برخی از نخبگان سیاسی – رسانه‌ای و روشنفکری کشور در منازعه بین ایران و غرب، مطلقاً ایران را مقصر و منشأ اختلافات می‌دانند و حتی نقد ملموسی را علیه امریکا نمی‌نویسند، هیچ دلیلی را برای عدم مذاکره نمی‌پذیرند و هیچ پیش‌شرط و خط قرمزی هم برای شروع مذاکره و توافق اعلام نمی‌کنند و ندارند

پیش از انقلاب ۱۳۵۷، سینمای ایران فاقد ژانر جنگی منسجم بود و شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مانع شکل‌گیری آن شد. این ژانر نیازمند تکامل تدریجی و آزمون و خطاست تا به نقطه‌ای تثبیت‌شده برسد اما تاریخ معاصر نشان می‌دهد که جز چند فیلم پراکنده مانند اثر عبدالحسین سپنتا درباره فتح داوود نادرشاه، «تپه ۳۰۳» به …

جلال آل‌احمد از تأثیرگذارترین نویسندگان و روشنفکران معاصر ایران است که با آثاری چون غرب‌زدگی و مدیر مدرسه جایگاه ویژه‌ای در ادبیات و نقد اجتماعی کشور به دست آورد. او که در ۱۸ شهریور ۱۳۴۸ چشم از جهان فروبست، همچنان از چهره‌های شاخص جریان روشنفکری ایران به شمار می‌آید و خانه‌اش در تهران امروز به‌عنوان …

سیامک عاقلی گفت:‌بعدها که آقای سروش راه اصلاح‌طلبی را در پیش گرفت و از لیبرالیسم، سکولاریسم، کثرت‌گرایی، دموکراسی، تکامل معرفت دینی (قبض و بسط تئوریک شریعت) شخص و شهروند صاحب حق تا مکلف و … در تقابل با جامعه تک‌صدایی، جزم‌اندیشی، و… اظهارنظر کرد، باز از اندیشه‌های پوپر بهره گرفت و پوپر شد فیلسوف پشتوانه …

جواد کاشی، استاد دانشگاه، در کانال تلگرامی خود نوشت: «عرصه جهانی همیشه میدان تنازع میان قدرت‌های کوچک و بزرگ بوده و هست. اما طرف‌های درگیر حاضر نبودند عریان در صحنه ظاهر شوند. لباسی از اخلاق و موازین حقوقی بر تن می‌کردند. بیشترین توحش را در انسانی‌ترین لفافه‌های اخلاقی می‌پوشاندند. امروز هیچ پرده پوشی …

اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، همانگونه که از عنوان آن هویداست، به بازنمایی روابط و مناسبات زنده‌یاد جلال‌آل‌احمد با برخی روشنفکران یا فعالان فرهنگی معاصر خویش پرداخته است

آرمان امروز زهرا کردستانی : در تاریخ ادبیات معاصر ایران، کمتر پیوندی را می‌توان یافت که همچون عشق و زندگی مشترک سیمین دانشور و جلال آل‌احمد، در حافظه جمعی جاودانه شده باشد. داستان این آشنایی، نه تنها ماجرای یک عشق ساده، بلکه روایتی از همدلی، روشنفکری و زیست مشترک در دل روزگار پرآشوب ایران [ ]

جواد کاشی، استاد علوم سیاسی و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نوشت: موازنه قدرت در منطقه دگرگون شده و ما بیشتر از هر کشوری در مخاطره هستیم. اسرائیل با مجموعه حامیانش، ابر داستان‌های روشنفکری در ایران را به هم ریخته‌اند. دیگر نمی‌توان با داستان جهان باز و بسته به فهم ماجرا پرداخت. چه کسی می‌تواند …

تسنیم/ جلال آل‌احمد از تأثیرگذارترین نویسندگان و روشنفکران معاصر ایران است که با آثاری چون غرب‌زدگی و مدیر مدرسه جایگاه ویژه‌ای در ادبیات و نقد اجتماعی کشور به دست آورد. او که در ۱۸ شهریور ۱۳۴۸ چشم از جهان فروبست، همچنان از چهره‌های شاخص جریان روشنفکری ایران به شمار می‌آید و خانه‌اش در تهران امروز ب

جلال آل احمد (۱۱ آذر ۱۳۰۲ – ۱۸ شهریور ۱۳۴۸) نویسنده، مترجم و منتقد برجسته معاصر ایران بود که روشنفکری در دنیا را به چالش کشید.

اقتصادایرانی: حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی با انتقاد از نگهداری سگ در منزل به دلیل آلودگی بالا، تاکید کرد که داشتن سگ خانگی نشانه روشنفکری نیست و از مردم خواست این عادت غیر بهداشتی را کنار بگذارند.

یام بیضایی در ونیز بازتابی از تضاد روشنفکری و وطن‌دوستی است؛ وقتی آزادی گفتار با دفاع از کشور در تقابل قرار می‌گیرد، چه کسی حقیقت را می‌فهمد؟

جلال آل‌احمد از تأثیرگذارترین نویسندگان و روشنفکران معاصر ایران است که با آثاری چون غرب‌زدگی و مدیر مدرسه جایگاه ویژه‌ای در ادبیات و نقد اجتماعی کشور به دست آورد. او که در 18 شهریور 1348 چشم از جهان فروبست، همچنان از چهره‌های شاخص جریان روشنفکری ایران به شمار می‌آید و خانه‌اش در تهران امروز به‌عنوان …

کنشگران اجتماعی باید ضعف‌های خود را پذیرفته و در دایره‌های محدود تأثیر بگذارند تا استیلای روایت‌های دروغین شکسته شود. باید روایت‌های جدیدی درباره «ایران» و لزوم حفظ «تنوع» موجود در آن خلق کرد. تصمیم‌گیران سیاسی باید مردم را آنگونه که هستند، با خواسته‌ها و نیازهایشان بپذیرند، نه آنگونه که در ذهن خود ترسیم …

 از نگاه خانم آزاد، جامعه ایران در شرایط کنونی میان دو آتش گرفتار آمده است. یکی آتش تهاجم خارجی که تهاجمی نامشروع و دارای جنایت جنگی است. آتش دیگر، روایت تحقیرآمیز داخلی است که جامعه را بدون عاملیت، بدبخت، قربانی، نفهم، بی‌سواد، خودفروخته یا نابلد توصیف می‌کند. این تحقیر نه فقط از یک سو، بلکه از جانب …

روشنفکری و جریان چپ ایرانی سال‌هاست در حالی بر لزوم تحزّب در ایران تأکید دارد که هرگز نتوانسته علت پیشرفت‌های چین تک‌حزبی و فاقد دموکراسی و آزادی بیان را بصورت اصولی توجیه کند.

بهرام بیضایی چند سال پیش سخنان مهمی در مورد نقش جریان روشنفکری چپ در حمله به شاهنامه و ملیت بیان کرده بود که مرور آن‌ها در شرایط فعلی خالی از لطف نیست.

کودتای ۲۸ مرداد تنها سقوط یک دولت نبود؛ ضربه‌ای بود که روح روشنفکری ایران را در هم شکست و زخم آن، دهه‌ها بعد در شعر، رمان و اندیشه ایرانیان باقی ماند. از

تاکنون درباره ابعاد مختلف کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بسیار سخن گفته‌اند، اما درباره اینکه این کودتا چه تأثیری بر سیاست، فرهنگ و جامعه ایران داشته، بحث چندانی نشده است. بعد از کودتای ۲۸ مرداد، سرخوردگی شدید در جامعه ایران خاصه در میان روشنفکران به وجود آمد. اگر بخواهیم تصویری دقیق از این سرخوردگی را لمس کنیم، …

بیانیه اخیر «جبهه اصلاحات ایران» چیزی جز تکرار القائات شبه‌روشنفکری نیست که ایران را سراسر سیاه و در آستانه فروپاشی می‌داند. پس از تجربه جنگ ۱۲ روزه، با قدرت تمام می‌توان گفت که جامعه ایرانی از چنین تسلیم‌نامه‌هایی عبور کرده است.

صمیمیت برج آزادی را نسبت به محیط اطرافش با وضع برج میلاد و آسمان و زمین پیرامونش که بسنجیم معلوم می‌شود مسأله‌ام چیست. در ساخت برج میلاد دانش فنی وجود داشته و عمل‌گرایانه که بنگریم نیازی را که سبب ساختش شده برآورده می‌کند. اما این سازه (دست‌کم بدون اجرای یک طرح تکمیلی درست و خوش‌ساخت) «ایرانی» نیست، …

اضداد و ابهاماتی که در فکر و عمل سیاسی این مسلمان لیبرال به طرز شگفت­‌انگیزی جمع شده بود و از نظر خود او حل شده بود، در بیرون و در آزمون اجتماعی جامعه‌­ی ایران، به این آسانی برگزار و حل نشد. ابهامات و تعارض ­های پنهان سر برآوردند و تجربه­‌ی پرهزینه‌­ی دشواری بر جای گذاشتند که بازرگان خود از قربانیانش …

اقتصادنیوز: ادعای اینکه احمدی نژاد به دنبال پیاده‌سازی ایده‌های خاویر میلی در ایران است، بدون شواهد ملموس و با توجه به سوابق او، چندان معتبر نیست. این علاقه احتمالاً تلاشی برای بازسازی تصویر سیاسی او در شرایطی است که از ساختار قدرت کنار گذاشته شده و به دنبال پایگاه جدیدی برای بازگشت به صحنه سیاسی است.

سینما در ایران از بدو شکل‌گیری تاکنون هنوز تبدیل به صنعت نشده و در این شرایط طبیعی است که نقد هم تبدیل به وسیله‌ای برای گروکشی‌های سیاسی و جناحی شود. اتفاقات مربوط به اکران قسمت اول «اخراجی‌ها» را به یاد بیاورید؛ در آن دوران، فیلم با وجود نقاط مثبت انکارناپذیر، تقریباً از طرف منتقدان مجلات و روزنامه‌های …

در سپیده‌دم دیروز  که آسمان فرهنگ و هنر ایران، ستاره‌ای از دست داد، قلب من نیز پاره‌ای از خویش را گم کرد. استاد محمود فرشچیان، نه تنها هنرمندی بی‌بدیل، که نغمه‌ای جاودان در ارکستر روح و ایمان این ملت  و این مرز و بوم بود؛ نغمه‌ای که از دو سوی زندگی‌ام با من پیوند داشت: از روزهایی که در بنیاد شهید و امور …

استاد تاریخ سیاسی در موسسه مطالعات دین و اقتصاد گفت: «در جریان روشنفکری مان، خصوصا در یکی دو دهه اخیر، با یک اختلاف عمیق روبرو هستیم؛ اینکه مبدا تحولات ایران مدرن، انقلاب مشروطه است یا تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی. این بحث‌ها، فارغ از نیت افراد، نتایج متفاوتی برای آینده ایران به دنبال دارند. اگر شما …

نقطه عطف حرکت آزادی‌خواهانه ملت ایران، صدور فرمان تأسیس مجلس شورا توسط مظفرالدین‌شاه بود. پادشاه در یازدهمین سال سلطنت خود، طی دستخطی خطاب به مشیرالدوله تأسیس «دارالشورا» یا مجلس شورای ملی را می‌پذیرد.

پدر در فرهنگ ایران باستان و بسیاری از تمدن‌های جهان جایگاهی خدایی و مقدس دارد، اما در سال‌های اخیر سینمای روشنفکری ایران با نگاهی انتقادی، چهره‌ای تاریک و گاه تحقیرآمیز از پدرسالاری ارائه کرده که نه تنها به جایگاه پدر آسیب زده بلکه باعث بروز سردرگمی اجتماعی شده است. فیلم‌هایی چون «خانه دختر»، «خانه پدری» …

ه اعتقاد من جریان روشنفکری ایران، در دهه‌های کنونی دچار روزمرگی، عدم خلاقیت، عدم اثرگذاری درست و اسیر ذهنیت انتزاعی و غیرواقع‌بینانه است، به پوپولیسم و غوغاسالاری نزدیک شده، و فاقد اثرگذاری مثبت تاریخی، و در مبتذل‌ترین دوران خود بسر می‌برد.  دلایل این امر: فقدان الگو، فروپاشی ارزش‌ها، شکست ایدئولوژی‌ها، …

فعال سیاسی اصلاح طلب گفت: از دهه ۴۰، بسیاری از روشنفکران در ایران و دیگر کشور‌های جهان به عنوان نشانه‌ای از روشنفکری، مخالفت خود را با رژیم اسرائیل اعلام کرده بودند.

در مباحث روشنفکری ایران یک وضعیت شیزوفرنیک را احساس می‌کنم. دو دسته از افکار متضاد بر اساس تقابلی که ایجاد می‌کنند باعث این وضعیت شیزوفرنیک شده‌اند. در حال حاضر بالاترین میزان اظهارنظرها در فضای مجازی هم به این دو جریان متعارض اختصاص دارد. یکی همین جریان بومی‌گرا و خواهان هویت ملی است. دیگری جریان‌هایی …

پیر پسر در راستای خط فکری سینمای اجتماعی ایران است که با محوریت ضدپدری و پدرکُشی شکل گرفته و در اینجا پارا فراتر گذارده، جایگاه زن در جامعه را به اغواگری و هرزگی برای گذران زندگی تقلیل داده است.

رویارویی روشنفکران ایران با مدرنیته، مسئله محوری کتاب روشنگری و بیم و امیدهای روشنفکران در ایران علی میرسپاسی است. یکی از بحث های اساسی این

تمام آن بخش از جریانات گوناگون روشنفکری ایران که کنشگری را صرفاً به فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی علیه حاکمیت تقلیل داده، در این مسیر یا به امر ملی خیانت کرده‌اند یا لااقل دفاع از امر ملی را دال مرکزی گفتمان خود قرار نداده‌اند، بعد از تجاوز اسرائیل به ایران از سپهر تأثیرگذاری اجتماعی در جامعه ایران حذف …

یک استاد فلسفه گفت: «تأکید بر حفظ تمامیت ارضی و پافشاری بر هویت ایرانی در برابر قدرت‌هایی که ما را آماج تهاجم قرار داده‌اند، اهمیت ویژه‌ای دارد. ما در عصری بسر می‌بریم که تهاجم، صرفاً نظامی یا سیاسی نیست؛ بلکه فرهنگی، زبانی و گفتمانی است. در چنین وضعی، بی‌توجهی به امر ملی و هویت ملی نه‌تنها غفلت، بلکه …

بیژن عبدالکریمی، دبیر علمی همایش «شریعتی و امر ملی» معتقد است برگزاری این رویداد می‌تواند نقطه عطفی در بازتعریف هویت ملی و تحول گفتمان غالب جریان روشنفکری ایران باشد. در همین رابطه با او گفتگویی انجام شده که می‌خوانید

میثم نیلی مدیر مسئول رجانیوز، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت.در ماجرا و حواشی جنگ مقدس اخیر، ابعاد جدید و بی‌سابقه‌ای از ناکارایی و نارسایی علوم سیاسی و علوم اجتماعی غربی در پیش‌بینی و شناخت جامعه ایران روشن شد.نامه ۱۸۰ نفره و مواضع دشمن پسند و زشت جبهه روشنفکری وابسته در رسانه، تلاش مذبوحانه‌ای برای پوشانیدن …

در این گفت وگو، علی میرسپاسی به نکته تازه ای اشاره می کند. او باور دارد در تاریخ روشنفکری ایران انحرافی صورت گرفته است و این انحراف از جایی آغاز

وحید جلیلی گفت: ملت ایران بیدارتر از همیشه است و هیچ جریان غرب‌پرستی و روشنفکری نمی‌تواند ما را به عقب برگرداند.

درگیری ۱۲ روزه نه‌تنها منجر به فروپاشی جامعه ایران نشد، بلکه حتی ایدئالیست‌ها و باورمندان به غرب را نیز به نقطه بی‌اعتمادی به غرب در بهمن ۵۷ برگرداند. 

مقصود فراستخواه، متولد 1335 در تبریز، از برجسته‌ترین جامعه‌شناسان و پژوهشگران عرصه علوم انسانی در ایران است. فراستخواه نه‌فقط از دانشگاهیان معتبر و محققان ریزبین است، بلکه در حوزه روشنفکری ایرانی نیز از شخصیت‌های محبوبی است که مخاطبان خاص خود را دارد

عبدالرسول خلیلی، استاد علوم سیاسی، در روزنامه اعتماد نوشت: «رتوریک خطابه‌پردازی و بهره‌گیری از فن سخنرانی، بلاغت و هنر ترغیب است که با به‌کارگیری زبان ادبی، هنر سخنوری و قدرت استدلال صورت می‌گیرد. این اصطلاح به‌معنای فن بیان و هنر اقناع مخاطب است که به‌وفور در سخنرانی‌های دکتر شریعتی وجود داشت. رتوریک، …

زمانی که در سپیده‌دم یک روز جمعه در خردادماه، برج استادان تهران منفجر شد، کمتر کسی باور می‌کرد بازهم متخصصان به‌رغم اختلاف‌نظرها وارد معرکه سیاسی ایران و آمریکا بشوند.

در روزهای اخیر برخی از شخصیت‌های مطرح دانشگاهی و روشنفکری ایران به موضع‌گیری در قبال تجاوز اسرائیل به ایران پرداخته‌اند و هر یک از منظری کوشیده‌اند به زوایای آن بپردازند.

علی میرسپاسی ازجمله مهمترین محققان تاریخ تجدد و روشنفکری در ایران است؛ استاد دانشگاه نیویورک که مدتی نیز در ایران حضور داشت و در دانشکده علوم اجتماعی تهران تدریس می‌کرد.

نوید گودرزی بازیگر فیلم سینمایی «ما» درباره شخصیت پیچیده فیلم و الهام‌هایش صحبت کرد.

رضا داوری اردکانی در دو اثر بنیادین خود، «مقام فلسفه در دوره تاریخ ایران اسلامی» و «وضع کنونی تفکر در ایران»، از تعلیق سخن می‌گوید؛ از دوری تاریخی ما از تفکر و از ورود بی‌مقدمه به تاریخ جدید غرب، بی‌آنکه مبادی و لوازم آن را دریافته باشیم. او بحران تفکر را نه در سطح برنامه‌ریزی فرهنگی، که در لایه‌های …

تفضلی بعد از تأسیس حزب دموکرات توسط قوام‌السلطنه، عضو حزب شد و در سال ۱۳۳۴ همراه هیئت عالی‌رتبه سیاسی ایران، به سرپرستی احمد قوام‌السلطنه، نخست‌وزیر، به شوروی رفت. وی در آنجا با استقبال روس‌ها مواجه شد، ولی از همان‌جا با اجازه قوام السلطنه به پاریس رفت و حدود یک سال در فرانسه ماند.

دو سال پیش در چنین روزی باقر پرهام؛ مترجم، پژوهشگر، از بنیان‌گذاران کانون نویسندگان ایران و از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های شاخص روشنفکری، درگذشت.

قربانی جلوه‌دادن جامعه ایران، یکی از مهم‌ترین ترفندهای جریان شبه‌روشنفکری برای جلب توجه محافل ضد ایرانی در غرب است و «سعید روستایی» نیز در جشنواره کن نشان داد از این ترفند نخ‌نماشده، بهره‌ای بزرگ دارد.

شفقنا-یک استاد دانشگاه نوشت:  پیش از این و در همین ستون باب بحثی را درباره روشنفکری جدید در ایران گشوده‌ایم و گفتیم که عمومی‌سازی علم در دو سطح قابل انجام است؛ یکی ساده‌سازی زبان علمی و ترویج علم در فضای عمومی، و دیگری انتقال علم به سطح سیاست‌های عمومی. چنین فعالیتی را که استادان دانشگاه [ ]

شرق/ «علم و عمل دانشگاهیان روشنفکری علمی» عنوان یادداشت روز در روزنامه شرق به قلم کیومرث اشتریان است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید: پیش از این و در همین ستون باب بحثی را درباره روشنفکری جدید در ایران گشوده‌ایم و گفتیم که عمومی‌سازی علم در دو سطح قابل انجام است؛ یکی ساده‌سازی زبان علمی و ترویج

بادبان - گفت‌وگو - چرا موزه‌ها یک نهاد روشنفکری هستند؟ - روز جهانی موزه و گفت‌وگوی بادبان با احمد محیط طباطبایی رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران

شفقنا- یک استاد دانشگاه نوشت: در مسئله حذف نیروهای کارآمد و انزوای اجتماعی نیروهای مستعد سخن بسیار گفته‌ایم. یک راه‌حل مدنی ایجاد فضای گفتمانی توسط همین نیروهای محذوف از طریق عمومی‌سازی علم و «روشنفکری علمی» است. فهم و تنقیح این پدیده و گسترش پروژه‌ای اجتماعی مبتنی بر آن برای ایران امروز ضروری است؛ به‌ویژه …

تهران-ایرنا- شاهرخ تویسرکانی می‌گوید:‌ در مجله دنیای سخن از بزرگان ادب مملکت از جمله مهدی اخوان ثالث و احمد شاملو و محمدرضا شفیعی کدکنی مطلب داشتیم، همین طور از شیخ صادق خلخالی. چرا که معتقد بودم نشریه‌ای که داعیه روشنفکری دارد باید دیدگاه‌های مختلف را کنار هم بگذارد.

شرق/ «عمومی‌سازی علم؛ روشنفکری جدید در ایران» عنوان یادداشت روز در روزنامه شرق به قلم کیومرث اشتریان است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید: در مسئله حذف نیروهای کارآمد و انزوای اجتماعی نیروهای مستعد سخن بسیار گفته‌ایم. یک راه‌حل مدنی ایجاد فضای گفتمانی توسط همین نیروهای محذوف از طریق عمومی‌سازی عل

محمودی، امام جمعه اصفهان: خطاب به دولتمردان می‌گوئیم که نباید فناوری هسته‌ای را مفت از دست بدهیم؛ چرا که این دستاورد ارزنده را مفت به دست نیاورده‌ایم و فرهیختگان علمی بسیاری را برای آن از دست داده‌ایم. ما از حق مسلم خود کاملاً دفاع خواهیم کرد و نباید گرفتار نادانی‌های دوران قاجار و روشنفکری‌های کج‌اندیشانه …

میراث روشنفکری چپ در ایران سویه های غریبی پیدا کرده و به تازگی به سمت ائتلافی مخفی و رازآلود با مافیا و صاحبان ابزارتولید پیش رفته که در نوع خود بی نظیر است. در این جُستار با کمک گرفتن از منطق درونی نظریه اقتصادی مارکسیسم توضیح خواهیم داد که چگونه مارکسیست‌های بومی به جای حمایت از حقوق کارگر و نیروی …