردی چو گرد مردی گردی

٭٭٭

خود را چو دمی ز یار محرم یابی

در عمر نصیب خویش آن دم یابی

زنهار که ضایع نکنی آن دم را

زیرا که دگر چنان دمی کم‌یابی