كم‌ شدن‌ دمای‌ بدن‌ ـ hypothermia

كم‌ شدن‌ دمای‌ بدن‌ عبارت‌ است‌ از پایین‌ افتادن‌ درجه‌ حرارت‌ بدن‌ به‌ كمتر از 35 درجه‌ سانتیگراد. این‌ حالت‌ می‌تواند بسیاری‌ از دستگاه‌های‌ بدن‌ را تحت‌تأثیر قرار دهد، از جمله‌ این‌ كه‌ جریان‌ خون‌ به‌ كلیه‌ و مغز كاهش‌ می‌یابد. این‌ حالت‌ در تمام‌ سنین‌ می‌تواند اتفاق‌ بیافتد اما اكثر بیماران‌، سالمندانی‌ هستند كه‌ نمی‌توانند خود را در زمستان‌ گرم‌ نگاه‌ دارند.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. هماهنگی‌ نامطلوب‌ عضلات‌

۲. گیجی‌ و سردرگمی‌ ذهنی‌

۳. لرزیدن‌ و پایین‌ بودن‌ درجه‌ حرارت‌ بدن‌ (كمتر از 35 درجه‌ سانتیگراد)

۴. كم‌بودن‌ تعداد نبض‌

۵. ضعف‌، خواب‌آلودگی‌

۶. سفت‌ شدن‌ عضلات‌

۷. از دست‌ دادن‌ هوشیاری‌

۸. بنفش‌ شدن‌ انگشتان‌ دست‌ و پا و نیز بستر ناخن‌ها

۹. درجه‌ حرارت‌ بدن‌ به‌ محدوده‌ 9/28-25 درجه‌ سانتیگراد سقوط‌ می‌كند.

ـ علل‌ بیماری:

قرار گرفتن‌ طولانی‌مدت‌ در معرض‌ سرما، خصوصاً محیط‌ باز همراه‌ با بالا بودن‌ شاخص‌ باد ـ سرما؛ و نیز غرق‌ شدن‌ در آب‌ سرد و نجات‌ فرد قبل‌ از خفگی‌ كامل‌. البته‌ در افرادی‌ كه‌ بیمار یا ضعیف‌ هستند، این‌ حالت‌ می‌تواند در درجه‌ حرارت‌های‌ نزدیك‌ به‌ طبیعی‌ نیز رخ‌ دهد.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. بزرگسالان‌ بالای‌ 60 سال‌ یا شیرخواران‌

۲. لباس‌ نازك‌ یا مرطوب‌

۳. لاغر بودن‌. افراد لاغر زودتر از افراد چاق‌ حرارت‌ بدن‌ خود را از دست‌ می‌دهند.

۴. مصرف‌ دخانیات‌، كه‌ خونرسانی‌ به‌ اندام‌ها را كاهش‌ می‌دهد.

۵. مصرف‌ الكل‌

۶. اختلال‌ روانی‌ بیماری‌ مزمن‌ (نارسایی‌ قلب‌، بیماری‌ ریوی‌، بیماری‌هایی‌ كه‌ فرد را زمین‌گیر می‌كنند).

ـ پیشگیری‌:

۱. پیش‌ از رسیدن‌ زمستان‌ و فصل‌ سرما، از سیستم‌ گرمایشی‌ منزل‌ و داشتن‌ لباس‌های‌ گرم‌ اطمینان‌ حاصل‌ كنید.

۲. در هوای‌ سرد، از لباس‌ ضد باد در چند لایه‌ استفاده‌ كنید، از جمله‌ شال‌ گردن‌، كلاه‌ و دستكش‌

۳. در هوای‌ بارانی‌ اگر خیس‌ شدید، لباس‌های‌ خود را هرچه‌ زودتر عوض‌ كنید.

۴. برای‌ تولید گرما سعی‌ كنید حركت‌ داشته‌ باشید.

۵. به‌ هنگام‌ طوفان‌ شدید در زمستان‌ خانه‌ خود را ترك‌ نكنید.

۶. در رودخانه‌ یا دریاچه‌ای‌ كه‌ یخ‌ بسته‌ است‌، اسكیت‌ یا ماهیگیری‌ نكنید مگر این‌ كه‌ مطمئن‌ باشید یخ‌ آن‌ ضخیم‌ و بی‌خطر است‌. كودكان‌ را مرتباً تحت‌نظر داشته‌ باشید.

۷. به‌ هنگام‌ پیك‌نیك‌ یا راهپیمایی‌ در هوای‌ سرد، تمهیدات‌ لازم‌ برای‌ موارد اورژانس‌ به‌ هنگام‌ كم‌ شدن‌ یا صدمه‌ دیدن‌ را به‌ همراه‌ داشته‌ باشید.

۸. باید در فصل‌ سرما مرتباً به‌ ملاقات‌ افرادی‌ كه‌ ناتوان‌ از مراقبت‌ كامل‌ از خود هستند، مثلاً سالمندان‌ یا افراد دچار اختلال‌ روانی‌، رفت‌.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

برحسب‌ مدت‌ زمان‌ قرار گرفتن‌ در معرض‌ سرما و میزان‌ حرارت‌ از دست‌ رفته‌ می‌تواند مرگبار هم‌ باشد. احتمال‌ زنده‌ماندن‌ فرد در صورتی‌ كه‌ به‌ هنگام‌ رسیدن‌ به‌ اورژانس‌ هوشیار باشد بسیار زیاد است‌. جالب‌ این‌ كه‌ بعضی‌ از كودكان‌ پس‌ از یك‌ ساعت‌ یا بیشتر غوطه‌ور بودن‌ در آب‌ یخ‌ زنده‌ مانده‌اند.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. شوك‌

۲. ذات‌الریه‌

۳. نارسایی‌ كلیه‌

۴. سرمازدگی‌؛ قانقاریا

۵. مرگ‌

ـ درمان‌:

۱. بستری‌ شدن‌. فرد باید به‌ نزدیكترین‌ مركز اورژانس‌ انتقال‌ یابد. گرم‌ كردن‌ بیمار برحسب‌ شدت‌ پایین‌ افتادن‌ درجه‌ حرارت‌ بدن‌ تنظیم‌ می‌شود.

۲. توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ فرد ممكن‌ است‌ گیج‌ باشد و در برابر اقدامات‌ كمك‌كننده‌ مقاومت‌ كند.

۳. فرد را روی‌ تخت‌ قرار داده‌ و وی‌ را با پتو الكتریكی‌ با درجه‌ حرارت‌ طبیعی‌ بدن‌ بپوشانید.

۴. حمام‌ گرم‌ (نه‌ داغ‌) ممكن‌ است‌ كمك‌كننده‌ باشد، اما برای‌ راهنمایی‌ گرفتن‌ در این‌ مورد با نزدیكترین‌ مركز اورژانس‌ در تماس‌ باشید.

۵. اگر فرد در محیط‌ بیرون‌ است‌، وی‌ را با پتو بپوشانید یا از باد محافظت‌ كنید.

۶. در صورت‌ امكان‌، فرد را با گرمای‌ بدن‌ خودتان‌ گرم‌ كنید.

ـ داروها:

داروهایی‌ برای‌ حفظ‌ فشار خون‌ در صورتی‌ كه‌ وضعیت‌ فرد بحرانی‌ باشد.

ـ فعالیت‌:

پس‌ از درمان‌، فعالیت‌های‌ طبیعی‌ باید تدریجاً از سر گرفته‌ شوند.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

اگر فرد قادر به‌ نوشیدن‌ باشد، مایعات‌ گرم‌ به‌ او بدهید.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

اگر علایم‌ پایین‌ افتادن‌ درجه‌ حرارت‌ بدن‌ را در یك‌ نفر مشاهده‌ كرده‌اید. این‌ ممكن‌ است‌ یك‌ اورژانس‌ باشد.