موسیقی جاز

در همان هنگام که شونبرگ و استراوینسکی سرگرم دگرگون ساختن زبان موسیقائی اروپا بودند، سبک موسیقائی نوئی که جاز نام گرفت در آمریکا نشو و نما می‌کرد ^(۱). این موسیقی، آفریدهٔ نوازندگانی - اغلب از سیاهان آمریکا - بود که در خیابان‌ها، بارها، محله‌‌های پست و سالن‌های رقص نیو اورلئان (New Orleans) و دیگر شهرهای جنوبی‌ ایالات‌متحد به اجراء می‌پرداختند. جاز را می‌توان به‌طور عامل به‌عنوان گونه‌ای از موسیقی که ریشه در بداهه‌پردازی دارد و ریتم سنکوپ‌دار، ضرب یکنواخت و رنگ‌آمیزی و تکنیک‌های خاص اجرائی از ویژگی‌های آن است، توصیف کرد. گرچه اصطلاح جاز از ۱۹۱۷ رواج یافت، اما به احتمالی اینگونه موسیقی از ۱۹۰۰ موجود بوده است. از آنجا که این موسیقی نو فقط به شکل اجرائی و بدون نت‌نگاری وجود داشته است، زمان پیدایش و کیفیت آثار اولیهٔ آن به‌درستی بر ما آشکار نیست.

علاوه بر این، پیش از ۱۹۲۳ آثار ضبط شدهٔ جاز بسیار اندک بودند و از نخستین آثار جاز که گروه‌های نوازندهٔ دیکسیلند (Dixieland) آفریننده‌اش بودند تا ۱۹۱۷ هیچ‌چیز ضبط نشده است. جاز از همان آغاز پیدایش، گستره‌ای متنوع و غنی از سبک‌های وابسته مانند سبک‌های نیو اورلئان (یا دیکسیلند)، سوئینگ (Swing)، بیباپ (bebop)، کول، (cool)، جاز آزاد (free Jazz)، و جاز راک (Jazz rock) را در دامان خود پروراند. جاز چهره‌های برجسته‌ای مانند لوئی آرمسترانگ (Louis Armstrong)، دوک الینگتن (Duke Ellington)، بنی گودمن (Benny Goodman)، چارلی‌پارکر (Charlie Parker) و جان‌کالترین (Jahn Coltrane) را پدید آورد. دامنهٔ نفوذ و تأثیر جاز عظیم و جهانی بود و نه فقط بر بسیاری از انواع موسیقی مردم‌پسند که بر آهنگسازانی همچون موریس راول، داریو می‌یو و آرون کوپلند نیز تأثیر گذاشت.

(۱) . Smithsonian Collection of Classc Jaz؛ گلچینی عالی از آثار ضبط‌شدهٔ جاز است که توسط بنیاد اسمیتسونی فراهم آمده است.

- جاز در جامعه:

دنیای جاز، از همان اوان پیدایش در آغاز سدهٔ بیستم، شاهد دگرگونی‌های بسیار بوده است. کانون این موسیقی از نظر جغرافیائی از نیواورلئان به شیکاگو، کانزاس و نیویورک تغییر مکان داده است. امروزه به دشواری می‌توان از کانونی برای جاز سخن به میان آورد، زیرا آثار اصیل جاز در سراسر جهان از پاریس تا توکیو شنیده می‌شود. نقش جاز دستخوش دگرگونی شده است؛ جاز مدت زمانی دراز در اساس موسیقی رقص بود، اما پس از دههٔ ۱۹۴۰ سبک‌های متعدد تازه‌ای با مقصودهای شنیداری در آن پدید آمدند. امروزه جاز را چه در تالارهای کنسرت و چه در تفریحگاه‌های همگانی می‌توان شنید. تصور جامعه نیز از جاز دگرگون‌ شده است. جاز نخست، به سبب تکیه بر مضامین جنسی سرزنش می‌شد اما دیگر سال‌ها است که اعتبار و منزلت یافته است. از دههٔ ۱۹۶۰ به این سو، موسیقی جاز حتی در نمازخانه‌های آمریکا نیز راه یافت.