نشانگان گیلن باره ـ guillain barre syndrome

نشانگان‌ گیلن‌ باره‌ عبارت‌ است‌ از یك‌ بیماری‌ التهابی‌ نادر كه‌ دستگاه‌ عصبی‌ مركزی‌ را درگیر می‌كند و به‌ سرعت‌ موجب‌ ضعف‌ عضلات‌ و بی‌حسی‌ می‌شود. این‌ نشانگان‌ می‌تواند در تمام‌ سنین‌ رخ‌ دهد اما بین‌ 50-30 سالگی‌ شایع‌تر است‌.

ـ علایم‌ شایع‌:

مراحل‌ اولیه‌: ضعف‌ عضلات‌ دست‌ و پا، ساعد، بازو، ساق‌ و ران‌ها، شكم‌ و قفسه‌ سینه‌. ضعف‌ عضلات‌ در عرض‌ 72 ساعت‌ پیشرفت‌ می‌كند و ممكن‌ است‌ باعث‌ بروز مشكلات‌ تنفسی‌ تهدیدكننده‌ حال‌ بیمار شود. شوك‌ (ضعف‌، غش‌، سرد شدن‌ دست‌ها و پاها، تند شدن‌ ضربان‌ قلب‌؛ تعریق‌). مراحل‌ بعدی‌: گاهی‌ فلج‌ كامل‌ برای‌ هفته‌ها یا ماه‌ها.

ـ علل‌ بیماری:

ناشناخته‌ است‌، اما امكان‌ دارد یك‌ اختلال‌ خودایمنی‌ باشد. این‌ نشانگان‌ گاهی‌ به‌ دنبال‌ واكسیناسیون‌ یا جراحی‌های‌ كوچك‌ ایجاد می‌شود.

ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:

۱. جراحی‌ اخیر

۲. واكسیناسیون‌ اخیر

۳. بیماری‌ اخیر، مثل‌ عفونت‌ خفیف‌ تنفسی‌، گاستروآنتریت‌، بیماری‌ هوچكین‌، یا لوپوس‌ اریتماتوی منتشر

ـ پیشگیری‌:

در حال‌ حاضر نمی‌توان‌ از آن‌ پیشگیری‌ به‌ عمل‌ آورد.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

بهبود كامل‌ بدون‌ باقی‌ ماندن‌ هیچ‌ اثری‌ در اكثر موارد. در بعضی‌ از بیماران‌، علایم‌ در عرض‌ 20-15 روز برطرف‌ می‌شوند، اما در بعضی‌ بیماران‌ هم‌ علایم‌ تا یك‌ سال‌ یا بیشتر ادامه‌ دارند. با كمك‌ انواع‌ مختلفی‌ از وسایل‌ مكانیكی‌ می‌توان‌ تحرك‌ بیمار را بهبود بخشید تا زمانی‌ كه‌ بیمار خوب‌ شود. بهبودی‌ در بزرگسالان‌ بهتر از كودكان‌ صورت‌ می‌گیرد.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. ذات‌الریه‌

۲. نارسایی‌ تنفسی‌

۳. یبوست‌ یا گیر كردن‌ اجابت‌ مزاج‌

۴. مشكل‌ مزمن‌ در دستگاه‌ عصبی‌

۵. فلج‌ عضلات‌ پلك‌، كه‌ منجر به‌ آسیب‌ چشم‌ می‌شود.

۶. ترومبوفلبیت‌ (تشكیل‌ لخته‌ در سیاهرگ‌ خصوصاً پا همراه‌ با التهاب‌)

۷. زخم‌های‌ ناشی‌ از فشار آمدن‌ بیش‌ از حد به‌ نقاط‌ خاص‌ بدن‌ در اثر فلج‌

ـ درمان‌:

۱. بستری‌ كردن‌ بیمار در بخش‌ مراقبت‌های‌ ویژه‌ (آی‌سی‌یو) تا بتوان‌ وی‌ را كاملاً تحت‌نظر داشت‌.

۲. اقدامات‌ تشخیصی‌ مثل‌ گرفتن‌ نمونه‌ مایع‌ نخاع‌ و بررسی‌ آن‌ و نیز الكترومیوگرافی‌ (نوار عضله‌) (در این‌ روش‌، عضله‌ و عصب‌ به‌ كمك‌ ثبت‌ فعالیت‌ الكتریكی‌ عضلات‌ بررسی‌ می‌شوند).

۳. اگر عضلات‌ تنفسی‌ زیادی‌ ضعیف‌ شوند، امكان‌ دارد نیاز به‌ تهویه‌ مصنوعی‌ وجود داشته‌ باشد.

۴. پلاسما فرز در موارد شدید (در این‌ روش‌ پلاسمای‌ خون‌ از بیمار گرفته‌ و پادتن‌های‌ آن‌ حذف‌ می‌شوند و سپس‌ دوباره‌ به‌ جریان‌ خون‌ بازگردانده‌ می‌شود).

۵. به‌ هنگام‌ بهبودی‌، فعالیت‌ ذهنی‌ و اجتماعی‌ خود را حفظ‌ كنید.

۶. سعی‌ كنید سرفه‌ نمایید تا ریه‌ها از ترشحات‌ مخاطی‌ پاك‌ شوند.

۷. برای‌ كمك‌ به‌ تخفیف‌ درد و فراهم‌ آوردن‌ شرایط‌ انجام‌ فیزیوتراپی‌ از كمپرس‌ گرم‌ یا صفحه‌ گرم‌كننده‌ استفاده‌ نمایید.

۸. از یك‌ چارچوب‌ برای‌ جلوگیری‌ از تماس‌ و فشار آوردن‌ روانداز یا پتو به‌ بدن‌ استفاده‌ نمایید.

ـ داروها:

۱. مسهل‌ها برای‌ پیشگیری‌ از یبوست‌

۲. داروهای‌ كروتیزونی‌، اگرچه‌ آنها همیشه‌ مؤثر نیستند.

ـ فعالیت‌:

تا حدی‌ كه‌ قدرت‌ عضلانی‌تان‌ اجازه‌ می‌دهد فعالیت‌ خود را حفظ‌ كنید. از یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ یا فیزیوتراپ‌ بخواهید كه‌ عضلات‌ شما را حركت‌ و كشش‌ دهد. فیزیوتراپی‌ مداوم‌.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود. روزانه‌ حداقل‌ 8 لیوان‌ آب‌ بنوشید تا از یبوست‌ جلوگیری‌ شود.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ نشانگان‌ گیلن‌ باره‌ را دارید.

۲. اگر دچار علایم‌ جدید و غیر قابل‌ توجیه‌ شده‌اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.

۳. اگر یكی‌ از موارد زیر هنگام‌ درمان‌ رخ‌ دهد: تب‌، مشكلات‌ تنفسی‌، پیداشدن‌ زخم‌ روی‌ پوست‌، تغییرات‌ بینایی‌، ورم‌ ساق‌ پا یا دردناك‌ بودن‌ آن‌ به‌ هنگام‌ لمس‌، یبوست‌.