در درست گرفتن و لمس اشیاء

درست است که کودکان تا حدود سه ماهگى نمى‌توانند چيزى را در دست نگه دارند ولى از طريق حسّ لامسه و دقيقاً از همان زمان تولّد، شروع به شناخت دنياى پيرامون خود مى‌کنند، برداشتن اشياء متفاوت، دستکارى کردن، و دوباره در جاى خود گذاشتن، مهارت پيچيده‌اى است که بيشترين اوقات آنها را در اولين سال زندگى مى‌گيرد و با رشد ماهيچه‌ها و هماهنگى بين دست‌ها و چشم‌ها بيشتر مى‌شود. روش کودکان در اوايل کار براى در دست گرفتن يک شيء، عملى آگاهانه و عمدى نيست بلکه عملى است خودبه‌خودى و غيرارادي. بهترين راه رساندن کودکان به حداکثر مهارت‌هاى دست‌ورزى (دست‌ورزي: اشياء را در دست گرفتن و وارسى کردن. Manipilative skills استفادهٔ آگاهانه از دست‌ها) خيلى ساده قرار دادن اشياء گوناگون و بى‌خطر در اختيار آنها است گرچه ممکن است که کودک در ظاهر از آنها استفادهٔ چندانى نکند اما حقيقت اين است که در تمام مدت مشغول يادگيرى است و ضمن استفاده از حواس خود ياد مى‌گيرد که اگر به نحوى خاص عمل کند چه پيش مى‌آيد و اين مقدمه‌اى است براى رسيدن به توانائى استفاده از اشياء به‌عنوان ابزار، که براى آنان، بسيار ضرورى است.

ضربه زدن با دست

کودکان شيرخوار قبل از رسيدن به مرحلهٔ توانائى در دست گرفتن اشياء، دوست دارند به آنها ضربه بزنند. بنابراين مى‌توانيد با استفاده از يک کش محکم، اشيائى مثل جوراب پر شده با دستمال کاغذي، ظروف سبک آلومينيومى و اشياء ديگرى را به نرده‌هاى تخت او طورى ببنديد که بتواند به آنها دست بزند. اوايل، دست کودک به‌طور اتفاقى به آنها مى‌خورد و متوجه تکان خوردن آنها مى‌شود و به‌تدريج ياد مى‌گيرد که ميان دست خود و چيزى که مى‌بيند يک نوع ارتباط وجود دارد. بنابراين، کارى که در اوايل غير عمدى بود به‌تدريج آگاهانه و عمدى مى‌شود.

اگر خوردن دست کودک به اشياء باعث ايجاد صدا شود، خيلى بهتر است. بنابراين از جغجغه و زنگوله هم استفاده کنيد. زنگوله‌ها را مى‌توانيد از فروشگاه‌هاى اسباب‌بازى خريدارى کنيد و به بادبادک‌ها وصل نمائيد. مى‌توانيد يکى از زنگوله‌ها را داخل بزرگترين سوراخ يک توپ گُلف قرار دهيد، (مطمئن شويد که زنگوله از داخل آن بيرون نيايد) و بقيهٔ آنها را هم آويزان کنيد.

ضربه زدن فقط به‌خاطر ايجاد هماهنگى بين دست و چشم نيست که به‌نوبهٔ خود مهم است، بلکه از اين جهت نيز اهميت دارد که باعث مى‌شود کودک حس کند ديگر يک موجود بى‌اراده و منفعل نيست و مى‌تواند بر اشياء پيرامون خود تأثير بگذارد.

مردم

اغلب کودکان احساس در آغوش گرفته شدن و مورد نوازش قرار گرفتن را بيش از هر چيزى دوست دارند. عقيده بر اين است که عملِ انعکاسى چنگ زدن (Graspreflex) در کودکان به دوران‌هاى ماقبل تاريخ برمى‌گردد که نوزادان براى احساس امنيّت، موهاى مادر خود را محکم مى‌گرفتند. در بيشتر مناطق جهان، همراه بودن کودک با مادر در تمام اوقات، امرى عادى تلقّى مى‌شود. عملى‌ترين روش براى اين کار، استفاده از وسيله‌اى است که در عکس مى‌بينيد - Sling (وسيله‌ٔ قلاّب کردن کودک به مادر) حتى بدخلق‌ترين کودکان هم از احساس نزديکي، حرارت، حرکت و احتمالاً ضربان قلب مادر که در دوران جنينى به آن عادت داشتند، تسکين مى‌يابند.

ماساژ

براى شيرخواران هم مثل بزرگسالان، ماساژ يک وسيلهٔ آرامش جسمى و عاطفى و در عين‌حال بهترين وسيلهٔ آرام کردن کودکان ناآرام و بدخلق است. گو اينکه در اين‌باره کتاب‌هاى آموزشى فراوان است، ولى توصيه مى‌شود که براى يادگيرى از کلاس‌هاى 'آموزش ماساژ به کودکان' استفاده کنيد.

گرفتن اشياء با استفاده از انگشت شست (گرفتن به‌صورت گازانبرى - Pincergrip)

بيشتر بچه‌ها در حدود نه ماهگى به اين مهارت مى‌رسند. يعنى گرفتن اشياء با انگشت شست و ابهام به‌جاى نگه‌داشتن در کف دست.

براى پيدا کردن مهارت در اين کار، لازم است با چيزهاى ظريف تمرين کنند. براى جلوگيرى از خطرات احتمالي، از مواد خوردنى مثل تکه‌هاى بسيار کوچک سيب‌زميني، هويج، نان، بيسکويت و چيزهائى از اين قبيل استفاده کنيد.

آموزش رها کردن

بيشتر کودکان شيرخوار، قبل از رسيدن به سن ده ماهگى نمى‌توانند چيزى را که در دست دارند عمداً رها کنند. براى تشويق او به اين کار، بهتر است دست خود را زير چيزى که کودک در دست دارد، نگه داريد تا بتواند حس کند که شيء روى سطح صافى قرار گرفته است. وقتى متوجه منظور شما شد مى‌توانيد بازى 'بگير و بده' را با او شروع کنيد، يعنى او را تشويق کنيد تا چيزى را که در دست دارد به شما بدهد و بعد شما با يک کار سرگرم‌کننده، آن را به او برگردانيد.