دوست‌ها و همبازی‌ها

با توجه به تأثير دوست و همبازى بر کودک، لازم است معيارهاى انتخاب دوست در کودک مورد ارزيابى و هدايت مربيان و والدين قرار گيرد. دوست‌ها بايد تأثير سودمند و صحيحى بر يکديگر بگذارند. کودک به فرصت‌هائى نياز دارد تا با شخصيت‌هائى که با شخصيت او متفاوت هستند و مکمل شخصيت او به‌شمار مى‌آيند معاشرت کند بنابراين:

- کودکى که گوشه‌گير است و اجتماعى نيست، بايد با دوستانى معاشرت کند که اجتماعى باشند.

- کودکى که از او مراقبت اضافى به‌ عمل آمده و وابسته است به معاشرت و همراهى دوستان مستقل نياز دارد.

- کودکى که مى‌ترسد بايد با دوستان شجاع‌تر معاشرت کند.

- کودکى که رفتار بچگانه‌اى دارد مى‌تواند از دوستى با يک همبازى بالغ‌تر بهره‌مند شود.

- کودکى که خيلى خيالاتى است بايد از کودکان واقع‌بين‌تر تأثير پذيرد.

- کودکى که مهاجم و پرخاشگر است بايد با همبازى‌هاى قوى اما نه جنگجو روبه‌‌رو شود.

هدف کلى اين است که با برقرارى ارتباط بين کودکان اول از طريق بازى بعد در واقعيت با شخصيت‌هاى متفاوت نسبت به شخصيت او روابطى صحيح ايجاد کرده و باعث تطبيق رفتار با معيارهاى موجود گرديد.

مربيان و والدين آگاه مى‌بايست پايه برخى از روابط را سست کنند. کودکانى که رفتار بچگانه دارند فقط نارسى و عدم بلوغ يکديگر را تغذيه مى‌کنند. کودکانى که جنگجو هستند فقط رفتار تجاوزگرانهٔ يکديگر را تقويت مى‌کنند. بسيارى از کودکان گوشه‌گير در ارتباطات و تعاملات اجتماعى شرکت نمى‌جويند. کودکان بزهکار شايد فقط گرايش‌ها و تمايلات ضداجتماعى و بزهکارانهٔ يکديگر را تقويت کنند. حتماً بايد توجه داشت کودکانى که رفتار تبهکارانهٔ ناخوشايند دارند براى کودکان ديگر، 'دوستان' و 'همبازى‌هاي' با نفوذ و برترى حساب نشوند. اين کودکان ممکن است به‌دليل تجربهٔ وسيع‌ترى که دارند در مدرسه يا در محله، نقش يک قهرمان را بازى کنند و به‌صورت الگوهاى نامطلوب براى کودکان ديگر درآيند.

وقتى مسئوليت انتخاب دوست به کودک واگذار مى‌شود، همزمان با آن، مسئوليت نظارت بر صحيح بودن آن نيز به‌عهدهٔ والدين و مربيان است در نتيجه به سيستمى پيچيده از روش‌هاى کنترل و نظارت نياز است.