همه چیز درباره تغذیه نوزاد تا یک سالگی

همه بچه‌ها از الگوی ثابتی برای غذا خوردن پیروی نمی‌كنند. بعضی‌ کودکان  وقتی غذاخور می‌شوند، با دور شدن قاشق از دهان‌شان به گریه می‌افتند و بعضی‌ها هم آنقدر به غذا خوردن بی‌میل هستند كه مادر را به گریه می‌اندازند.
اما همیشه عادت‌های عجیب و غریب غذایی بچه‌ها نیست كه والدین را نگران می‌كند؛ گاهی خود پدر و مادرها هستند كه بی‌اطلاع از نیازها و شرایط كودك‌شان، برای خود نگرانی‌هایی غیرواقعی دست و پا می‌كنند. پیشنهاد می‌كنیم برای كمتر كردن نگرانی‌های بی‌موردتان، برای اینكه بدانید كودك‌تان از تولد تا یك‌سالگی چطور و چقدر رشد می‌كند و برای اینکه از میزان غذا و شیری كه نیاز دارد باخبر شوید، این راهنما را بخوانید.
زنگ خطر‌ها را جدی بگیرید
مهم‌ترین نكته این است كه پس از دادن یك غذا، منتظر واكنش‌های كودك‌تان باشید. مهم نیست كودك‌تان یك ماهه است و غذایش شیر است یااینكه 8 ماهه است و سوپ می‌خورد؛ شما می‌توانید حالت‌ها و پریشانی‌های او در روزهای بعد را به غذایی كه به او می‌دهید نسبت دهید.
ماه اول
این ماه، می‌تواند یكی از سخت‌ترین ماه‌ها برای شما باشد. كودكی كه ضعیف و كم وزن به دنیا آمده، در ابتدای این ماه لاغرتر هم می‌شود، اما نگرانی‌هایی كه در مورد ضعیف‌تر شدن نوزادتان دارید، بیجاست. نوزاد شما ممكن است در روزهای اول بعد از تولد، چندصد گرم (10 درصد وزن زمان تولدش) كم كند اما بعد از گذشت دو هفته، نه‌تنها وزن از دست رفته را به دست می‌آورد، بلكه احتمالا فربه‌تر از زمان تولدش هم می‌شود.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك
حواس‌تان باشد:
اگر نشانه‌های مشكوكی روی پوست یا حالات نوزادتان می‌بینید، می‌توان گفت که تغذیه مناسبی برایش انتخاب كرده‌اید یا نه. برخی نوزادان به خوراكی‌هایی كه مادر می‌خورد و وارد شیر او می‌شود، واكنش آلرژیك نشان می‌دهند، اگر نشانه مشکوکی مشاهده کردید، موضوع را با كمك پزشك كودك‌تان بررسی كنید. درصورتی‌كه امكان حذف موادی كه فرزندتان به آنها حساسیت نشان می‌دهد را ندارید، پس از مشورت با پزشك یك شیرخشك ضد‌آلرژی مناسب انتخاب كنید.
یك ماهگی
از این زمان تا وقتی كودك‌تان شش ماهه می‌شود، هر هفته حدود 150 تا 200 گرم وزن اضافه می‌كند و قدش هم حدود دوونیم سانتی‌متر در ماه بلند می‌شود.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك
حواس‌تان باشد:
در این ماه باید كودك‌تان را 8 تا 12 وعده در روز با شیر خود یا شیرخشك تغذیه كنید. بهتر است به جای اینكه حجم زیادی شیر در یك وعده به كودك‌تان بدهید، فاصله شیر دادن‌ها را كوتاه و تعداد وعده‌ها را بیشتر كنید. فاصله بین دو تا نهایتا سه ساعت می‌تواند به حفظ سلامت فرزندتان كمك بیشتری كند.
دو ماهگی
میزان وزنی كه كودك‌تان در هر هفته می‌گیرد، می‌تواند به شما بگوید تغذیه‌اش كافی است یا نه. اگر فرزندتان دو برابر آنچه گفتیم وزن اضافه كرد، خوشحال نشوید؛ شما با بیش از اندازه شیر دادن به او معده‌اش را آزار می‌دهید و احتمال چاق شدنش در سال‌های آینده را هم به وجود می‌آورید. اگر هم كودك‌تان نتوانسته وزنی نزدیك به آنچه گفته شد را اضافه كند، باید با كمك متخصص دلیلش را بررسی كنید، شاید چیزی به غیر از كم بودن میزان شیرش دلیل توقف رشد او بوده است.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك
حواس‌تان باشد:
هنوز برای شروع كردن غذای كمكی زود است. قبل از چهار ماهگی شما اجازه ندارید غیر از شیر چیزی به كودك‌تان بدهید. معده و روده كودكان تا قبل از چهار ماهگی نمی‌تواند هیچ خوراكی دیگری را تحمل كند.
سه ماهگی
سرعت افزایش وزن كودك‌تان از این ماه كاهش پیدا می‌كند و حدودا به 100 تا 120 گرم در هفته می‌رسد؛ پس نگران نباشید و سعی نكنید با بیشتر شیر دادن به او، سرعت وزن گرفتنش را بالا ببرید.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك
حواس‌تان باشد:
این ماه، آخرین ماهی است كه كودك شما تنها شیر می‌خورد. می‌دانیم كه دوست دارید برایش غذاهای رنگارنگ بپزید، اما برای محافظت از دستگاه گوارش كودك‌تان لازم است یك ماه دیگر هم صبر كنید.
چهار ماهگی
با وارد شدن به چهار ماهگی، كودك‌تان كم‌كم برای مصرف غذاهای جامد‌تر آمادگی پیدا می‌كند. نشانه‌هایی مثل توانایی بالا نگه داشتن سر، نگاه كردن به دهان شما وقتی چیزی می‌خورید و نشستن با كمك و حمایت شما می‌گوید كودك‌تان برای وارد شدن به این مرحله آماده شده است.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك و لعاب برنج
حواس‌تان باشد:
گفتیم كودك‌تان از این ماه می‌تواند غذاخور شود، اما قرار نیست با سوپ و ‌آش به استقبالش بروید، بلكه پس از مشورت با پزشك می‌توانید لعاب برنج را كه نمك و افزودنی دیگری ندارد به شیر او اضافه كنید. احتمالا اگر در این ماه بخواهید با قاشق به كودك‌تان لعاب برنج بدهید، هرچه با قاشق به او داده‌اید را بیرون می‌ریزد و همه لباس‌هایش را كثیف می‌كند. بچه‌ها از چهار تا هفت ماهگی چنین عادتی دارند.
5 ماهگی
با وارد شدن به پنج یا شش ماهگی، كودك شما باید به وزنی معادل دوبرابر وزن زمان تولدش رسیده باشد؛ در غیر این صورت، با كمك متخصص از دلایل رشد كم یا بیش از اندازه‌اش باخبر شوید.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك، فرنی با آرد برنج و حریره بادام
حواس‌تان باشد:
اگر همانطور كه در ابتدای مطلب گفتیم، كودك‌تان به شیر گاو آلرژی دارد، نمی‌توانید فرنی را با شیر برایش درست كنید. راه‌حلی كه به شما پیشنهاد می‌كنیم، درست كردن فرنی با آب و پس از برداشتن از روی اجاق گاز و اضافه كردن كمی شیرخشك ضدآلرژی به آن است. البته مراقب باشید پس از اضافه كردن هر غذای تازه به رژیم كودك‌تان، در صورت مشاهده نشانه مشكوكی مثل یبوست، اسهال، خون در مدفوع، ریفلاكس بیش از حد، گریه‌های غیرطبیعی، لكه‌های پوستی و. . . فورا به متخصص مراجعه كنید. گذشته از این، هرگز فرنی را با شیشه شیر به كودك‌تان ندهید؛ او از این ماه باید فرق غذای كمكی و شیر را بداند.
شش ماهگی
از این ماه به بعد، قد كودك‌تان احتمالا بین یک تا یک‌و‌نیم سانت در ماه بلند می‌شود و هر هفته 100 گرم وزن اضافه می‌كند. حالا دیگر لباس‌هایش دیرتر برایش كوچك می‌شوند اما در مقابل بدنش هر روز تواناتر و قوی‌تر از قبل می‌شود.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك، فرنی با آرد برنج و سوپ، آب جوشیده سرد شده

حواس‌تان باشد:
 شما باید در قابلمه‌ای جدا یك سوپ پایه كه از سینه مرغ، هویج و برنج تشكیل شده را بپزید و پس از اینكه خوب پخت و لهش كردید، با قاشق به كودك‌تان بدهید. کافی است این سوپ را دو بار در روز به كودك‌تان بدهید و یك بار در وعده صبحانه و یكبار هم قبل از خواب می‌توانید به او فرنی بدهید. شما می‌توانید پس از گذشت هر هفت روز، یك ماده تازه به این سوپ پایه با مقدار بسیار كمی نمك اضافه كنید. ابتدا سیب‌زمینی، سپس گشنیز و جعفری تازه، بعد هم رشته‌فرنگی را به این سوپ اضافه كنید.
هفت ماهگی
روند افزایش قد و وزن كودك‌تان در این ماه تقریبا مشابه ماه قبل است اما می‌توانید تغییرات زیادی در رفتارها و مهارت‌های او مشاهده كنید. كودك‌تان در این ماه می‌تواند كمی بدون كمك بنشیند، سینه‌خیز برود و راحت‌تر از قبل غذایش را ببلعد.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك، فرنی با آرد برنج و سوپ، آب جوشیده سرد شده
حواس‌تان باشد:
اگر در ماه گذشته مشكل خاصی در وضعیت سلامت كودك‌تان ندیدید، تغذیه گفته‌شده را می‌توانید تا پایان ماه هفتم ادامه دهید. غلات و آب ماهیچه را هم می‌توانید در این ماه به سوپ او به ترتیب اضافه كنید.
هشت ماهگی
نگران كند شدن رشد كودك‌تان نباشید. می‌توانید در این ماه دل‌تان را به اینكه كودك اسباب‌بازی‌هایش را با دو دست می‌گیرد و بیشتر به اشیاء توجه نشان می‌دهد خوش كنید.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك، فرنی با آرد برنج، سوپ، پوره میوه، زرده تخم‌مرغ، ماست تازه، آب جوشیده سردشده
حواس‌تان باشد:
حالا كه كودك‌تان هشت ماهه شده، دفعات تغذیه او را می‌توانید به پنج بار در روز افزایش دهید. در این ماه می‌توانید علاوه بر تغذیه ماه‌های پیش، هر روز سه تا پنج قاشق مرباخوری ماست تازه و سه روز در هفته به اندازه نصف قاشق مرباخوری زرده تخم‌مرغ پخته شده به او بدهید. در این ماه پوره هویج، پوره سیب‌زمینی یا پوره سیب و موز را هم می‌توانید به كودك‌تان بدهید.
9 و 10 ماهگی
در این سن كودك‌تان به غذای كمكی بیشتری نیاز دارد اما نباید فراموش كنید كه شیر هنوز غذای اصلی اوست و باید چهار تا پنج بار در روز آن را تغذیه كند. احتمالا تا این ماه چند دندان روی لثه‌های كودك شما سبز شده و حالا دوست دارد مستقل‌تر باشد و خودش با قاشق غذا بخورد.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك، سوپ، پوره میوه و سبزیجات، آب‌میوه، زرده تخم‌مرغ، ماست تازه، آب جوشیده سردشده
حواس‌تان باشد:
در غذا دادن به كودك‌تان افراط نكنید و بیشتر از نصف استكان آب میوه در روز به او ندهید. دستگاه گوارش فرزند شما از این ماه بیشتر به دستگاه گوارش بزرگسالان شبیه می‌شود. حالا می‌توانید به غذای كودك‌تان حبوباتی كه نفخ‌شان گرفته شده را هم اضافه كنید. كودك شما در 10 ماهگی دوست دارد غذاهای انگشتی بخورد و سعی كنید غذا را آنقدر له نكنید كه به شكل یك مایع صاف دربیاید؛ چراكه در چنین صورتی كودك‌تان مهارت جویدن و بلعیدن غذا را پیدا نمی‌كند. شاید له كردن غذا با پشت قاشق بهتر از ریختن غذا در مخلوط كن باشد.
یازده و دوازده ماهگی
وزن كودك‌تان احتمالا تا پایان یك سالگی سه برابر وزن زمان تولدش می‌شود و قدش هم دو برابر بلندتر از زمان تولدش می‌شود. مشكل ریفلاكس كودك‌تان كه حالا روی پاهایش می‌ایستد، احتمالا به‌طور كامل برطرف شده است.  او اکنون آرام تر شده است و آمادگی تجربه غذاهای جدید را دارد.
چه باید بخورد؟
شیر مادر یا شیر خشك، سوپ، میوه و سبزیجات، آب میوه، زرده تخم‌مرغ، ماست تازه، نان، غذاهای سبك و بدون ادویه
حواس‌تان باشد:
احتمالا از یكی، دو ماه قبل به توصیه متخصص كودكان، شیر شبانه فرزندتان را قطع كرده‌اید. حالا می‌توانید تكه‌ای نان نرم با مقدار كمی كره و مربا یا پنیر و پودر گردوی نرم شده یا كورن فلكس حل شده در شیر مادر یا شیرخشك را به كودك‌تان بدهید. با نزدیك شدن فرزندتان به یك سالگی آزادی بیشتری برای تغذیه او دارید. اگر ازچشیدن طعم‌های جدید لذت می‌بر د،  می‌توانید از خرما گرفته تا حلیم و تكه‌های میوه به او بدهید اما مراقب باشید به‌خاطر نگرانی از كم‌وزن بودن كودك‌تان او را بیسكویت‌خور و هله‌هوله‌خور بار نیاورید. فقط چاق شدن او و اضافه شدن وزنش کافی نیست. کودک شما نیاز دارد با مواد مغذی تغذیه شود  تا کمتر مریض شود . با توجه به تغذیه او در دوران کودکی می توانید به رشد جسمی و ذهنی هرچه بیشتر او کمک کنید.