|
|
|
| هر چه ارتفاع بيشتر شود از ميزان دماى محيط کاسته مى‌شود. گرچه ارتفاعات بالاتر به‌دليل بارندگى بيشتر رطوبت فراوان‌ترى دارند ولى در ارتفاعات زياد به‌علت دماى پائين مدت طولانى‌ترى از سال يخ‌بندان است و محيط، سرد و خشک است. در تابستان که برف آب مى‌شود محيط مناسبى براى رشد و نمو گياهان مرتعى فراهم مى‌آيد و علوفهٔ تازه براى دام‌ها به‌ويژه برّه‌ها فراهم مى‌آيد.
|
|
|
|
| دماى مناطق گرمسيرى که نزديک به خط استوا هستند اغلب بالا است و به همين دليل رشد و نمو گياهان در آنجا دائمى است. ولى در مناطق دورتر از خط استوا يعنى نقاط معتدل يا سرد، تغييرات فصلى دما و طول شب و روز تأثير مهمى را بر رشد و نمو گياهان مرتعى بر جاى مى‌گذارد.
|
|
|
|
| عامل ديگرى که در باردهى و رشد و نمو گياهان مرتعى اثر مى‌گذارد شيب زمين است. در شيب‌هاى تند بيشتر آب حاصل از بارندگى‌ها جارى مى‌شود و کمتر در زمين فرو مى‌رود. فرسايش خاک در اين مکان‌ها سريع‌تر است. در شيب‌هاى ملايم مقدار بيشترى از آب بارندگى در زمين فرو مى‌رود و ذخاير آبى زمين را غنى‌تر مى‌سازد و فرسايش کمترى صورت مى‌گيرد و موقعيت بهترى را براى رشد گياهان مرتعى فراهم مى‌آورد. جهت شيب نيز بر گياهان مرتعى اثر دارد بدين‌گونه که در شيب‌هاى رو به شمال در نيم‌گرهٔ شمالى و رو به حنوب در نيمکرهٔ جنوبى کره زمين که رو به آفتاب نيستند گياهان از نور و گرماى کمترى بهره مى‌گيرند و برعکس در شيب‌هاى رو به جنوب در نيمکره شمالى و رو به شمال در نيمکرهٔ جنوبى که رو به آفتاب هستند گياهان مرتعى از نور و گرماى کافى بهره مى‌برند و رشد و نمو مناسب‌ترى دارند.
|
|
|
|
| از گياهان مرتعى جانوران گوناگون تغذيه مى‌کنند. جانوران وحشى و دام‌ها مرتع را مورد چرا قرار مى‌دهند که در مبحث استفاده‌کنندگان از مرتع (مبحث مصرف کنندگان اوليهٔ اکوسيستم‌هاى مرتعى و توليدات آنها) از آنها سخن به ميان آمده است. از سوى ديگر گياهان مرتعى مورد حمله تعدادى از جوندگان مانند موش و خرگوش و جانورانى چون تشي، جوجه‌تيغى و انواع حشرات و ديگر آفات قرار مى‌گيرند. وجود جانوران مختلف در اکوسيستم مرتع گاهى سودمند و در پاره‌اى از موارد زيان‌آور است.
|
|
| به هر صورت، گياهان مرتعى در کنار همهٔ عوامل ياد شدهٔ بالا و ايجاد تعادل با شرايط موجود محيط به هستى مراتع تداوم مى‌بخشند و در اين ميان چراى دام‌ها در صورتى‌که بى‌رويه صورت گيرد اين تعادل را بَر‌هم خواهد زد. در مراتع ما وجود تعداد دام، در حد سه برابر ظرفيت مرتع، مى‌تواند زنگ خطرى باشد.
|
|
|
|
| فعاليت‌هاى انسان هم در جهت تخريب مراتع و هم در جهت توسعه يا احياء آن مى‌تواند مؤثر باشد. توسعهٔ صنعت و کشاورزي، ايجاد راه‌ها، کارخانه‌ها، شهرها و اِعمال مديريت چراى نادرست و غيره وسعت مراتع را محدود مى‌کند و آن را به نابودى مى‌برد؛ و در مقابل اِعمال مديريت صحيح و آگاهانه و عمليات احياء و اصلاح مراتع در توسعه مراتع و رشد و نمو گياهان مرتعى و تداوم حيات اکوسيستم مرتع آثار مثبت دارد.
|
|
|
|
| از ميان گياهان تعداى به‌صورت انگلى روى گياهان ديگر زندگى مى‌کنند و زيان‌هائى را بر آنها وارد مى‌آورند. سس، .Cuscuta sp، گياهى انگل است و با زائده‌هائى که دارد از شيرهٔ گياهى نبات ميزبان تغذيه مى‌کند، به آن مى‌پيچد شرايط زيستى را براى گياه ميزبان مشکل مى‌سازد، و موجب از بين رفتن آن مى‌شود. در ميان قارچ‌ها، بعضى مولد بيمارى در گياهان مرتعى هستند.
|
|
| تعدادى از موجودات جانورى نيز آفت گياهان مرتعى هستند يا در آنها ايجاد بيمارى مى‌کنند. ويروس‌ها که انواعى از آنها ابتلاء به بعضى از بيمارى‌ها را در گياهان مرتعى سبب مى‌شوند ممکن است داراى منشاء گياهى يا حيوانى باشند.
|
