کیفیت صدا

درک چگونگى تجمع صداها براى تشکيل يک موج پيچيدهٔ صوتى مشکل نيست. و چگونگى تشخيص و تمايز منابع منفرد به هنگام شنيدن آنها زمينهٔ جالبى براى بررسى است. با تجزيهٔ الکتريکى يا رياضى يک صدا مى‌توان نسبت تک فرکانس‌هائى که هر گونه شکل موج پيچيده‌اى را مى‌سازند پيدا کرد و بدين وسيله به شناخت چگونگى پيدايش رنگ‌آميزى خاص براى يک صدا دست يافت. از طرف ديگر، اين موضوع که چگونه گوش و مغز انسان صدائى را از ميان صداها برمى‌گزيند، خود مقولهٔ ديگرى است.

- کيفيت صدا به مختصات آن بستگى دارد: هنگامى که آلات مختلف موسيقى يک نُت (صداهاى طبيعى را مى‌توان به دو دسته تقسيم کرد: به شکل موسيقى و غيرموسيقى که فقط صداهاى به شکل موسيقى داراى هارمونيک‌هائى هستند که فرکانس آنها مضرب‌هاى صحيحى از فرکانس ‌اصلى صدا است، ولى صداهاى غيرموسيقى از يک رشته فرکانس تشکيل مى‌شوند که هيچ رابطهٔ رياضى با هم ندارند.) را مى‌نوازند، رنگ‌آميزى خاصى در صداى هر يک وجود دارد که مى‌توان صداى آنها را از يکديگر تميز داد. منابع صوتى کمى وجود دارند که تک فرکانس‌هاى خالص توليد مى‌کنند، در ساير موارد، يک صدا (نت) از يک فرکانس اصلى که همواره با تک فرکانس‌هاى مصنوعى (ساختگي) که با آن همراه است تشکيل مى‌شود. اين صداهاى فرعى (هارمونيک‌ها) در نسبت‌هاى متغير وجود دارند و بستگى به نوع و ساخت آلت موسيقى دارند.

در بعضى موارد مانند ابوا، ممکن است اين هارمونيک‌ها چنان قوى باشند که از فرکانس اصلى نت‌هاى ساز نيز بلندتر شوند. در زمينهٔ صداهاى ناپايدار (غيرموسيقي). شکل موج حاصله مى‌تواند مخلوطى از فرکانس‌هاى طيف شنوائى باشد. اما در مورد صداهاى موسيقي، صداى اصلى با مضرب‌هائى از فرکانس‌هاى اصلى خود همراه خواهد بود.

صداهاى پيچيدهٔ طبيعى را مى‌توان با توليد و ترکيب موج‌هاى سينوسى به نسبتى که در صداى اصلى وجود دارند مصنوعاً توليد کرد و نتيجهٔ حاصله تا حدود زيادى از صداى واقعى غيرقابل تشخيص خواهد بود. از طرفى مى‌توان به کمک صافى‌هاى صوتي، هارمونيک‌هاى خاص را تقويت يا تضعيف کرد و رنگ‌آميزى آنها را تغيير داد. به‌طور مثال، مى‌توان صداى ترومپت را به صداى فلوت تبديل کرد.

براى بازسازى کامل يک صدا، بايد موج صوتى پيچيده در همهٔ بخش‌هاى يک سيستم صوتى ــ‌از ميکروفن تا بلندگوــ به دقت تعقيب شود. اين عمل حتى در مورد ساده‌ترين صداها کار ساده‌اى نيست. با اين وجود، مغز انسان به‌نحو خارق‌العاده‌اى هرگونه ضعف را در اين زمينه جبران نمى‌کند. و غالباً شبه صداها را بدون شناخت ماهيت آنها به جاى صداى اصلى مى‌پذيرد.