اسهال‌ حاد ـ diarrhea acute

اسهال‌ حاد عبارت‌ است‌ از اجابت‌ مزاج‌ شل‌، آبكی‌، به‌ دفعات‌ زیاد. اسهال‌ یك‌ علامت‌ است‌ نه‌ یك‌ بیماری‌. اسهال‌ ساده‌ در تمام‌ گروه‌های‌ سنی‌ شایع‌ است‌.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. گاهی‌ تب‌

۲. اجابت‌ مزاج‌ شل‌ و آبكی‌

۳. درد شكمی‌ همراه‌ با دل‌ پیچه‌

۴. گاهی‌ ناتوانی‌ در كنترل‌ اجابت‌ مزاج

ـ علل‌ بیماری:

علل‌ متعددی‌ وجود دارند، از جمله‌ علل‌ عفونی‌ (ویروسی‌، انگلی‌، باكتریایی‌).

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. ناراحتی‌ عاطفی‌ یا استرس‌ حاد

۲. مسمومیت‌ غذایی‌

۳. بیماری‌ كرون‌ (آنتریت‌ منطقه‌ای‌)

۴. نشانگان‌های‌ سوءجذب‌

۵. بیماری‌ یا تومور لوزالعمده‌ (بدخیم‌ یا خوش‌خیم‌)

۶. دیورتیكولیت‌

۷. غذاهای‌ مثل‌ آلو یا حبوبات‌

۸. سوء مصرف‌ الكل‌

۹. آلرژی‌ غذایی‌

۱۰. اشعه‌ درمانی‌ برای‌ سرطان‌

۱۱. بروز یك‌ بیماری‌ اخیر

۱۲. محیط‌ زندگی‌ شلوغ‌

۱۳. سركوب‌ ایمنی‌ به‌ علت‌ بیماری‌ یا داروها

۱۴. مسافرت‌ به‌ كشورها دیگر

۱۵. نوشیدن‌ آب‌ نهرها، چشمه‌ها، یا چاه‌ها كه‌ تصفیه‌ نشده‌اند

۱۶. نشانگان‌ روده‌ تحریك‌پذیر (كولیت‌ عصبی‌) یا بیماری‌ التهابی‌ روده‌

۱۷. مصرف‌ داروهایی‌ مثل‌ مسهل‌ها، داروهای‌ ضداسید، آنتی‌بیوتیك‌ها، كینین‌، یا داروهای‌ ضدسرطان‌

ـ پیشگیری‌:

اگر اسهال‌ مرتباً تكرار شود و بتوان‌ علت‌ آن‌ را فهمید، درمان‌ با اجتناب‌ از علت‌ اسهال‌ می‌تواند از تكرار اسهال‌ جلوگیری‌ كند. حمله‌ اسهال‌ می‌تواند گهگاه‌ در هر كسی‌ به‌ علل‌ بی‌اهمیت‌ بروز كند اما به‌ زودی‌ برطرف‌ می‌شود و اثر پایداری‌ از آن‌ بر جای‌ نمی‌ماند. غالب‌ موارد اسهال‌ حاد مدت‌كوتاهی‌ طول‌ می‌كشند و جستجوی‌ علت‌ آنها ممكن‌ است‌ ضرورتی‌ نداشته‌ باشد. از خوردن‌ غذاهای‌ خام‌ و نیم‌پزی‌ مثل‌ غذاهای‌ دریایی‌، غذاهای‌ بوفه‌ای‌ یا پیك‌نیكی‌ كه‌ چندین‌ ساعت‌ در بیرون‌ رها شده‌اند، و غذاهایی‌ كه‌ فروشندگان‌ دوره‌ گرد می‌فروشند خودداری‌ كنید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

بهبود خود به‌ خودی‌ در عرض‌ 48-24 ساعت‌

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

كم‌ آبی‌ بدن‌ در صورتی‌ كه‌ اسهال‌ طول‌ بكشد، خصوصاً در شیرخواران‌

ـ درمان‌:

۱. اسهال‌ یك‌ علامت‌ است‌. در صورت‌ امكان‌، بیماری‌ زمینه‌ساز اسهال‌ باید درمان‌ شود.

۲. اگر فكر می‌كنید كه‌ یك‌ دارو باعث‌ اسهال‌ شده‌ است‌، پیش‌ از توقف‌ مصرف‌ آن‌ با پزشكتان‌ مشورت‌ كنید.

۳. اگر دل‌ پیچه‌ وجود دارد، روی‌ شكم‌ كمپرس‌ داغ‌، شیشه‌ آب‌ داغ‌، یا صفحه‌ گرم‌كننده‌ الكتریكی‌ بگذارید.

۴. مایعات‌ زیاد بنوشید. در موارد اسهال‌ شدید ممكن‌ است‌ نیاز به‌ دادن‌ آب‌ و الكترولیت‌ به‌ صورت‌ اورژانس‌ وجود داشته‌ باشد تا كم‌ آبی‌ جبران‌ شود.

۵. اقدامات‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ بررسی‌ آزمایشگاهی‌ نمونه‌ مدفوع‌ باشد. گرفتن‌ یك‌ شرح‌ حال‌ دقیق‌ و كامل‌ در مورد علایم‌، زمان‌ و مدت‌ اسهال‌، شدت‌ اسهال‌، و وضعیت‌ سلامت‌ عمومی‌ بیمار می‌تواند به‌ تعیین‌ علت‌ اسهال‌ كمك‌ كند. اگر شواهدی‌ دال‌ بر وجود بیماری‌ جدی‌ وجود داشته‌ باشد، امكان‌ دارد آزمایشات‌ بیشتری‌ انجام‌ شوند.

ـ داروها:

۱. امكان‌ دارد سایر داروهای‌ ضداسهال‌ تجویز شوند.

۲. در موارد خفیف‌ می‌توان‌ از داروهایی‌ مثل‌ لوپرامید و پپتوبیسمول‌ استفاده‌ كرد.

۳. در صورت‌ شناسایی‌ یك‌ انگل‌ یا باكتری‌ به‌ خصوص‌ به‌ عنوان‌ علت‌ اسهال‌، امكان‌ دارد آنتی‌بیوتیك‌ تجویز شود.

ـ فعالیت‌:

فعالیت‌ خود را تا توقف‌ اسهال‌ كاهش‌ دهید.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

۱. از مصرف‌ الكل‌، كافئین‌، شیر و محصولات‌ لبنی‌ خودداری‌ كنید.

۲. اگر همراه‌ اسهال‌ تهوع‌ وجود داشته‌ باشد، تنها قطعات‌ كوچك‌ یخ‌ بجوید.

۳. اگر تهوع‌ ندارید، تنها مایعات‌ شفاف‌ را به‌ طور تدریجی‌ بنوشید تا زمانی‌ كه‌ اسهال‌ برطرف‌ شود، مثل‌ چای‌، سوپ‌، یا ژلاتین‌

۴. پس‌ از رفع‌ علایم‌، غذاهای‌ نرم‌ مثل‌ غلات‌، برنج‌، تخم‌مرغ‌، و سیب‌زمینی‌ پخته‌ شده‌، و نیز ماست‌ به‌ مدت‌ 2-1 روز میل‌ كنید.

۵. دو تا سه‌ روز پس‌ از رفع‌ اسهال‌، رژیم‌ غذایی‌ عادی‌ خود را از سر گیرید. البته‌ بهتر است‌ از مصرف‌ میوه‌، الكل‌، و غذاهای‌ پر ادویه‌ تا چند روز دیگر پرهیز كنید.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. اگر اسهال‌ بیش‌ از 48 ساعت‌ طول‌ بكشد.

۲. اگر مخاط‌، خون‌، یا كرم‌ در مدفوع‌ ظاهر شود.

۳. اگر تب‌ به‌ 3/38 درجه‌ سانتیگراد یا بالاتر برسد.

۴. اگر درد شدیدی‌ در شكم‌ یا راست‌ روده‌ به‌ وجود آید.

۵. اگر علایم‌ كم‌ آبی‌ ظاهر شوند: خشكی‌ دهان‌، پوست‌ چروكیده‌، تشنگی‌ شدید، ادار كم‌ یا به‌ كلی‌ عدم‌ وجود ادرار