دوشنبه, ۲۴ دی, ۱۴۰۳ / 13 January, 2025
مجله ویستا
شاخه‌ها و لهجه‌های دیگر (۲)
| آنچه اهل تحقيق، بر آن هستند که شاخه‌هاى زبان ايران بعد از اوستائى و مادي، عبارت بوده است از، فارسى باستان و پرثوى (پهلوى يا پهلواني) و سغدى و خوارزمى ـ که از اين شاخه‌ها لهجه‌هاى ديگر به‌وجود آمده است مانند پهلوى شمالى و پهلوى جنوبى و درى و طبرى و گيلى و آذرى و سکزى و هروى و خوزى و فارسى (شيرازي) و رازى و کردى و غيره و امروز هم هنوز در انحاء ايرن لهجه‌ها و شاخه‌هاى گوناگونى از زبان‌هاى ايرانى موجود است که مورد تحقيق دانشمندان قرار نگرفته و بيم آن است که به‌سرعت منفرض گردد از قبيل سمنائى و نطنزى و گزى و کوپائى و بلوچى و شيرازى و لکى و لرى و بختيارى و مازندرانى و گيلانى و طالشى و مشهدى و طبسى و کرمانى و سيستانى و بلوچى و کوه کيلويه‌اي؛ شاخه‌ها و لهجه‌هاى بيرون از ايران مانند پختو در افغانستان و پاميرى و چترالى و غورى و کشميرى و زبان تاجيکى و زبان تات‌هاى قفقاز و غيره که بدبختانه غالباً رو به انقراض مى‌روند چنانکه زبان رازى و آذرى و سکزى و خوارزمى تقريباً منقرض شده است! |
| خاورشناسانى که در لهجه‌هاى امروزى ايران مطالعاتى کرده‌اند به قرار زير هستند: |
| - و.هنري: تحقيقات افغانى |
| - دارمستتر: سرودهاى عاميانهٔ افعانان. |
| - و. گَيگر: زبان افغان‌ها، پختو (جزء کتاب فقه‌اللغهٔ ايرانى) |
| - و. گيگر: زبان بلوچ‌ها (جزء کتاب فقه‌اللغهٔ ايرانى) |
| - فرديناند يوستي: دستور زبان کردى. |
| - هوگو ماکاس: متون کردى. |
| - اِسکارمان: فرهنگ کردى به فارسى. |
| - البرت سُوسَن: زبان کردى (جزء کتاب فقه‌اللغهٔ ايرانى) |
| - آ.و. جَکْسُن: زبان‌هاى پامير. |
| - گيگر: زبان‌هاى پامير (جزء کتاب فقه‌اللغهٔ ايرانى) |
| - هُرْزين: بحث در لهجه‌هاى فارسى در ۳ جلد ۱۹۵۳ |
| - دُرْن: زبان مازندرانى در ۱۸۶۰ |
| - ملگونوف: بحث در زبان مازندارانى و زبان گيلانى در ۱۸۶۸ |
| - و.گيگر: لهجه‌هاى اطراف درياى خزر (جزء کتاب فقه‌اللغهٔ ايرانى) |
| - و. گيگر: زبان‌هاى مرکزى (جزء کتاب فقه‌اللغهٔ ايرانى) |
| - کريستنسن: زبان سمنانى در ۱۹۱۵ (در کپنهاک چاپ شده) |
| - کريستنسن: زبان گيلانى |
| - لُريمر: يادداشت‌هاى راجع به لهجه‌هاى گبرى فارسى جديد. |
| - ايوانف: لهجه‌هاى گبرى که زرتشتيان ايران تکلم مى‌کنند ـ مطالعاتى در لهجهٔ خراسان و کردان و قوچان. |
| - هادارک: زبان‌هاى خونسارى و محلاّتى و نطنزى و نائينى و سمنانى و سيوندى و قُهْرودى. |
| - ب. و.ميلا: متونى در لهجهٔ طالشى در ۱۹۳۰ به روسى. |
| - ابراهيميان: لهجهٔ يهوديان همدان. |
| - ژوکوفسکي: اسنادى در لهجه‌هاى ايرانى ج ۱ ـ ۱۸۸۸ ـ ج ۲ ـ ۱۹۲۲ شامل: |
| ۱. زبان‌هاى سمنانى و سنگسرى و شهميرزادى (۱) . |
| ۲. زبان‌هاى اصفهاني، سدهي، گزي، کفرونى. |
| ۳. زبان‌هاى شيرازي، سيوندي، عبدوئى. |
| ۴. زبان‌هاى گوراني، طالش دشتى. |
| ۵. زبان‌هاى يهوديان کاشان، ده تجريشى. |
| (۱) . کلمهٔ 'زبان' در اين صورت از لحاظ اصطلاح نيست، چه بعضى از آنها 'زبان' و بعضى لهجه است. |
همچنین مشاهده کنید
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست