| مستمع نیست، تا بگویم راست |
|
کندرین گنبد این نوا چه نواست؟ |
| هر چه گویی درو، چو آن شنوی؟ |
|
پس یکی باشد، این یک و دو چراست؟ |
| تو یکی، او یکی، دو باشد دو |
|
این یکی زان یکی بباید کاست |
| رشته‌ای گر هزار تو گردد |
|
چون سر رشته یافتی یکتاست |
| گر ز دریا جدا شود قطره |
|
نه که دریا جدا و قطره جداست؟ |
| یار با ماست وین سخن ز نهفت |
|
من برون می‌برم چو موی ز ماست |
| نیست بی زبده شیر، اشارت کن |
|
که کدامست شیر و زبده کجاست؟ |
| آسمان و زمین گرفت این نور |
|
باز بینید کین چه نشو و نماست؟ |
| اوحدی‌وار می‌زنم در دوست |
|
تا چه در می‌زند ارادت و خواست |
| ساختم پرده، گر نگردد کج |
|
کردم آهنگ اگر بیاید راست |
|
|
من و آن دلبر خراباتی |
|
|
فی طریق الهوی کمایاتی |
|
|
|
| سایه‌ی نور پاش می‌بینم |
|
زانکه در جمله جاش می‌بینم |
| آفتابی بدین عظیمی را |
|
ذره‌ای در هواش می‌بینم |
| آنکه عمری بگشتم از پی او |
|
با خود اندر سراش می‌بینم |
| روز و شب در بلاش می‌سوزم |
|
تا نگویی: بلاش می‌بینم |
| این که وقتی بنالم از غم او |
|
نه که از خود جداش می‌بینم |
| بینشم بی‌خدا کجا باشد؟ |
|
چو به نور خداش می‌بینم |
| صورت او چو روشن آینه‌ایست |
|
که جهان در صفاش می‌بینم |
| هر چه از کاینات گیرد رنگ |
|
جمله در خاک پاش می‌بینم |
| اوحدی در قفای ماست، دگر |
|
دو سه روز از قفاش می‌بینم |
|
|
من و آن دلبر خراباتی |
|
|
فی طریق الهوی کمایاتی |
|
|
|
| بده، ای ساقی، آن شراب چو زنگ |
|
بزن، ای مطرب حریفان، چنگ |
| که نیابی تو بی‌پریشانی |
|
دل که باشد به زلف یار آونگ |
| با من ار می‌روی به جستن او |
|
دامن خویشتن بگیر به چنگ |
| کانچه جستی درون جبه‌ی تست |
|
خواهش از روم جوی و خواه از زنگ |
| ز آب و گل زاده‌ای، از آنی گم |
|
در بیابان جهل چون خر لنگ |
| از دل و جان برآی، تا برود |
|
در دمی همت تو صد فرسنگ |
| کاهن و سنگ را چو آب کند |
|
آتشی، کو بزاد از آهن و سنگ |
| نام و نقش خود از میان برگیر |
|
تا ترا در کنار گیرد تنگ |
| خواجه جانست، چون بمیرد تن |
|
باده آبست، چون ببرد رنگ |
| اوحدی شد به عاشقی بد نام |
|
آن نگار از زمانه دارد ننگ |
|
|
من و آن دلبر خراباتی |
|
|
فی طریق الهوی کمایاتی |
|
|
|
| یار، دوشم ز راه مهمانی |
|
به خرابی کشید و ویرانی |
| داشت در پیش رویم آینه‌ای |
|
تا بدیدم درو به آسانی |
| که جزو نیست هر چه می‌دانم |
|
که ازو خاست هر چه می‌دانی |
| انس با عالم الهی گیر |
|
به تو گفتم طریق انسانی |
| دو قدم بیش نیست راه، ولی |
|
تو در اول قدم همی‌مانی |
| گر نه آن نور در تجلی بود |
|
آن «اناالحق» که گفت و «سبحانی»؟ |
| که تواند به غیر او گفتن؟ |
|
«لیس فی جبتی» که می‌خوانی |
| هر چه هستیست در تو موجودست |
|
خویشتن را مگر نمی‌دانی |
| ای که روز و شبت همی‌خوانم |
|
گرچه هرگز مرا نمی‌خوانی |
| زان شراب بقا بده جامی |
|
تا تن اوحدی شود فانی |
| آشکارا اگر توانم نیک |
|
ورنه، تا می‌توان، به پنهانی |
|
|
من و آن دلبر خراباتی |
|
|
فی الطریق الهوی کمایاتی |
|
|
|
| پرسش خسته‌اش روا باشد |
|
که درین درد بی‌دوا باشد |
| کس درین خانه نیست بیگانه |
|
مرد باید که آشنا باشد |
| در جهان تو باشد این من و تو |
|
در جهان خدا خدا باشد |
| بنماید ترا، چنانکه تویی |
|
اگر آیینه را صفا باشد |
| بی‌قفا روی نیست در خارج |
|
وندر آیینه نی‌قفا باشد |
| اندر آیینه هیچ ننماید |
|
که نه این شهریار ما باشد |
| در صفا نیست صورت دوری |
|
دوری از ظلمت هوا باشد |
| این جدایی و کندی روشست |
|
روش عاشقان جدا باشد |
| از خطای خطست اگر دویی است |
|
این دو بینی از آن خطا باشد |
| اوحدی گر ز دوست برگردد |
|
هر دم اندر دم بلا باشد |
| چون درین آفتاب می‌سوزم |
|
تا ز من ذره‌ای به جا باشد |
|
|
من و آن دلبر خراباتی |
|
|
فی طریق الهوی کمایاتی |
|
|
|
| چیست این دیر پر ز راهب و قس؟ |
|
بسته بر هم هزار زنگ و جرس |
| زین طرف نغمه‌ای که: «لاتامن» |
|
زان جهت غلغلی که: «لاتیاس» |
| عهد و میثاق کرد گرگ و شبان |
|
یار و انباز گشت دزد و عسس |
| چند ازین جستجوی باطل، چند؟ |
|
بس ازین گفتگوی بیهده، بس |
| حرف زاید منه برین جدول |
|
نقش خارج مزن برین اطلس |
| کندرین خنب نیست جز یک رنگ |
|
وندرین خانه نیست جز یک کس |
| یک حدیثست و صد هزار ورق |
|
یک سوارست و صد هزار فرس |
| عیب ما نیست گر نمی‌بینیم |
|
گوهری در میان چندین خس |
| نیست در کارخانه جز یک کار |
|
و آن تو داری، به غور کار برس |
| دلم از زهد اوحدی بگرفت |
|
گر امانم دهد اجل، زین پس |
|
|
من و آن دلبر خراباتی |
|
|
فی طریق الهوی کمایاتی |
|
|
|
| همه عالم پرست ازین منظور |
|
همه آفاق را گرفت این نور |
| هر یک از جانبیش می‌جویند |
|
مصطفی از حرم، کلیم از طور |
| اصل این کل و جز و یک کلمه است |
|
خواه توراة از خوان و خواه زبور |
| حاصل شهر عاشقان شهریست |
|
گرد بر گرد آن هزاران سور |
| باش تا نقد او شود پیدا |
|
باش تا کار او رسد به ظهور |
| گرچه در پیش چشم و ما مفلس |
|
دست در دستگاه و ما مهجور |
| یار نزدیک‌تر ز تست به تو |
|
تو ز نزدیک او چرایی دور؟ |
| تاکنون اوحدی اگر می‌پخت |
|
آرزوی بهشت و حور و قصور |
| رفتنی رفت، بعد ازین تو مرا |
|
گر گنه گار داری، ار معذور |
|
|
من و آن دلبر خراباتی |
|
|
فی طریق الهوی کمایاتی |
|
|
|
| مدتی من به کار خود بودم |
|
با خود و روزگار خود بودم |
| صورتی چند نقش می‌بستم |
|
گرچه هم در دیار خود بودم |
| به دیار کسان شدم ناگاه |
|
گرچه هم در دیار خود بودم |
| به در هر حصار می‌گشتم |
|
نه که من در حصار خود بودم |
| سالها یار، یار می‌گفتم |
|
خود به تحقیق یار خود بودم |
| گفتم: او را شکار کردم، لیک |
|
چون بدیدم شکار خود بودم |
| یک شبم یار در کنار کشید |
|
روز شد، در کنار خود بودم |
| غم دل با کسی نخواهم گفت |
|
چون غم و غمگسار خود بودم |
| اوحدی پیش من حجاب نشد |
|
زانکه خود پرده‌دار خود بودم |
| گفتم: این اختیار نیست مرا |
|
چون که در اختیار خود بودم |
|
|
من و آن دلبر خراباتی |
|
|
فی طریق الهوی کمایاتی |
|
|
|
|
