مكیدن‌ شست‌ ـ thumb sucking

مكیدن‌ شست‌ عبارت‌ است‌ از قراردادن‌ انگشت‌ دست‌ بر سقف‌ دهان‌ در پشت‌ دندان‌ها و مكیدن‌ آن‌ با لب‌ها و دندان‌های‌ بسته‌. مكیدن‌ شست‌، شایع‌ است‌ و یك‌ رفتار و نه‌ اختلال‌ به‌ شمار می‌رود. كودكان‌ هر دو جنس‌ و حداكثر 12 ساله‌ را مبتلا می‌كند ولی‌ در كودكان‌ كم‌سن‌ شایع‌تر است‌.

ـ علایم‌ شایع‌:

میكدن‌ شست‌ (بیشتر قبل‌ از به‌ خواب‌ رفتن‌، هنگام‌ تماشای‌ تلویزیون‌ یا هنگام‌ گرسنگی‌، بیماری‌ یا خستگی‌ رخ‌ دهد).

ـ علل‌ بیماری:

مكیدن‌ شست‌ یكی‌ از اولین‌ اعمال‌ هماهنگی‌ است‌ كه‌ یك‌ شیرخوار می‌تواند انجام‌ دهد و به‌ رضایت‌ برسد. مكیدن‌ شست‌ اگر بعد از شیرخواری‌ (به‌ ویژه‌ تا سال‌های‌ پیش‌ دبستانی‌) ادامه‌ یابد، ممكن‌ است‌ حاكی‌ از یك‌ اختلال‌ وضعیتی‌ باشد.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

اضافه‌ شدن‌ یك‌ نوزاد جدید به‌ خانواده‌، احساس‌ قطع‌ علاقه‌ یا توجه‌ والدین‌ توسط‌ شیرخوار.

ـ پیشگیری‌:

مكیدن‌ شست‌ طبیعی‌ است‌ و آسیب‌ خطرناكی‌ ایجاد نمی‌كنند تا این‌ كه‌ دندان‌های‌ دایمی‌ در 7-6 سالگی‌ شروع‌ به‌ درآمدن‌ بكنند. بیشتر كودكان‌ تا این‌ سن‌ این‌ عادت‌ را ترك‌ می‌كنند. در غیر این‌ صورت‌، والدین‌ باید با كودك‌ كار كنند تا به‌ خاطر ظاهر و سلامت‌ دندان‌ها این‌ عادت‌ را تغییر دهد. در صورت‌ تمایل‌ در اوایل‌ شیرخواری‌ سایر مكانیسم‌های‌ تسكین‌ بخش‌ از جمله‌ گهواره‌ را فراهم‌ كنید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

در بیشتر موارد این‌ عادت‌ خود به‌ خود از بین‌ می‌رود به‌ خصوص‌ اگر تبدیل‌ به‌ مسأله‌ای‌ بین‌ والدین‌ و كودك‌ نشده‌ باشد.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

جلو آمدن‌ دندان‌های‌ پیش‌. مكیدن‌ شست‌ ممكن‌ است‌ چنان‌ فشاری‌ به‌ دندان‌های‌ پیش‌ وارد كند كه‌ سرانجام‌ آنها را به‌ جلو براند.

ـ درمان‌:

معمولاً هیچ‌ درمانی‌ یا فعالیتی‌ لازم‌ نیست‌. روش‌های‌ چون‌ تنبیه‌، شرمسار كردن‌ و یادآوری‌ معمولاً ارزشی‌ ندارند. سایر روش‌ها نیز به‌ ویژه‌ موفقیت‌آمیز نیستند (دستكش‌های‌ یك‌سره‌، مواد برنزه‌ برروی‌ شست‌، اسپلینت‌ آرنج‌ و غیره‌) و ممكن‌ است‌ صدمه‌ دیگری‌ وارد كنند. در مورد كودك‌ بالای‌ 6 یا 7 سال‌ كه‌ انگشت‌ خود را می‌مكد: به‌ كودك‌ توجه‌ بیشتری‌ كنید. ببینید آیا تعارض‌ها یا موقعیت‌های‌ اضطراب‌زا مكیدن‌ را تحریك‌ می‌كنند یا خیر. به‌ كودك‌ كمك‌ كنید تا راه‌حل‌های‌ دیگری‌ برای‌ استرس‌ بیابد. اگر كودك‌ تصمیم‌ بگیرد كه‌ سعی‌ به‌ توقف‌ مكیدن‌ كند، به‌ او كمك‌ كنید تا به‌ این‌ هدف‌ برسد. برای‌ هرگونه‌ پیشرفتی‌ به‌ سمت‌ هدف‌، جایزه‌ بدهید. جایزه‌ یك‌ رشوه‌ محسوب‌ نمی‌شود بلكه‌ چیزی‌ است‌ كه‌ با تلاش‌ حاصل‌ می‌گردد. روان‌درمانی‌ یا مشاوره‌ (تنها در صورت‌ مكیدن‌ شست‌ به‌ مدت‌ طولانی‌ یا بیش‌ از حد).

ـ داروها:

معمولاً برای‌ این‌ اختلال‌ دارویی‌ لازم‌ نیست‌.

ـ فعالیت‌:

محدودیتی‌ وجود ندارد.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ غذایی‌ خاصی‌ ندارد.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

اگر كودك‌ دوست‌ دارد ترك‌ كند و تلاش‌ در جهت‌ اصلاح‌ رفتار (پاداش‌ برای‌ پیشرفت‌) مشكل‌ را حل‌ نكرده‌ باشد، از دندانپزشك‌ خود نیز كمك‌ بخواهید. دندانپزشك‌ ممكن‌ است‌ یك‌ دستگاه‌ تمرین‌دهنده‌ را در دهان‌ كودك‌ نصب‌ كند تا نگذارد شست‌، سقف‌ دهان‌ را لمس‌ كند. اگر كودك‌ نتواند دستگاه‌ تمرین‌دهنده‌ را تحمل‌ كند یا این‌ دستگاه‌ بیفتد. اگر علی‌رغم‌ درمان‌، رفتار مكیدن‌ ظرف‌ 6 ماه‌ كاهش‌ نیابد.