خطرهای خانه‌ تكانی برای كودكان، وقتی سلامت تهدید می شود

شهرزاد: تمیز کردن تمام خانه، شست‌وشوی فرش‌ها، پاک کردن پنجره‌ها، تکاندن رختخواب‌ها و بیرون کشیدن تمام ذره‌های گرد وغبار از هر گوشه خانه، محیط خانه را برای مدتی شبیه به یک منطقه آشوب‌زده می‌کند. در چند روز خانه‌تکانی، غذاها بیشتر حاضری هستند و افراد خانواده شاید برای مدتی نتوانند عادت‌های قبلی‌شان را پیگیری کنند، روی مبل همیشگی‌شان بنشینند، در اتاق خودشان بخوابند یا حتی طبق معمول استراحت کنند. خانه‌تکانی از اسمش هم پیداست که یک تکان کلی به زندگی می‌دهد.

 

غیر از توصیه‌های راهبردی مثلا در مورد بهترین شیشه‌شوی، گاز پاک‌کن مناسب و قالی‌شویی ارزان، بازار انواع توصیه‌های بهداشتی به افراد، موقع خانه‌تکانی هم داغ است مانند مواظب بودن موقع پاک‌کردن پنجره‌ها یا رفتن روی نردبان، جلوگیری از بروز کمردرد، استفاده نکردن از وایتکس در محیط بسته و...

 

در این میان در بعضی خانواده‌ها، بعضی‌ها با این‌که هیچ نقشی در خانه‌تکانی ندارند، ممکن است بیشترین آسیب را ببینند. کودکان و نوزادان در صورت رعایت نکردن نکات ایمنی خاص از سوی والدین ممکن است در معرض آسیب‌های جدی‌تر از یک کمردرد ساده قرار بگیرند.

 

مواد شوینده خطر‌ساز

موقع خانه‌تکانی بیشترین مقدار مواد شوینده و پاک‌کننده در خانه وجود دارد. تقریبا جزء اصلی همه این‌ها، مواد شیمیایی است. طبق بررسی پزشکان حتی بوی مواد شیمیایی شوینده‌ها می‌تواند برای کودکان خطرناک باشد. این مسئله برای افراد دارای حساسیت تنفسی خطرهای بیش‌تری در پی دارد.

 

 

تنفس بخارهای این مواد شوینده یا اسانس آن‌ها می‌تواند ریه کودکان و به‌ویژه نوزادان را دچار حساسیت شدید و طولانی‌مدت کند.

 

 

به والدین توصیه می‌شود حتی در کابینت‌ها و کمدهایی که این مواد را در آن نگهداری می‌کنند، قفل کنند. چون این مواد حتی در قوطی‌های دربسته هم باعث آلوده شدن هوای اطراف خود می‌شوند. هم‌چنین احتمال خوردن یا تماس با این مواد هم توسط کودکان کوچک‌تر وجود دارد که باعث مسمومیت‌های خطرناک می‌شود. سوختگی مری و چسبندگی ناشی از آن هم یکی دیگر از عارضه‌های جدی خوردن بعضی از این مواد شیمیایی است.

 

بعضی از شوینده‌های استاندارد در برچسب‌ خود دستورالعمل برخورد در زمان اورژانس‌ را هم نوشته‌اند.

 

 

زمان خانه‌تکانی برای مدت کوتاهی، آلودگی و گرد و غبار بیشتری در محیط خانه وجود دارد. بچه‌های کوچک مبتلا به آسم یا حساسیت ممکن است در این زمان دچار حمله‌ آسم یا تنگی نفس شوند. سرفه یا خس‌خس سینه و صدای جیغ هنگام تنفس می‌تواند هشداری برای حمله آسم باشد.

 

مراقب نوپاها باشید!

نوپاها و کودکان کوچکی که چهار دست و پا راه می‌روند، در این زمان در معرض خطر بیش‌تری هستند. چون آن‌ها در عمل، کف زمین زندگی می‌کنند و همه چیز را با دهانشان کشف می‌کنند. به همین دلیل احتمال آلوده شدن و بلعیدن مواد خارجی و اشیای کوچکی که در گردگیری، کف خانه پخش شده‌اند، در این بچه‌ها وجود دارد.

 

به طور کلی، کودکان در مواجهه با عوامل خارجی حساس‌ترند. چون سیستم ایمنی، دستگاه تنفس و سیستم عصبی آن‌ها هنوز کامل نشده است. به همین دلیل، در زمان زیاد شدن این مواد بیماری‌زا، آسیب بیش‌تری می‌بینند.

 

یکی از مشکلات پنهان و خطرناک زمان خانه‌تکانی، احتمال آسیب‌های بینایی در مواجهه با مواد شیمیایی است که بعدها خود را نشان می‌دهد. این مسئله برای کودکانی که قادر به حرف زدن نیستند، به دلیل این‌که دیرتر تشخیص داده می‌شود، خطرناک‌تر است.

 

آسیب‌های رایج دیگر در زمان خانه‌تکانی، جراحت‌ها و تروماهاست. افتادن از روی مبل و وسائلی که گوشه‌ای تلنبار شده‌اند، گیر افتادن زیر دست‌وپا، غفلت از بچه‌ها و تنها گذاشتن آن‌ها و ایجاد مشکلاتی به دلیل بالا رفتن از نردبان‌هایی که در این زمان معمولا بدون توجه، گوشه‌ای رها شده‌اند، می‌تواند بچه‌های کمی بزرگ‌تر را تهدید کند.

 

کودکانی که تازه شروع به راه رفتن کرده‌اند، زیاد زمین می‌خورند. مفروش بودن کف خانه، جلوی آسیب دیدن آن‌ها را می‌گیرد، اما در این زمان ممکن است وجود وسائل اضافی و شکستنی در مسیر آن‌ها، باعث آسیب شود. توصیه اکید کارشناسان به والدین در زمان خانه‌تکانی این است که به هیچ‌وجه یک سطل یا تشت کوچک آب را هم به حال خود رها نکنند. یک بچه سه ساله نوپا ممکن است در همین سطل کوچک آب غرق و خفه شود.

 

مشکلات تنفسی

در کشور کانادا که مشکلات تنفسی علت اصلی بستری شدن کودکان در بیمارستان‌هاست، گفته می‌شود شایع‌ترین عامل مراجعه کودکان به بیمارستان، بعد از مشکلات ناشی از فصل سرد، مواجهه با بوی انواع اسپری‌ها و مواد شیمیایی است. اتانول موجود در شیشه‌شوی‌ها و انواع اسپری‌های حشره‌کش برای کودکان بسیار خطرناک است. مواد شیمیایی این‌جور پاک‌کننده‌ها اگرچه برای بزرگسالان خطرناک نیست، اما می‌تواند برای کودکان حتی اگر استنشاق کنند، مشکلاتی مثل التهاب چشم و مخاط، افسردگی، مشکلات عصبی و پوستی ایجاد کند.

 

غیر از این مشکلات حاد، عارضه‌های درازمدت دیگری هم هستند که متخصصان اطفال درباره آن‌ها نگران هستند.

 

خطرهای دیگر

در کنار این مسائل درگیری و مشغول بودن والدین هنگام خانه‌تکانی که گاهی ممکن است چند روز طول بکشد، باعث می‌شود کودکان احساس بی‌توجهی کنند و گاهی غیر از بی‌قراری و بهانه‌گیری دچار افسردگی شوند.

 

 

کارشناسان به پدرها و مادرها توصیه می‌کنند خانه‌تکانی یا هر نوع تمیز کردن خانه را زمانی انجام دهند که کودکان در منزل نیستند. مثل زمان مدرسه یا بازی آن‌ها یا دست‌کم زمانی که آن‌ها در یک اتاق ایمن و تمیز خواب هستند.

 

به طور کلی والدینی که فرزند کوچک دارند باید به سلامت او بیشتر از خانه‌تکانی اهمیت بدهند، چون بیماری کودک در تعطیلات عید می‌تواند بیش‌تر از یک پنجره کثیف یا پرده‌های شسته نشده، دردسر ایجاد کند.