|
|
|
| سازمان ملى جهانگردى و بخش عمومى
|
|
| يکى از مسئله‌هاى مهمى که سازمان‌هاى ملى جهانگردى در همواره با آن روبه‌رو هستند، تعيين نقش دولت در اين سازمان و به‌ويژه نقش دولت در بازاريابى و تبليغاتى است که اين سازمان بايد انجام دهد. عده‌اى دخالت دولت را در امورى که هدف‌هاى خصوصى را تأمين مى‌کند، غيرضرورى مى‌دانند، در حالى‌که عدهٔ ديگرى بر اين نکته تأکيد مى‌کنند که سازمان‌هاى ملى جهانگردى منافع عموم را تأمين مى‌نمايند (بنابراين وجوه دولتى بايد در اين راه صرف شود). همچنين، گفته شده است که صنايع خصوصي، به‌ويژه شرکت‌هاى هواپيمائي، بسيار بيش از سازمان‌هاى ملى جهانگردى مى‌توانند تبليغ و تشويق کنند و در شهرها و کشورهاى مختلف (مقصد مسافران) به‌گونه‌اى اثربخش‌تر عمل نمايند. سازمان جهانى جهانگردى بر اين باور است که حمايت‌هاى دولت از فعاليت‌هاى سازمان ملى جهانگردي، مى‌تواند در توسعهٔ اقتصاد کشور مفيد واقع شود و در اين باره نظرهاى زير را ارائه کرده است:
|
|
| - در کشورهاى پيشرفته يا توسعه‌يافته، مانند ايالات متحدهٔ آمريکا و انگلستان بخش خصوصى مسئوليت اصلى اين صنعت را بر عهده دارد و دولت با بخش عمومى آن را حمايت مى‌کند.
|
|
| - در کشورهاى پيشرفته يا توسعه‌يافته‌هاى مانند (ايتاليا، اسپانيا، فرانسه و اتريش، بخش عمومي، همهٔ فعاليت‌هاى جهانگردى را انجام مى‌دهد.
|
|
| - در کشورهاى پيشرفته يا توسعه‌يافته، مانند ژاپن و سوئد بخش خعمومى مشارکت چندان زيادى در فعاليت‌هاى اين صنعت نمى‌کند.
|
|
| - در کشورهاى در حال توسعه، مانند کوبا، گواتمالا و مراکش بخش عمومى بيشتر فعاليت‌هاى اين صنعت را بر عهده دارد و بخش خصوصى مشارکت چندان زيادى در اين فعاليت نمى‌کند.
|
|
| - در کشورهاى در حال توسعه، مانند هندوستان و کوراکوا بخش عمومى مسئوليت اصلى اين صنعت را بر عهده دارد، ولى بخش خصوصى هم مشارکتى فعال در آن دارد.
|
|
|
|
| ماهيت صنعت جهانگردى به‌گونه‌اى است که نمى‌شود اين صنعت را به شيوه‌اى طرح‌ريزى کرد که بتوان آن را به‌صورتى دقيق در بخش‌هاى مختلف اقتصادى و صنعتى و در کشورهاى مختلف، به‌صورتى يکسان به‌کار برد. بر اين اساس، دولت‌ها دربارهٔ تعيين اثرات صنعت جهانگردى بر کل سيستم اقتصادى و بيان اهميت آن با مشکل روبه‌رو بوده‌اند. اقتصاددانان الگوهائى ارائه کرده‌اند که مى‌توان بدان‌وسيله اثر پول‌هائى را که مسافران و جهانگردان در راه سفر براى خدمات مختلف مانند هتل‌ها، حمل‌ونقل و ساير کالاها و خدمات خرج مى‌کنند، اندازه‌گيرى کرد. براى تعيين راه‌هائى که اين پول خرج مى‌شود از ضريب‌هائى استفاده مى‌کنند و اثرات آنها را بر سيستم اقتصادى تعيين مى‌نمايند. با وجود اين، اين محاسبات يا برآوردها بر پايهٔ مفروضات و متغيرهاى مختلفى قرار دارند که معمولاً آن پايه‌ها و مفروضات مورد توافق ديگران نيستند و متغيرهائى نامطمئن به حساب مى‌آيند.
|
|
| از ديدگاه پژوهشگران، نداشتن اطمينان به نقش جهانگردى در سيستم اقتصادي، باعث مى‌شود که بسيارى از دولت‌ها صنعت جهانگردى را ناديده بگيرند يا مسئوليت آن را بر عهدهٔ سازمان، دفاتر و وزارتخانه‌هاى مختلف بگذارند. امکان دارد يک کشور براى کنترل خطوط هوائى و حل مسئله‌ها ذى‌ربط، وزارتخانه‌اى به نام وزارت راه و ترابرى داشته باشد و مسئوليت هتل‌ها، رستوران‌ها و ساير واحدهاى فعال در اين زمينه را بر عهدهٔ وزارت بازرگانى بگذارد، مسئله سوخت و توزيع آن را به وزارت نفت محول کند و از وزارت آموزش و پرورش بخواهد که به مسئله‌هاى مربوط به آموزش جهانگردى توجه نمايد. اين شيوهٔ تفکيک مسئوليت‌هاى دولتي، نمى‌توانند نتيجهٔ مشخصى به‌بار آورد؛ و گاهى سياست‌ها، قوانين و مقررات ضد و نقيضى اعمال مى‌نمايد. گاهى برخى از وزارتخانه‌ها در مورد مسئوليت‌هاى ذى‌ربط وقت زيادى مى‌کنند ولى براى اينکه بتوانند بر فعاليت‌هاى خود کنترل‌هاى شديدى اعمال کنند حاضر به همکارى با ساير وزارتخانه‌ها نمى‌شوند. ترديدى نيست که ديوانسالارى‌ها تحت تأثير فشارهاى داخلى قرار مى‌گيرند. و گاهى مانع از اجراء سيستم مديريت اثربخش مى‌شوند و وزارتخانه‌ها يا دواير مختلف نمى‌توانند همکارى‌هاى مناسبى داشته باشند.
|
|
| سازمان ملى جهانگردى که در برخى از کشورها آن را دفتر ملى جهانگردى مى‌نامند، يکى از سازمان‌هاى دولتى است که مانع از اين نوع پراکندگى مسئوليت‌ها و رويه‌هاى مختلف (در صنعت جهانگردي) مى‌شود. به‌طور کلي، اين سازمان به‌صورت وزارتخانه يا با نام و عنوان ديگرى فعاليت مى‌کند و مجرى سياست‌هاى دولت در زمينهٔ جهانگردي، در سطح کشور است. بدون توجه به تعريفى که از اين سازمان مى‌شود، شايد نتوان دربارهٔ ساختار و نقش آن يک نظر کلى ارائه کرد و نوع مسئوليت‌ها يا وظايفى که چنين سازماني، در يک کشور انجام مى‌دهد، به‌جاهاى ديگر تعميم داد. از گذشته‌هاى دور، سازمان ملى جهانگردى به‌عنوان يک واحد بازاريابى فعاليت داشته است. اين سازمان کشور را قادر مى‌سازد که در زمينهٔ تبليغ و بازاريابى استراتژى‌هائى را به اجراء درآورد و بخش خصوصى را در اين امر شرکت دهد. اصولاً وظيفهٔ سازمان ملى جهانگردي، از نظر بازاريابى به‌شرح زير است:
|
|
| ـ بازاريابى و تبليغى که به‌وسيلهٔ دولت انجام شود، موجب مى‌گردد تا صنعت جهانگردى بتواند در منطقه يا حوزه‌اى خاص، در صحنهٔ رقابت به سهم نسبتاً مناسبى از بازار دست يابد.
|
|
| ـ تشويق بخش خصوصى براى همکارى در زمينهٔ تبليغ و انجام فعاليت‌هاى بازاريابى موجب مى‌شود که کشور بتواند سياست‌ها و رويه‌هاى اين صنعت را تدوين و تنظيم کند و در سطح ملى آن را به اجراء درآورد.
|
|
| ـ اين سازمان در نمايشگاه‌هاى ملى و تجارى به‌عنوان نمايندهٔ دولت عمل مى‌کند.
|
|
| ـ سازمان، نوار، فيلم ويدئو و ساير وسايل بازاريابى را توليد و توزيع مى‌کند.
|
|
| ـ سازمان در مورد رويدادهاى ويژه تبليغ مى‌نمايد و خدماتى را در اين زمينه عرضه مى‌کند.
|
|
| ـ سازمان براى بازار تحقيق مى‌کند، داده‌ها را تجزيه و تحليل مى‌نمايد و در اين راه براى انعقاد قراردادهاى مناسب اقدام مى‌کند.
|
|
| - سازمان براى جمع‌آورى اطلاعات و فعاليت‌هاى برون‌مرزى دفاترى را در کشورهاى ديگر مى‌گشايد.
|
|
| در واقع بيشتر سازمان‌هاى ملى جهانگردي، در بسيارى از کشورها به فعاليت‌هائى که در زمينهٔ بازاريابى و تبليغ مى‌شود، بسنده کرده‌اند و بيشتر بودجهٔ خود را در اين راه به مصرف رسانده‌اند. در سال ۱۹۹۳، از ميان ده کشورى که بيشترى بودجه را به سازمان ملى جهانگردى اختصاص دادند، ده سازمان ۵۰ کل بودجهٔ خود را صرف تبليغ و بازاريابى کردند. (سازمان جهانى جهانگردي، ۱۹۹۵a).
|
|
| به هر حال، با افزايش ارزش و اهميت صنعت جهانگردى و با گسترده‌تر شدن هدف‌ها و انتظارات دولت‌ها از اين صنعت، مسئله‌هاى سياسى که دست‌اندرکاران صنعت مزبور با آنها روبه‌رو مى‌شوند، نيز گسترده‌تر و پيچيده‌تر شده است. بنابراين، از ديدگاه بسيارى از صاحب‌نظران، سازمان ملى جهانگردى يکى از ابزارها يا وسيله‌هاى معقول و منطقى است که مى‌توان بدان‌وسيله بر سياست‌هاى جهانگردى دولت‌ها نظارت کرد در حالى‌که دامنهٔ فعاليت و وظيفهٔ سازمان‌هاى ملى جهانگردى در کشورهاى مختلف فرق مى‌کند، سازمان جهانى جهانگردى وظايف اين سازمان‌ها را به پنج گروه اصلى زير، طبقه‌بندى کرده است:
|
|
| ـ مديريت عمومى بر مسافرت و جهانگردى
|
|
| ـ برنامه‌ريزى و توسعهٔ جهانگردى
|
|
| ـ تحقيق
|
|
| ـ آموزش و پرورش
|
|
| ـ تبليغ و بازاريابي.
|
