سندرم نوزاد لرزان، چگونه رخ می دهد؟

سندرم نوزاد لرزان نوعي بيماري جدي و حاد است كه با لرزش بسيار شديد نوزاد و يا كودك خردسال همراه است.

SBS (سندرم نوزاد لرزان) 

براي يك نوزاد كوچك، فقط يك تا دو تكان شديد كافي است تا به او آسيب وارد كند چرا كه سر نوزادان نسبتاً بزرگ، سنگين است و گردن آنها عضلات ضعيفي دارد. وقتي كه دچار لرزش مي‌شوند، مغز داخل جمجمه به شدت به عقب و جلو تكان مي‌خورد و در اطراف آن خونريزي مي‌شود و به مغز نيز آسيب مي‌رسد. حتي برخي از نوزادان و كودكان در اين شرايط دچار قطع تنفس نيز مي‌شوند و همين مسأله نيز به مغز آنها آسيب بيشتري وارد مي‌كند. اين لرزش مي‌تواند باعث خونريزي پشت چشم نيز شود. شكستگي دنده و استخوان‌ها در حين لرزيدن نيز از ساير احتمالات ناشي از اين سندرم خطرناك است.

چگونه مي‌توان از SBS جلوگيري كرد؟
معمولاً اين وضعيت به هنگام آرام كردن نوزاد توسط پدر و مادرها ايجاد مي‌شود. هميشه به خاطر داشته باشيد كه:  گريه كردن نوزادان يك امر كاملاً طبيعي است چرا كه از اين راه با شما ارتباط برقرار مي‌كنند.  بهتر است براي آرام كردن نوزادتان كمي او را راه ببريد.   هيچگاه و هرگز او را تكان ندهيد.  هيچگاه نوزاد خود را با كسي كه كنترلش را از دست داده است تنها نگذاريد.   اين مطلب را به همه اطرافيان خود بدهيد تا مطالعه كنند و از اين مسأله آگاه شوند.  اگر متوجه آسيب‌ديدگي نوزادتان شديد، بلافاصله به پزشك مراجعه كنيد.
سندرم SBS چگونه رخ مي‌دهد؟
SBS معمولاً در اثر تكان دادن بسيار شديد يكي از والدين نوزاد يا يكي از اطرافيانش رخ مي‌دهد. برخي از والدين مي‌گويند اينكار را فقط براي متوقف كردن گريه كودك‌شان انجام مي‌دهند. بله لرزش شديد سر و بدن نيز مي‌تواند گريه نوزاد را متوقف كند چرا باعث آسيب‌ديدگي سر مي‌شود.
عواقب لرزش نوزاد چيست؟

لرزش‌هاي شديد نوزاد باعث بد حالي او مي‌شود. حالت تهوع و استفراغ، تحريك‌پذيري و كج خلقي، حمله صرع، خواب آلودگي و حتي كما از عواقب اين لرزش است. شدت اين علائم و موارد در كودكان مختلف، فرق دارد. برخي از آنها با عوارض بسيار شديد مواجه مي‌شوند و برخي با عوارض معمولي. اما به هر حال والدين نوزاد تشخيص مي‌دهند كه او در حالت معمولي و هميشگي نيست و بعد از لرزش وضعيت و حالت او كاملاً تغيير كرده است. ممكن است فرزندشان بهانه‌گير شود، غذا نخورد و يا اينكه مدام استفراغ كند.

 

اثرات طولاني مدت لرزش‌هاي شديد در نوزادان عبارتند از:

آسيب‌ديدگي دائمي مغز  رعشه و سكته ناقص   كوري (نابينائي)  كر شدن (ناشنوايي)  صرع  شكستگي استخوان‌ها   تأخير در رشد طبيعي  و مرگ. حدود 15-35 درصد از نوزادان كه تجربه اين لرزش‌ها را داشته‌اند، جان خود را از دست مي‌دهند و 50 درصد از نجات يافتگان دچار آسيب‌ديدگي‌هاي هميشگي مغز و چشم مي‌شوند.
اگر فكر مي‌كنيد كه نوزادتان لرزيده است، چه كار بايد كنيد؟
سريع او را به نزديك‌ترين بيمارستان برسانيد. بدون معالجه و درمان فوري، وضعيت او شديدتر خواهد شد. درمان سريع و به‌موقع جان نوزاد شما را نجات مي‌دهد و از مشكلات بسيار جدي جلوگيري مي‌كند. اگر نوزادتان به نظر آرام مي‌رسد ولي استفراغ مي‌كند و برخي علائم ديگر را دارد، و شما مشكوك به لرزش او هستيد، باز هم احتياط را رعايت كنيد و به پزشك مراجعه كنيد.
اگر فكر مي‌كنيد كه در اثر تكان به نوزادتان آسيب رسانده‌ايد، چه كار بايد كنيد؟
دستپاچه نشويد و خيلي زود از خانواده و يا دوستان‌تان كمك بگيريد. اگر نوزاد شما كمتر از 6 هفته است، يك لحظه هم وقت را تلف نكنيد. اين نكات را به خاطر بسپاريد:  هرگز تكان دادن نوزاد را به‌عنوان روشي براي آرام كردن او انتخاب نكنيد. اين مسأله را به تمام نزديكان‌تان كه ممكن  است مدتي مسئوليت مراقبت از نوزاد شما را بر عهده گيرند نيز بگوييد.  هرگز نوزاد خود را با كسي كه مشكل جدي عصبي دارد و دچار خشم مفرط مي‌شود تنها نگذاريد.
 گريه كردن نوزاد معمولاً يك رفتار طبيعي است. اين روش يكي از روش‌هاي ارتباط برقرار كردن است.
اگر نوزادتان به جيغ كشيدن ادامه داد، چه كار كنيد؟

وقتي كه نوزاد شما بي‌وقفه گريه مي‌كند و جيغ مي‌كشد (در اصطلاح جيغ بنفش مي‌كشد)، آرام كردن او كار دشواري مي‌شود. اين مسأله بيشتر در نوزادان 2‌هفته‌‌اي شروع شده و در نوزادان 8  هفته‌اي به اوج مي‌رسد و بعد از آن كم مي‌شود. اين گريه‌ها و جيغ‌ها مي‌توانند بدون هيچ علتي به وجود آيند و از بين بروند. نوزادان بعد از ظهرها بيشتر گريه مي‌كنند و ممكن است گريه كردن‌هاي آنها تا چند ساعت ادامه داشته باشد. پدر و مادرها وقتي كه نوزادشان بدون وقفه گريه مي‌كند دچار عذاب وجدان مي‌شوند و اگر نتوانند او را آرام كنند، خشمگين مي‌شوند.

 

زماني كه نوزاد جيغ بنفش مي‌كشد، در صورتي‌كه هيچ بيماري نداشته باشد، بايد سعي كنيم ابتدا خونسردي خود را حفظ كنيم چرا كه ممكن است گريه بي‌دليل نوزاد شما در صورت خشم و عصبانيت شما بيشتر ادامه يابد. اما به هر حال اين دوره تمام مي‌شود و زياد طول نمي‌كشد. در چنين مواقعي:  سعي كنيد به نوزادتان شير بدهيد، اگر علاقه‌اي نشان نداد يعني اينكه اصلاً گرسنه نيست.

 

پوشك او را عوض كنيد.  مطمئن شويد كه نوزادتان گرما زده و يا سرمازده نشده است.  او را نوازش كنيد. با اينكار احتمالاً احساس راحتي مي‌كند و آرامش مي‌گيرد.   از پوشاندن لباس‌هاي تنگ و چسبان به او خودداري كنيد.  اگر نوزادتان خسته است مثلاً چشم‌هايش را مي‌مالد بدخلقي مي‌كند؛ سعي كنيد در محيطي آرام و مطمئن او را بخوابانيد.

 

اگر با هيچ يك از اين كارها، نوزادتان آرام نشد و دوباره به گريه كردن ادامه داد، اين نكات را اجرا كنيد:  او را در يك پتوي بسيار نرم بپيچيد و صورتش را خيلي آرام و با ملايم بشوئيد. كودكان عاشق احساس امنيت و آسودگي هستند.  يا برايش آواز بخوانيد و يا اينكه به آرامي با او حرف بزنيد. پخش يك موسيقي آرام بخش نيز فكر خوبي است. نوزادان صداهاي نرم و ملايم را دوست دارند. 

 

مي‌توانيد او را در صندلي‌اش نشانده و با ماشين دوري بزنيد تا نوزادتان آرام شود.  مي‌توانيد از دوستان نزديك و خانواده‌تان كمك بگيريد تا مدتي نيز آنها از فرزندتان مراقبت كنند و شما استراحتي كنيد و نيرويي بگيريد.  مي‌توانيد براي چند لحظه كوتاه نوزادتان را در يك جاي امن و مطمئن بگذاريد و اتاق را ترك كنيد كمي آرام‌تر شويد و دوباره پيش او باز گرديد.  اين گريه‌هاي بي‌دليل هيچ آسيبي به او نمي‌رساند پس نبايد استرس بگيريد و نگران شويد.  به هيچ وجه نوزاد خود را تكان ندهيد.