علل استفاده از دارو

موادى که براى ورزشکاران ممنوع يا محدود گرديده‌اند، تنها تعداد کمى از کل داروهاى موجود را در برمى‌گيرند. دلايل سوء استفاده از آنها توسط ورزشکاران متعدد و مختلف هستند، ولى تصميم به کنترل استفاده از داروها کاملاً واضح است: استفاده از داروهاى دوپينگى در ورزش هم با سلامت فرد و هم با اخلاقيات ورزش منافات دارد.

ممکن است دلايل متعددى براى استفادهٔ ورزشکار از داروها وجود داشته باشد. اگر انگيزهٔ وى افزايش کارآئى باشد، نوع داروى مورد استفاده به اثر داروئى آن و نوع فعاليت ورزشى فرد بستگى دارد. ساير علل مصرف دارو ممکن است آسيب‌ديدگى يا بيمارى يا دلايل اجتماعى مثل ريلاکس شدن باشد.

مسلماً نمى‌توان تفاوت‌هاى واضحى بين اين موارد قائل شد و گاهى بيش از يک دليل براى اقدام به دوپينگ وجود دارد.

گفتن اين مطلب آسان است که ورزشکاران بايد از مصرف داروها به هر دليلي، به‌خصوص در هنگام مسابقه اجتناب ورزند، ولى اين امر ممکن نيست. در بسيارى موارد، مصرف داروها براى سلامت عمومى و بهبودى ورزشکار ضرورت پيدا مى‌کند. بنابراين به نفع ورزشکار است که با در نظر گرفتن نيازهاى خاص و آگاهى کامل از پى‌آمدهاى آنها و تحت نظارت دقيق يک ناظر طبي، دارو مصرف نمايد.

مصرف مجاز درمانى

مثل هر فرد ديگرى يک ورزشکار نيز مستعد ابتلاء به بيمارى‌هاى کوچک و بزرگى است که احتياج به درمان داروئى دارند. به‌عنوان مثال مى‌توان از عفونت باکتريائى يا قارچى نام برد که مصرف يک آنتى‌بيوتيک يا داروى ضدقارچ را ايجاب مى‌نمايد. صرف‌نظر از احتمال بروز عوارض جانبي، مشکل مى‌توان دريافت که يک دارو چقدر در کارآئى ورزشکار مؤثر است.

مشکل ديگر به بيمارى‌هائى مثل صرع يا ديابت که شيوع کمتر ولى وخامت بيشترى دارند، مربوط مى‌شود. در اين موارد غيرممکن است که ورزشکار بتواند بدون درمان داروئى در فعاليت ورزشى شرکت نمايد. در اين افراد استفاده از داروها و سوء‌استفادهٔ ممکنه بسيار دقيق کنترل مى‌شود.

براى بسيارى از بيمارى‌هاى خفيف و بسيار شايع مثل سرفه، سرماخوردگي، مشکلات معدى و روده‌اى و تب يونجه، استفاده از دارو بدون مراجعه به پزشک امکان‌پذير است. تعداد زيادى از فرآورده‌هاى داروئى در دسترس مى‌باشند که بدون نسخهٔ پزشک مى‌توان آنها را از داروخانه دريافت نمود. داروهاى بى‌نياز از نسخه (OTC) نسبت به داروهائى که تنها با نسخه قابل دسترسى هستند، قدرت کمترى دارند، اما مواد ممنوع لزوماً تنها به داروهاى نيازمند نسخهٔ پزشک محدود نمى‌شوند.

ورزشکاران بايد با دقت برچسب هرگونه ماده يا داروئى را که مى‌گيرند، بررسى کنند تا مطمئن شوند که مادهٔ ممنوعه‌اى مثل داروهاى محرک روان، کافئين و آمين‌هاى سمپاتوميمتيک (مواد مقلد سيستم سمپاتيک) نظير افدرين، پسودوافدرين، فنيل پروپانولامين و فنيل‌افرين در آن وجود ندارد. هرچند اندازهٔ اين مواد در داروهاى OTC کم است، روش‌هاى دقيق و پيچيده‌اى به‌منظور شناسائى داروها يا متابوليت‌هاى آنها در ادرار وجود دارند که حتى شناسائى مقادير جزئى آنها را ميسر مى‌سازند. ورزشکار اين حق را دارد که به هنگام معاينهٔ پزشک عمومي، در مورد ماهيت هرگونه داروى تجويز شده پرسش نمايد تا از تجويز مواد ممنوعه تا حد امکان پرهيز شود. به‌علاوه در هر بيمارى نيازمند درمان اين تصميم بايد اتخاذ شود که آيا ورزشکار واجد شرايط براى ادامهٔ مسابقه هست يا خير.

ادامهٔ ورزش عليرغم آسيب‌ديدگى

زنان و مردان ورزشکار غالباً دچار آسيب‌هاى عضلاني، رباطى و تاندونى مى‌شوند. در صورتى که آسيب‌ها چندان جدى نباشند، دارهاى مسکن به‌صورت داروهاى ضدالتهابى و ضددرد مى‌توانند مورد استفاده قرار گيرند. داروهاى مذکور اين امکان را به ورزشکار مى‌دهند که به تمرين ادامه داده و حتى در طول دورهٔ نقاهت به رقابت بپردازد. شايد اين کار از نظر سلامتى ورزشکار چندان منطقى نباشد، اما بعيد است که استفاده از اين داروها تحت چنين شرايطي، دادن برترى غيرمنصفانه به ورزشکار باشد. به‌هر حال اين امر مى‌تواند به آسيب‌هاى بيشتر منجر شود.

طبق قوانين دوپينگ تنها مصرف انواع خاصى از ضدّدردها مجاز است و همچنين استفاده از کورتيکو استروئيدهاى تزريقى ممنوع مى‌باشد. براى تجويز ضدّدردهاى تزريقي، اين پزشک است که بايد زمان باقى‌مانده تا شروع مسابقه، نوع آسيب، علت درد و محل آسيب را در نظر بگيرد و به عواقب مصرف اين داروها فکر کند. در اين مقطع، ورزشکار احتمالاً بيشتر در رابطه با تلاشى فکر مى‌کند که براى رسيدن به اين مرحله متحمل شده است و تحت تأثير موقعيت‌هاى موجود، جايزهٔ مسابقه و تشويق خانواده و دوستان قرار مى‌گيرد. بنابراين خطرات مربوط به درمان کمتر مورد نظر وى قرار مى‌گيرد.