دوشنبه, ۸ بهمن, ۱۴۰۳ / 27 January, 2025
مجله ویستا
ترجمهٔ کتب و ادبیات ایرانی
| مورّخان نوشته‌اند که به امر اسکندر کتب علمى و فلسفى به يونانى ترجمه و به يونان فرستاده شد ـ و نيز مى‌گويند که در عهد ساسانيان کتب علمى از يونانى به فارسى ترجمه شد و بين مغان و ارباب علم منتشر گرديد و اين عمل را به شاپور اول نسبت مى‌دهند ـ در عهد انوشيروان نيز حرکت علمى تازه‌اى در ايران پيدا شد و کتب علمى و ادبى و فلسفى و مقالات ملل از زبان‌هاى يونانى و هندى و قبطى و عبرى بار ديگر به زبان سريانى و پهلوى ترجمه شد.محور اين حرکت و جنبش بر پيرامون مرکز دولت شاهنشاهى ساسانى دور مى‌زد و کارکنان آن، گروهى از ترسايان نسطورى بودند. |
| که در الجزيره مراکزى براى نشر و تبليغ و تأليف داشتند و دستهٔ ديگر خود زرتشتيان و مغان بودند که در جنديشابور که دارلعم بزرگى بود و به تأليف و نشر مباحث علمى از طب و فلسفه مشغول بودند. در زمان انوشيروان، ژوستينين قيصر روم بنا به ترويج نصرانيت اسباب زحمت فلاسفه افلاطونيون جديد شد و هفت تن از ايشان به انوشيروان پناه آوردند زيرا اين حکميان نخواسته بودند زير بار تعاليم مسيحيت رفته باشند و گريخته به ايران پناه آوردند و در کنف دربار ساسانى اقامت گزيدند و نيز طوايفى ديگر از علماى فلسفه و طب از هر ملت و کيش در جنديشاپور که مدرسهٔ فلسفى و طبى وى جاى مدارس اسکندريه را گرفته بود هجوم آورده به کارهاى علمى مشغول بودن خاصه اطبائى که براى تکميل علم طب و رياضيات رهسپار بيمارستان و جنديشاپور مى‌شدند و اين مرکز اخير تا زمان بنى‌العباس داير بود و بُخت‌يشوع پزشک دانشمند ترسا از اساتيد بيمارستان مذکور بود. و نيز در خود دربار تيسفون هم نويسندگانى بوده‌اند که از آن جمله برزويه پزشک است که به امر انوشيروان کليله و دمنه را از هند به ايران آورد و آن را به پهلوى ترجمه کرد و قبل از او تيادورس نصرانى بوده است که به روايتى معاصر شاپور ذوالاکناف و به روايتى معاصر بهرام پنجم بوده است و کتاب (کناش) را در طب از سريانى ترجمه کرده است. (الفهرست ص ۴۲۲) |
| بعد از اسلام جنبش علمى مزبور در هم شکست، مگر در بعض جاى‌ها که علماى نسطورى دنبال کار را رها نکرده بودند، و به زبان سُرِيانى کتبى نوشته و ترجمه مى‌شد، و در اواسط عهد بنى‌اميه مسلمين به‌وسيلهٔ علمائى که زبان سريانى و يونانى مى‌دانستند شروع به استفاده‌هاى علمى کردند و کتبى زياد از سُريانى و قسمتى هم از يونانى به عربى ترجمه شد (رجوع کنيد به: الفهرست طبع قاهره. ۳۴۰ ـ ۳۴۱) و بزرگ‌ترين مردى که از مترجمان مذکور استفاده کرده و آنان را تشويق مى‌کرد خالدبن‌يزيد‌بن‌معاويه بود، معروف‌ترين مصنفين و گزارندگان: حنين‌بن اسحق و قسطى بن‌لوقاى بعلبکى و ابوعمر يحنابن‌يوسف الکاتب و اسحق‌بن‌حنين و حُبَيش‌بن‌‌الحسن و بَسل و اصطفن‌بن‌بَسيل و ابراهيم‌بن‌الصلت و ثابت‌بن‌القرّة و سملى و البطريق و يحيى‌بن‌البطريق و توما و يحيى‌بن‌ماسويه و ماسرجيس و ابوعثمان الدمشقى و سلام‌بن‌الابرش و ابن‌البهريز و زوريا و هلابن‌هلال و حجاج‌بن‌مطر و ابن‌ناعمه و غير هم بوده‌اند و بيشتر در عهد عباسيان مى‌زيستند. |
| در خلافت بنى‌العباس نوبت به ترجمهٔ کتب پهلوى رسيدٰ، قديمى‌ترين کسى که به اين کار دست زد عبدالله‌بن‌المقفع (روزبه پسر داذويهٔ گورى پارسي) است. ديگر: خاندان نوبخت، ديگر: موسى و يوسف پسران خالد ديگر: على‌بن‌زيادالتميمى گزارندهٔ زيج شهريار. ديگر: حسن‌بن‌سهل منجم و وزير مأمون. ديگر: بلاذُرى احمدبن يحيى‌بن‌جابر، ديگر: جبلةبن‌الجهم البرمکي، ديگر: هشام‌بن‌القاسم، ديگر: موسى‌بن‌عيسى الکسروي، ديگر: زادوية‌بن‌شاهويهٔ اسپهاني، ديگر: محمد‌بن‌مطيار اسپهاني، ديگر: بهرام‌بن‌مردانشاه مؤبد شهر شاپور فارس، ديگر: عمربن‌الفرخان (از روى روايت الفهرست: ص ۳۴۱ ـ ۳۴۲) و شک نيست که گزارندگان ديگرى نيز بوده‌اند که نام آنان به ما نرسيده است. |
همچنین مشاهده کنید
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست