۱۰۰۰ ق.م. خط فنیقی و خطوط منشعب از آن

خط فنيقى را مى‌توان اولين خطى دانست که به ترتيب الفبائى در جهان متداول گرديد، در اثر گذشت زمان در تمام نقاط جهان نفوذ و رسوخ يافته است و به ‌همين جهت کليه خطوط جهان مى‌توان منشعب از خط فنيقى دانست.

الفباء فنيقى شباهت زيادى به الفباء عبرى داشته و حتى در تلفظ حروف اين دو زبان ، شباهت زيادى به چشم مى‌خورد. چون ريشه اولين اين دو زبان بر هيچ‌کس معلوم نيست و تاريخ پيدايش آن نيز تاکنون مشخص نگرديده است نمى‌توان يکى را از جهت قدمت بر ديگرى برترى داد. از روى اسنادى که دانشمندان و مستشرقين به‌ دست آورده‌اند چنين برمى‌آيد که خط فنيقى قبل از خط عبرى وجود داشته است. در اراضى فنيقيه کتيبه‌هاى خط الفبائى که با کتيبه اهرام سارکوماک حوالى سال ۱۰۰۰ قبل از ميلاد آغاز مى‌شود ، هزاران سال مورد استفاده بوده است. تغييرات نوشتارى که طى زمان‌هاى طولانى به وقوع پيوسته ، از بين کتيبه‌هاى باستانى و کتيبه اهرام به‌ عنوان قديمى‌ترين آنها ، کتيبه يهيميلک (Yehimilk) متعلق به قرن دهم قبل از ميلاد است. از ديگر کتيبه‌هاى فنيقى قديمى ، کتيبه گيلامو مکشوفه در زنجيرلو واقع در بخش شمالى سوريه متعلق به قرن نهم قبل از ميلاد مى‌باشد. کتيبه آسى تيواد که در ناحيه قره تپه واقع در بخش جنوب غربى آسياى ضغير کشف شده است. کتيبه‌هاى کهن‌تر فنيقى ، يخا و ميلک مکشوفه در بابل متعلق به قرون ۴و ۵ ق.م. و از کتيبه تبنيت و اشمون عذار قرن سوم مى‌توان نام برد.

در کتيبه‌هاى قديمى‌تر براى فاصله‌گذارى ميان واژه‌ها از خط‌هاى عمودى مثلاً کتيبه يهيميلک و يا نقطه در کتيبه گيلامو استفاده شده است. تا قرن هشتم قبل از ميلاد اثرى از فاصله‌گذارى در بين واژه‌ها به چشم نمى‌خورد و نوشته‌ها بدون هيچ‌گونه فاصله نوشته شده است. قرائت روان آنها بسيار مشکل است. اين خطوط جهت مشخصى نداشته ولى غالباً از چپ به راست نوشته مى‌شده است. حروف فنيقى ابتدا به يونان برده شد و يونانيان آن را با نحوه تطبيق دادند. مهم‌ترين تغييرى که در يونان به خط فنيقى داده شد افزودن صدا به حروف آن بود. از اين هنگام به بعد در يونان براى نگارش منحصراً از تبديل يافته خط فنيقى استفاده گرديده است. بعد از گذشت قرن‌ها خط يونانى خود به ‌صورت اساسى درآمد و خطوط بسيارى از آن منشعب گشتند که خط لاتينى نيز از آن جمله است.