سرگیجه

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. سرگیجه بدون دلیل، شدید، مکرر، یا پایدار است.

۲. همراه با سرگیجه گوش زنگ می‌زند یا ناگهان شنوائی از بین می‌رود.

۳. دید ناگهان مختل شده است یا دوبینی روی داده است.

۴. سر درد شدید وجود دارد.

۵. سابقه خانوادگی سرگیجه وجود دارد.

ـ سرگیجه نشانه چیست:

چرخیدن همه چیز به دور سر انسان در هنگامی که سوار چرخ‌ فلک هستید چیزی عادی است، اما اگر در خانه خود نشسته‌اید و این حالت روی می‌دهد، لااقل ناخوشایند است. در برخی موارد، همه ما دچار سرگیجه می‌شویم. برخی افراد هنگامی که از بالای ساختمان بلندی به پائین نگاه می‌کنند، یا سوار چرخ فلک می‌شوند سرگیجه پیدا می‌کنند. حتی فضانوردان نیز ممکن است در هنگام فضاپیمائی دچار سرگیجه شوند. در ۷۰ درصد موارد، سرگیجه علامت اختلال در گوش درونی است ـ که مثل یک چرخش‌نما (ژیروسکوپ) حالت تعادل بدن را حفظ می‌کند. اما همین سرگیجه ممکن است نشانه‌ای برای بیش از ۳۵۰ ناخوشی باشد، از جمله سرماخوردگی، آنفلوانزا، آلرژی، فقر غذائی، مرض قند، خونریزی داخلی، بیماری قلبی، و سکته مغزی.

ـ درمان سرگیجه:

کارهای زیادی برای متوقف کردن سرگیجه می‌توان انجام داد، ولی اگر سرگیجه بدون دلیلی دارید، به پزشک مراجعه کنید، چون شما نمی‌توانید تشخیص دهید که آیا علامت یک بیماری جدی است یا نه. در اینجا راهنمائی‌هائی برای درمان سرگیجه گفته می‌شود. به گوشتان استراحت بدهید. گوش داخلی به کمک پاها و چشم‌ها تعادل بدن را حفظ می‌کنند. روی صندلی بنشینید و دسته‌های آن را بگیرید، و چند دقیقه به چیزی خیره شوید. این کار می‌تواند سرگیجه را تسکین دهد، چون مغز از دریافت پیام‌های خطائی که از گوش درونی می‌رسد خودداری می‌کند. اما اگر سرگیجه مقاوم است، در این کار زیاده‌روی نکنید و حتماً نزد پزشک بروید.

لاک پشتی راه بروید. هنگام سرگیجه بسیار آهسته راه بروید و از حرکت دادن ناگهانی سر خودداری کنید، مخصوصاً وقتی می‌خواهید از رختخواب بلند شوید، اول لااقل ۳۰ ثانیه بر لبه تخت بنشینید و بعد برخیزید. داروهایتان را کنترل کنید. بسیاری داروها، مخصوصاً داروهای پائین‌آورنده فشار خون، دارای عارضه جانبی سرگیجه هستند. پزشک در صورت وجود سرگیجه داروی مصرفی شما را تغییر خواهد داد. نمک زیاد نخورید. خوردن زیاد نمک باعث احتباس آب در بدن می‌شود و کار گوش درونی را مختل می‌کند. غذاهای شور و کنسروها را از برنامه غذائی خود حذف کرده و مقدار نمک مصرفی را به ۲ گرم (یک قاشق چای‌‌خوری) در روز کاهش دهید. این مقدار نمک موجود در غذای پخته شده به‌طور معمول است.

از خوردن مواد محرک خودداری کنید. قهوه نخورید . سیگار نکشید، چون حساسیت بدن را نسبت به حرکت بالا می‌برد. اگر اصرار به خوردن قهوه با چای دارید، لااقل آن را به یک یا دو فنجان در روز محدود کنید. می‌توانید به جای اینها چای‌های گیاهی که کافئین ندارند بخورید.

الکل مصرف نکنید. حتی مقدار کم الکل در برخی افراد سرگیجه شدید ایجاد می‌کند همیشه از خوردن مواد الکلی خودداری کنید. آرامش داشته باشید. افرادی که تحت تنش روانی هستند یا اضطراب دارند بیشتر گرفتار سرگیجه می‌شوند. با ورزش‌هائی مثل یوگا و تنفس عمیق خود را آرام کنید. مواد حساسیت‌زا را بیابید. سرگیجه می‌تواند نشانه آلرژی به گرده گل، حیوانات خانگی، و حتی مواد غذائی باشد. عامل حساسیت‌آور را پیدا کرده و از آن دوری کنید.

دارو بخورید. برخی داروهای بدن نسخه حاوی دیمن هیدرینات یا مکلیزین حساسیت گوش درونی را به حرکت کاهش داده و سرگیجه را از بین می‌برند. اما در سرگیجه شدید داروهای قوی‌تری لازم است. خوردن دارو آخرین راه درمان در بیماران گرفتار سرگیجه شدید است. با گذشت زمان، مغز خود توانائی مقابله با بیشتر انواع سرگیجه را پیدا می‌کند.

ـ ورزش برای درمان سرگیجه:

داشتن فعالیت جسمانی یکی از بهترین راه‌های درمان سرگیجه ناشی از اختلال گوش درونی است. ورزشی که حرکات زیاد سر و بدن داشته باشد، مثل پیاده‌روی، شنا، دویدن آرام، حتی کاراته به درمان سرگیجه کمک می‌کند. اگر تحرک داشته باشید، بر سرگیجه پیروز می‌شوید.

ورزش را به تدریج شروع کنید. در برخی افراد بلند شدن و کمی راه رفتن هم ایجاد سرگیجه می‌کند. اما می‌توانید آرام حرکت کنید و با شروع سرگیجه دوباره بنشینید. یعنی اگر بتوانید فقط سه قدم بدون سرگیجه راه بروید، شروع خوبی برای ورزش است. این ورزش، حرکت، سرگیجه، نشستن را باید چندین بار انجام دهید. سه بار در روز و هر بار به‌مدت ۲ تا ۱۵ دقیقه بسیار خوب است. اما اگر در شروع کار فقط ۲۰ ثانیه تحمل آن را دارید، اشکالی ندارد. ۲۰ ثانیه ورزش بهتر از هیچ است.

حرکات چرخشی انجام دهید. انجام حرکات آرام چرخشی و موزون به درمان سرگیجه کمک زیادی می‌کند. می‌توانید با چرخش‌های ۹۰ درجه‌ای شروع کنید و بعداً چرخش‌های سریع‌تر و تندتر را انجام دهید.