| به‌طور کلى درجريان برقرارى ارتباط بايستى به عوامل متعدد توجه نمود که يکى از آنها خصوصيات و ويژگى‌هاى فرستنده و گيرنده پيام است. برلو (Berlo) چهار خصوصيت را براى اين دو در نظر مى‌گيرد که عبارتند از:
|
|
|
|
|
|
| مهارت‌هاى لغوى که در برقرارى ارتباط مورد استفاده قرار مى‌گيرند عبارتند از نوشتن، صحبت کردن، خواندن و گوش دادن و تعقل که دو مهارت اول بيشتر مورد استفادهٔ فرستندهٔ پيام و دو مهارت بعدى مورد استفادهٔ گيرنده پيام و مهارت تعلق مورد استفادهٔ هردو قرارمى‌گيرد. وقتى گيرندگان پيام در برقرارى ارتباط‌هاى کلامى فاقد مهارت و قدرت کافى براى خواندن و دريافت مفاهيم موجود در پيام باشند، نمى‌توان انتظار برقرارى يک ارتباط موفق را داشت.
|
|
| متأسفانه، در موارد بسيارى اين هدف فراموش‌شده و برعکس از لغاتى بيشتر استفاده مى‌شود که حاکى از وسعت و معلومات لغوى فرستندهٔ پيام است. مهارت فرستنده در ارسال پيام و مهارت گيرنده در دريافت آن در برقرارى يک ارتباط موفق بيش از اندازه حائز اهميت است و بعيد نيست که شکست ناشى از برقرارى ارتباط ناشى از عدم توجه به اين فاکتور مهم باشد.
|
|
|
|
| نقش و تأثير طرز فکر و گرايش در شکل‌دادن رفتارهاى فردى و اجتماعى از ديرباز مورد توجه روانشناسان قرار گرفته است. طرز فکر و گرايش هر فرد مى‌تواند در نوع و نحوهٔ ارسال پيامى که قصد انتقال آن را دارد تأثير فراوان بگذارد. از طرف ديگر طرز فکر و گرايش گيرندهٔ پيام نيز در دريافت پيام مؤثر است. وقتى فرستنده پيام به خود و مهارتش و به تأثير پيام خود اعتماد داشته باشد و يا گيرندهٔ پيام، پيام را درخور توجه نبيند، برقرارى ارتباط موفقى را نمى‌توان انتظار داشت.
|
|
|
|
| مسلماً مقدار اطلاعاتى که شخص فرستندهٔ پيام دربارهٔ پيام موردنظر دارد مى‌تواند در نحوهٔ برقرارى ارتباط و تأثير و نتيجهٔ آن بسيار مؤثر باشد. طبيعى است که شخص فرستندهٔ پيام نمى‌تواند دربارهٔ چيزى که راجع به آن نمى‌داند پيام مؤثرى را منتقل کند.
|
|
| در عين حال دراينجا تذکر اين نکته ضرورى است که نه دانستن اطلاعات و معلومات وسيع و نه داشتن قدرت کامل برقرارى ارتباط به‌تنهايى نمى‌تواند يک ارتباط خوب و مؤثر را تضمين نمايد. با اندکى دقت مى‌توان افرادى را يافت که عليرغم داشتن اطلاعات تخصصى قابل توجه افراد موفقى در ارسال پيام خويش نيستند و برعکس. ازطرف ديگر ميزان اطلاعات و پيش‌دانسته‌هاى گيرندگان پيام نيز در ثمربخشى فرايند ارتباط مؤثر است.
|
|
|
|
| نتيجه‌گيرى دربارهٔ تأثير خصوصيات اجتماعى و فرهنگى فرستنده و گيرنده پيام نياز به تجزيه و تحليل دقيق و مفصلى دارد که از حوصلهٔ اين بحث خارج است. همين‌قدر مى‌توان گفت که پاسخ به سؤالات مختلفى مى‌تواند ما را در تصميم‌گيرى يارى بخشد. پاره‌اى از اين سؤالات عبارتند از:
|
|
| - فرستنده و گيرنده پيام جزو کدام‌يک از سيستم‌هاى اجتماعى هستند؟
|
|
| - آنان به کدام‌يک از گروه‌هاى مختلف اجتماعى تعلق دارند؟
|
|
| - آنان در گروهى که به آن تعلق دارند چه نقشى را بعهده دارند؟
|
|
| - آنان با چه انتظاراتى ازطرف افراد گروه روبرو هستند؟
|
|
| - آنان چه ارزشها و ضوابطى را از گروه و افراد گروه فراگرفته‌اند که در رفتار ارتباطى ايشان تأثير مى‌گذارد؟
|
|
| روانشناسان اجتماعى و جامعه‌شناسان روشن ساخته‌اند که مردم با توجه به طبقات اجتماعى و زمينه‌هاى فرهنگى خود به طرق گوناگون ارتباط برقرار مى‌سازند. طبيعى است که اعتقادات و ارزش‌هايى که هريک از افراد به‌دليل عضويت در گروه‌هاى خاصى دارا شده‌اند، رفتار ارتباطى آنان را به‌مقدار زيادى تحت تأثير قرار مى‌دهد. به‌عنوان مثال، تعلق به گروه خاصى باعث مى‌شود که فرد لغات، جملات و عبارات خاصى را در برقرارى ارتباط مورد استفاده قرار دهد که با گروه‌هاى ديگر کاملاً متفاوت است.
|
|
| طبقه و موقعيت اجتماعى در انتخاب نوع حامل‌هاى ارتباطى نيز مؤثر است. به‌عنوان مثال، درحالى که تئاتر در ممالک درحال توسعه به‌عنوان يک وسيله ارتباطى خاص طبقهٔ بالاى اجتماعى به‌شمار مى‌رود، سينما دراکثر ممالک مورد توجه و استفادهٔ کليه طبقات اجتماعى است.
|
