ساخت اسباب‌بازی توسط کودک

اگر اين امکان را براى کودکان فراهم کنيد که خود آنها، با دست و فکر خود، اسباب‌بازى‌هاى مورد نياز خود را بسازند، به مراتب بهتر است از اينکه اسباب‌بازى آماده براى آنها بخريم.

اگر فرصتى ايجاد شود که کودکى بتواند مغز و دست‌هاى خود را به‌کار گيرد، قادر خواهد بود که به کمک نيروى ابتکار و ابداع خود، از چيزهاى بى‌فايده و بى‌اهميت که ممکن است پدر و مادر خواسته باشند دور بريزند، اسباب‌بازى‌هاى بسيار جالب و سرگرم‌کننده‌اى بسازد. کودکان از وسايلى مانند ميخ، ميله‌هاى فلزى بلند و کوتاه، نخ، سيم‌هاى نازک و ضخيم، ظروف کهنه، درپوش باتري، قوطى کنسرو، کارتن، جعبه‌هاى مسواک و داروها، قوطى‌هاى خالى کبريت، سرقيچى و پارچه‌هاى اضافى از خياطي، قرقره‌هاى اضافي، چوب و تخته‌هاى اضافى و دور ريختنى از نجارى‌ها، چرخ اسباب‌بازى‌هاى خراب شده و ديگر وسايل اضافى چيزهائى مى‌سازند که براى کودک بسيار جالب و لذت‌بخش است و هيچ اسباب‌بازى گرانبهائى نزد او مانند آن ارزشمند نيست و با آن برابرى نمى‌کند.

دکتر على‌اکبر شعارى‌نژاد دربارهٔ اهميت و ارزش ساخته‌هاى کودکان چنين مى‌نويسد: 'هنگامى که بچه‌هاى من کوچک بودند از حمامى محله درپوش نوشابه‌ها را مى‌گرفتم و در اختيار بچه‌ها مى‌گذاشتم تا آنها را سوراخ، رنگ و ... کنند و هرچه مى‌خواستند با آنها بسازند. قوطى‌کبريت‌هاى خالى را هم در اختيار آنها مى‌گذاشتم تا با آنها هرچه مى‌خواستند بسازند. از دوستانم مى‌خواستم که روزنامه‌ها و مجلات را دور نريزند و آنها را به‌دست بچه‌ها مى‌دادم و آنان با قيچى هرچه دوست داشتند با آن کاغذها مى‌ساختند.'

متأسفانه، بعضى از پدر و مادرها همه چيز را به‌صورت آماده شده براى کودک خود تهيه مى‌کنند و بر اين گمان هستند که با خريدن اسباب‌بازى‌هاى گرانبها و زياد زمينهٔ رشد فکرى و شکوفائى استعدادهاى کودک را فراهم مى‌آورند و خدمت بزرگى به فرزند خود مى‌کنند.

گرچه تهيه و خريد اسباب‌بازى براى کودک لازم است، بايد توجه داشته باشيم که وقتى براى او يک قاشق کوچک اسباب‌بازى مى‌خريم، وى را از لذت ساختن قايق با قطعه‌اى چوب يا آکاسيف به‌دست خودش، محروم مى‌سازيم.

دختر بچه‌ها اغلب از عروسکى که خود آنها با پارچه و يا کاموا درست مى‌کنند، خيلى بيشتر از عروسکى گرانبها که براى آنها مى‌خريم خوششان مى‌آيد و دوست دارند با آن بازى کنند.

پدر و مادرها بايد متوجه اين امر باشند که علاوه بر تهيه و خريد اسباب‌بازى‌هاى مناسب، سعى کنند با در اختيار قرار دادن ابزارهائي، مانند چکش، ميخ، قيچى و ... (با توجه به سن کودک) و وسايل اضافى و دور ريختنى که پيشتر نام برده شد، زمينهٔ سازندگي، خلاقيت، ابتکار، نوآورى و سرگرمى کودک را فراهم سازند.

پدر و مادرها دقت کنند که وقتى کودکان در حال ساختن اسباب‌بازى و يا چيزهائى ديگر هستند، دخالت آنان در کارهاى کودکان هر اندازه کمتر و غير مستقيم باشد، بهتر است. براى مثال، اگر کودکى مشغول ساختن اسباب‌بازى و يا نقاشى است، پدر و مادر نبايد به بهانه‌هاى گوناگون عقايد و سليقهٔ خود را به او تحميل کنند. بهتر است او را آزاد بگذارند تا بتواند تصورات، تخيّلات و ابتکارات خود را به‌طور طبيعى نشان دهد.

چنانچه کودک از پدر و مادر تقاضاى راهنمائى و کمک کرد، آنان با تشويق و راهنمائى‌هاى کوتاه و واضح و در همان حد خواستهٔ کودک، او را راهنمائى کنند و از توضيحات اضافى خوددارى ورزند. دخالت بزرگترها به هنگام ساختن اسباب‌بازى و يا کارهاى ديگر، ممکن است کودکان را عصبانى و يا وابسته کند. در هر دو صورت، به استقلال فکرى و حس اعتماد به نفس کودکان آسيب مى‌رساند.