طاق باز خوابیدن در بارداری و خطر مرده زایی

نی نی بان، گروه ترجمه: بر اساس نتایج یک تحقیق جدید، زنانی که در ماه های آخر بارداری طاق باز می خوابند، در صورت وجود عوامل خطرساز دیگر، به احتمال بیشتری در معرض خطر مرده زایی هستند.

متخصصین بر این نکته تاکید دارند که این نتایج ثابت نمی کند وضعیت خوابیدن، تنها عامل موثر بر خطر مرده زایی است. دکتر جرچ سادا، مدیر بخش پزشکی مادر و جنین دانشگاه علوم پزشکی تگزاس در گال وستون می گوید: «باید در تفسیر نتایج محتاط باشیم.» وی ادامه می دهد: «ما نمی توانیم نتیجه بگیریم که خوابیدن به پشت باعث مرده زایی می شود یا خوابیدن به پهلو از آن جلوگیری می کند.»

«به هر حال، این مسئله قابل تامل است که خوابیدن به پشت می تواند به این اتفاق کمک کند. طاق باز خوابیدن می تواند باعث تشدید وقفه تنفسی (آپنه) در خواب شود. در این وضعیت، تنفس به دفعات در طول شب متوقف و دوباره آغاز می شود و در صورت آسیب پذیر بودن جنین، کاهش اکسیژن شناور در خون، احتمال مرده زایی را افزایش می دهد.»

دکتر آدرین گوردون، سرپرست محققین این مطالعه، موافق این مسئله است که وضعیت خوابیدن زمانی منجر به مرده زایی خواهد شد که عوامل خطرساز دیگر مانند اختلال رشد جنین نیز وجود داشته باشند. گوردون، متخصص نوزادان در بیمارستان رویال پرینس آلفرد سیدنی استرالیا می گوید: «مرده زایی پیچیده تر از آن است که تنها یک عامل منجر به وقوع آن شود اما اگر وضعیت خوابیدن تعیین کننده باشد، این یافته می تواند از اهمیت زیادی برخوردار باشد چون امکان تغییر در وضعیت خواب وجود دارد.»

مرده زایی به سقط جنین بعد از 20 هفتگی اشاره دارد. بر اساس آمار منتشره بنیاد غیردولتی «march of dimes» از هر 160 بارداری، یک مورد از آنها به مرده زایی می انجامد که از دلایل آن می توان به رشد ناقص جنین و مشکلات مربوط به  جفت اشاره کرد. دکتر سادا می گوید: «زنانی که سیگار می کشند یا فشار خون بالایی دارند در مقایسه با زنان دیگر در معرض خطر بیشتری قرار دارند اما در بعضی از موارد، هیچ توضیحی برای مرده زایی وجود ندارد.»

برای یافتن وضعیت های خوابی که با خطر مرده زایی ارتباط دارند، گروه مطالعاتی گوردون، 103 زن را که اخیرا فرزندشان را در هفته 31 بارداری به علت مرده زایی از دست داده بودند و 192 زن باردار را که در هفته 31 بارداری بودند، مورد مطالعه قرار دادند. تقریبا 10% از  زنانی که مرده زایی داشتند، اعلام کردند که در طول بارداری و در ماه آخر طاق باز می خوابیدند، در صورتی که تنها 2% از زنانی که در هفته 31 بارداری سالم بودند، در این وضعیت می خوابیدند. زمانی که محققین عوامل دیگر مانند سیگار کشیدن و وزن بدن زنان را هم در نظر گرفتند، باز هم طاق باز خوابیدن با افزایش خطر مرده زایی در ارتباط بود.

دکتر هلیت پینار، مدیر بخش آسیب شناسی پیش از تولد و کودکان در بیمارستان زنان و کودکان واقع در پراویدنیس، عوامل بالقوه خطرساز را مورد مطالعه قرار داد. نتایج تحقیقات وی نشان می دهد که اختلال رشد جنین، اصلی ترین عامل خطرساز برای مرده زایی است. این یافته با نتایج تحقیقات گروه تحقیقاتی گوردون در خصوص ارتباط این دو عامل، مطابقت دارد.

به نظر پینار، امکان دارد زمانی که زن باردار به پشت می خوابد، مقدار خونی که به سمت جنین در جریان است، کاهش پیدا کند. به گقته وی، بدون در دست داشتن هیچ گونه شواهد علمی مانند اندازه گیری جریان خون فعلی که به سمت جفت و جنین در جریان است، پذیرفتن این نتایج بدون داشتن کمی بدبینی، دشوار به نظر می رسد. او تاکید می کند: «به عقیده من، در این مرحله قادر نیستیم در خصوص تاثیر وضعیت خواب بر مرده زایی به نتایج قابل اطمینانی دست پیدا کنیم و به همین علت نمی توانیم توصیه ای در این باره داشته باشیم.»

گوردون و سادا بر سر این مسئله توافق دارند که هنوز برای هرگونه اعلام نظر گسترده، بسیار زود است. سادا می گوید: «فکر نمی کنم در حال حاضر دلیلی وجود داشته باشد که زنان با شنیدن یافته های این تحقیق احساس خطر کنند و زنانی که مرده زایی داشته اند، حتی در صورت طاق باز خوابیدن در دوران بارداری، نباید به هیچ وجه احساس گناه کنند.»

«اما آیا زنان باردار برای امنیت و سلامت بیشتر بارداری باید به پهلو بخوابند؟ لزوما خیر. این وضعیت خواب می تواند به صورت بالقوه منجر به افزایش احتمال ایجاد لخته خون در پاها شود.» سادا ادامه می دهد: «زن باردار باید در وضعیت بخوابد که برایش راحت تر است.» به هر حال اگر زن باردار هر گونه نگرانی درباره وضعیت خوابش دارد، بنا به توصیه متخصصین، بهتر است آن را با پزشک در میان بگذارد.»

این مطالعه در 8 ژانویه 2015، به صورت آنلاین در مجله «Obstetrics & Gynecology» منتشر شده است.