نقش تغذیه در رشد و یادگیری

امروزه ديگر کسى ترديدى نسبت به نقش تغذيه در سلامت و يادگيرى ندارد. وقتى از رشد و نمو صحبت مى‌شود، مى‌بينيد که غذا در اين زمينه نقش مهمى را به‌عهده دارد. غذا نقش مصالح ساختمانى را براى رشد و نمو ايفاء مى‌کند. غذا در تأمين انرژي، مورد نياز است. هم‌چنين گرم بودن بدن به‌معناى سوختن مداوم مواد غذائى در بدن است. فعاليت قلب، دستگاه تنفس، انديشه، تفکر و ... به‌ نحوى با تغذيه و مواد غذائى ارتباط مستقيم دارند. به‌همين جهت هنگامى‌که کودک به سن مدرسه مى‌رسد و وارد مدرسه مى‌شود، هم به سلامت او بايد توجه کرد و هم بايد براى رشد بعدى و آماده‌سازى او نسبت به کمبود‌هاى گذشته، انديشه کرد. بنابراين بايد به تغذيه دانش‌آموزان با دقت خاص توجه شود. متأسفانه در اغلب کشورهاى در حال توسعه تعداد زيادى از کودکان سنين مدرسه از نظر آموزش و تغذيه در معرض خطر هستند. بر اساس چند مطالعه تحقيقي، ارتباط ميان شاخص‌هاى تغذيه‌اى و شاخص‌هاى مدرسه‌اى مثل سطح نمرات، سن ورود به مدرسه، حضور ذهن، پيشرفت تحصيلي، IQ و مهارت‌هاى عملى و فکرى شامل تمرکز در کلاس درس مشخص شده است. بر اساس نتايج حاصل از اين تحقيقات در شرايط کنترل‌شده‌اى از نظر کيفيت مدرسه و توانائى معلم، قدرت فکرى و کار عملى دانش‌آموزانى که داراى وضعيت تغذيه‌اى خوبى بودند، به‌طور چشم‌گيرى بالاتر از دانش‌آموزان با وضعيت تغذيه‌اى پائين بود و ارتباط مهم و مثبتى بين وضعيت تغذيه‌اي، توانائى ذهنى و پيشرفت تحصيلى وجود داشته است.

عليرغم تأکيد کافى بر لزوم صبحانه دانش‌آموزان، متأسفانه بهاى کافى به اين امر داده نشده و بسيارى از دانش‌آموزان بدون صرف صبحانه به مدرسه مى‌روند. گاهى اوقات ممکن است خانواده پولى هم به او بدهد، آن وقت اين دانش‌آموز به‌جاى خريد موادغذائى پرارزش، مواد غذائى مانند چيپس، پفک و شکلات خريدارى مى‌کند.

دانش‌آموزى که صبحانه نخورده است، کسل بوده و قند خون او پائين مى‌آيد. به‌دنبال آن، انرژى فرد براى يادگيرى کم شده و قدرت حل مسائل رياضى کاهش مى‌يابد. ضمناً در اواخر ساعات مدرسه، حوصله نشستن در کلاس و گوش دادن به درس‌ها را ندارد. لذا بايد دانش‌آموزان را به خوردن صبحانه تشويق نمود. فرقى نمى‌کند که دانش‌آموز براى صبحانه چه چيزى بخورد، نان، پنير، چاى و ... با دادن آگاهى و آموزش، سرمايه‌گذارى بلندمدتى انجام مى‌گيرد که اثرات مثبت آن در نسل‌هاى بعدى خودنمائى مى‌کند، ضمناً براى بهبود تغذيه در زمانى‌که قيمت مواد غذائى روزبه‌روز تغيير مى‌کند، نياز به آگاهى وجود دارد. اين آگاهى‌ها در کتاب‌هاى مختلف منعکس گرديده است. به‌عنوان مثال از جايگزين‌ها نام برده شده است. به اين معنا که اگر نمى‌توانيد به کودک خود جگر گوسفند بدهيد، مى‌توانيد از برگ چغندر استفاده کنيد. اگر به گوشت دسترسى نداريد، غلات و حبوبات را به‌صورت توأم مصرف کنيد. در خاتمه مجدداً بر ضرورت تغذيه مناسب و کافى و صبحانه دانش‌آموزان تأکيد مى‌کنيم.