جنگ دیپلمات ها روی شن داغ

دومین حضور تیم ساحلی ایران در مسابقات جهانی

سحرگاه یکشنبه سیزده آبان زمانی که در سالروز تاریخی تسخیر سفارت امریکا، مردم تهران به دنبال حضور در بزرگ ترین تظاهرات ضدامریکایی سال هستند، در آن سوی کره زمین، در ریودوژانیرو تیم ملی فوتبال ساحلی ایران روی شن های داغ ساحل اقیانوس اطلس با تیم ملی فوتبال ساحلی امریکا مسابقه می دهد. این بازی، دومین مسابقه تیم ساحلی ایران در دومین حضور خودش در مسابقات جام جهانی ساحلی است. پیش از این بازی ، یک مرتبه هم وقتی ۳۲ تیم جام جهانی ۱۹۹۸ را در مارسی فرانسه قرعه کشی می کردند، وقتی گوی ایران را از ظرف بلورین سید D جام بیرون آوردند، تمام تماشاگرانی که به طور زنده مراسم را نگاه می کردند، ناباورانه دیدند که ایران در کنار آلمان، یوگسلاوی و البته تیم ملی ایالات متحده امریکا در یک گروه ایستاد. آن سال تیم ملی ایران هم در دومین بازی خود در دومین حضورش در مسابقات جام جهانی به مصاف امریکا رفت و در استادیوم ژرلاندلیون با دو گل حمید استیلی و مهدی مهدوی کیا بازی سیاسی جام را به نفع خود تمام کرد. اما این بار کسی نمی داند که در زمین شنی ریودوژانیرو چه اتفاقی می افتد.

این مرتبه ایران در کنار امریکا، اسپانیا و پرتغال در گروه D مسابقات جام جهانی ساحلی است و با وجود قرعه سختی که برای ایران رقم خورده، همه امید دارند که تیم ساحلی ما به جمع هشت تیم برتر جهان برسد. کافی است آنها در جمع دو تیم برتر گروه چهارتیمی خود باشند تا این اتفاق بیفتد. تیم ساحلی ایران پیش از این هم پارسال برای اولین بار در مسابقات جام جهانی ساحلی حضور داشت؛ حضوری که برای فوتبال ساحلی ایران یک رکورد عجیب به حساب می آمد.

شاید باور نکنید اما تنها چندماه پس از اینکه این رشته ورزشی در ایران صاحب کمیته ساحلی شد که زیرمجموعه فدراسیون فوتبال بود، تیم ساحلی ایران برای شرکت در مسابقات مقدماتی جام جهانی ساحلی ۲۰۰۶ به امارات رفت. با اینکه کسی به آن تیم امیدی نداشت ولی در آخرین روز مسابقات خبری که از ساحل شنی دوبی به تهران مخابره شد برمی گشت به اینکه تیم ساحلی ایران به جام جهانی صعود کرده. در آن مسابقات ایران در بین شش تیم آسیایی مقام دوم را کسب کرده بود و با این موفقیت به جام جهانی ریودوژانیرو رسید. چندماه پس از مسابقات مقدماتی در وضعی که فدراسیون فوتبال ایران به خاطر دخالت دولت ایران در فوتبال به تعلیق کشیده شد، تیم ساحلی ایران خودش را برای حضور در ریودوژانیرو آماده می کرد. آنها به خاطر اینکه پول سفر به بندرعباس و اردوی چند روزه در آن شهر را نداشتند، به زمین والیبال ساحلی باشگاه پیکان در اتوبان مخصوص تهران - کرج قناعت کردند؛ زمینی که ماسه های آن با چند خاور از ساحل جنوب کشور به تهران آورده شده بود.

به هر حال همه چیز خوب پیش می رفت تا اینکه زمان اعزام تیم به مسابقات رسید. کریم مقدم رئیس کمیته فوتبال ساحلی به دفتر داریوش مصطفوی رفت تا بودجه سفر به برزیل را از او بگیرد. او برای دوازده بازیکن، سه مربی و خودش از فدراسیون بودجه می خواست اما داریوش مصطفوی با توجیه اینکه فدراسیون مشکل مالی دارد، ناباورانه پیشنهاد داد که تیم به جای شش بازیکن ذخیره تنها دو ذخیره با خود به برزیل ببرد تا خرج سفر کمتر شود. کریم مقدم هم که دیگر چاره یی نداشت این پیشنهاد را قبول کرد. در وصف اعزام عجیب تیم به برزیل همین بس که فرشاد فلاحت زاده و بهزاد داداش زاده دو مربی تیم نام خودشان را در لیست بازیکنان رد کردند. فرشاد فلاحت زاده با وجود اینکه چهل سالگی را هم رد کرده بود به اجبار به خاطر اینکه شش بازیکن فیکس نفسی تازه کنند، مدام به زمین می رفت و بهزاد داداش زاده هم با خط خوردن گلر ذخیره ایران، نقش گلر دوم ایران را بازی می کرد.

با این وضع تاسف بار باز هم تیم ساحلی ایران نمایش آبرومندانه یی در مسابقات جام جهانی ۲۰۰۶ ریودوژانیرو داشت. ایران اولین مسابقه خودش را با کانادا انجام داد که دو تیم در پایان سه وقت ۱۲ دقیقه یی مسابقه به تساوی ۶-۶ رسیدند. اما چون در آیین نامه مسابقات ساحلی آمده که هر بازی باید یک برنده داشته باشد، بازی بدون اتفاقاتی چون وقت اضافی و گل طلایی به پنالتی کشیده شد. البته این را هم باید اضافه کرد که در فوتبال ساحلی پنالتی ها تک تک زده می شود و هر تیمی نتواند گل رقیب را جبران کند، باخته است. با این حساب وقتی پنالتی کانادا گل شد و پنالتی ایران به اوت رفت اولین شکست تیم ساحلی رقم خورد. پس از این شکست بود که ایران در دو بازی بعدی خودش هم نتوانست کمر راست کند. ایران در بازی دوم خودش در وضعی ۱-۶ به اسپانیا باخت که چهار گل مسابقه پس از مصدومیت گلر اول مسابقه و حضور بهزاد داداش زاده به ثبت رسید.

این را هم نباید از قلم انداخت که کمبود بازیکن تعویضی در تیم ایران ثانیه به ثانیه به ضرر تیم تمام شد تا اینکه در بازی سوم با وجود اینکه مسابقه تشریفاتی با فرانسه چندان اهمیتی برای دو تیم نداشت، باز هم تیم ملی سه گل از رقیب خورد. نکته جالب اینکه اریک کانتونا ستاره بزرگ منچستریونایتد در سال های گذشته روی نیمکت رقیب نشسته بود.

او در جام جهانی ۲۰۰۵ هم کاپیتان تیم ساحلی فرانسه بود تا به همه ثابت کند حضورش در کلیپ های تبلیغاتی نایک و آدیداس و حرکات عجیبش با توپ به خاطر تمرین در زمین های شنی فوتبال ساحلی است. به هرحال ایران در آن جام با سه شکست کار خودش را به پایان رساند. هرچند نباید فراموش کنیم وقتی مسابقات جام جهانی ۲۰۰۶ به پایان رسید، هنوز عمر فوتبال ساحلی در ایران به یک سال نرسیده بود.

اما این بار دیگر تیم ساحلی ایران مشکلات عجیب پارسال را ندارد. این لیست دوازده نفری بازیکنان تیم است که برای مسابقات به ریودوژانیرو رفته اند و حامد قربان پور، حسن عبداللهی، فاروق دارا، علی علیقلی، علی نادری، علیرضا خسروی، مهدی داودی، مسلم مسگر، فرید بلوک باشی، عباس هاشم پور، محمد احمدزاده و مهدی بحرالعلوم و البته شگفت انگیزتر اینکه این بار فرشاد فلاحت زاده و بهزاد داداش زاده دستیاران یک سرمربی بزرگ هستند. ماریو اوکتاویو سرمربی برزیلی تیم ساحلی ایران الان چند ماهی است که در ایران با ساحلی بازان کار می کند. او شش سال سرمربی تیم ساحلی برزیل بوده و در هر شش سال تیم را به قهرمانی مسابقات جام جهانی رسانده. پس از این دوره درخشان او سال ۲۰۰۱ به پرتغال می رود تا سرمربی تیم ساحلی پرتغال شود. او همراه پرتغال اولین شکست تاریخ برزیل در مسابقات جهانی ساحلی را رقم می زند و همراه پرتغال تنها کشوری لقب می گیرد که غیر از برزیل به قهرمانی مسابقات می رسد. پس از این شگفتی سازی اوکتاویو دو سالی را در امارات می گذراند تا اینکه به تور کریم مقدم رئیس کمیته فوتبال ساحلی ایران می افتد.

او تا دی ماه سال ۸۶ با فدراسیون فوتبال ایران قرارداد دارد و زمانی که از او می خواهند وضع تیم ساحلی در جام جهانی ۲۰۰۷ را وصف کند، می گوید؛ «ایران در قرعه کشی شانسی نداشت. حتی به جرات می توان گفت به خاطر هم گروهی با پرتغال حتی قرعه سخت تری را نسبت به پارسال هم داشته. ولی ما به خاطر این بدشانسی ناامید نمی شویم. ما کار خودمان را می کنیم. ما بهترین تیم آسیا هستیم.» هر چند نباید فراموش کرد الان پرتغال دوازدهمین حضور خودش در مسابقات جهانی فوتبال ساحلی را می گذراند و این اصلاً با دومین حضور ایران در این تورنمنت قابل مقایسه نیست. با وجود این اوکتاویو به قدری به تیم ساحلی ایران امید دارد که حتی احتمال داده پس از پایان مدت قراردادش با ایران آن را برای یک سال دیگر هم تمدید کند. اوکتاویو بازی با امریکا را هم برای ایران یک بازی حیاتی می داند. او می گوید؛ «اینکه بگویم این مسابقه سیاسی نیست و اهمیتی ندارد، ثابت می کند که من فقط اغراق کرده ام. چون خواه ناخواه این جو به وجود می آید و همه این طور فکر می کنند.

مهم این است که ما از جو به وجود آمده استفاده کنیم. ما برد می خواهیم و در زمین مسابقه فقط با توپ بازی می کنیم. البته شرایط دیگری هم در کسب پیروزی ما تاثیرگذار است ولی همان طور که گفتیم هدف ما توپ، زمین و بازیکن ها هستند.» به هر حال اوکتاویو که سابقه فوتبال چمنی را هم دارد و در تیم های «فلومیننزه» و «ساتو کریستاوا» هم بازی کرده، می تواند مایه امیدواری ها به حساب بیاید. او که در مدت حضورش در تهران در محله جردن اقامت داشته، آرزو دارد که مربی تیم المپیک ایران شود. توجیه اش را بخوانید؛ «آرزوی من است که مربی تیم المپیک ایران باشم. اگر هم نشد دنبال یک تیم باشگاهی می روم. به هر حال در فوتبال ساحلی کمتر پیش می آید که با یک مربی قرارداد یک ساله ببندند. دلیلش هم نوپایی فوتبال ساحلی و تعداد کم مسابقات ساحلی در سال است. فعلاً فقط در فوتبال ساحلی مسابقات مقدماتی جام جهانی را داریم و پس از آن خود جام جهانی را. با این حساب باقی سال کار دیگری نداریم. فدراسیون ها هم دو ماه مانده به مسابقات با ما قرارداد می بندند. خب بقیه سال چی؟ من توقع بیشتری دارم و می خواهم بیشتر فعال باشم.»

● تشویق احمدی نژاد در کوپاچابانا

در مسابقات مقدماتی جام جهانی ساحلی ۲۰۰۷ وقتی ایران در نیمه نهایی قاره آسیا ۶-۸ به ژاپن باخت، دیگر همه تیم ساحلی ما را حذف شده به حساب آوردند. ایران برای صعود به جام جهانی باید به مصاف بحرین می رفت تا برنده مسابقه به عنوان تیم سوم قاره آسیا به جام جهانی راه پیدا کند. آن بازی را ایران در کمال ناباوری صفر-۶ به نفع خود تمام کرد تا حتی تماشاگران بحرینی که برای تشویق تیم میزبان به استادیوم آمده بودند، به قدرت تیم ملی ایران اعتراف کنند. در آن مسابقه هر شش گل ایران در نهایت زیبایی به تور دروازه رقیب چسبید تا ایران برای دومین بار جشن صعود به جام جهانی را بگیرد. در آن تورنمنت غیر از ایران، ژاپن و امارات هم دو نماینده دیگر آسیا برای حضور در مسابقات جام جهانی فوتبال ساحلی ۲۰۰۷ لقب گرفتند. جامی که این بار هم در ریودوژانیرو انجام می شود تا این شهر برای دومین سال متوالی در ساحل زیبای خودش میزبان مسابقات جهانی باشد.

البته این بار دیگر تیم ساحلی ایران چندان مشکلی نداشت. اگر پارسال آنها به اجبار در زمین تیم والیبال ساحلی پیکان تمرین می کردند و حتی پول اردو زدن در بندرعباس را نداشتند، این بار هر دوازده بازیکن تیم همراه مربیان دو هفته یی را در ریودوژانیرو اردو زده بودند. آنها دوم مهرماه به سمت ریو پرواز کردند و برخلاف سال گذشته که سفر آنها بیش از ۳۶ ساعت به طول انجامید، تنها توقف آنها در فرودگاه «شارل دوگل» پاریس بود و «ایر فرانس» آنها را در زمانی کمتر از ۱۸ ساعت به ریودوژانیرو رساند. آنها ۱۴ روز در ساحل زیبای این شهر تمرین کردند و به خاطر اینکه فصل ها در نیمکره جنوبی قرینه فصل های نیمکره شمالی است با آب و هوای برزیل هم آشنا شدند.

در مدتی که تیم در این شهر اردو زده بود، به خاطر نفوذ اوکتاویو فوتبالیست های بزرگی به اردوی ایران سر زدند و حتی همراه فوتبالیست های ایرانی بازی کردند. «جرزینیو» یکی از آنها بود. البته او غیر از «مارکو اوکتاویو» سرمربی تیم ساحلی ایران، از خود تیم ایران هم شناخت خوبی داشت و هر سه بازی تیم ملی در مسابقات جام جهانی پارسال را تماشا کرده بود. به هر حال اردوی ایران ۱۵ مهر به پایان رسید و آنها ۱۷ مهر در تهران بودند. هرچند که در کنداکتور کمیته فوتبال ساحلی فدراسیون این تیم باید ۵ آبان از طریق پرواز دوبی- ریودوژانیرو خودش را به شهر میزبان مسابقات ۲۰۰۷ می رساند.

برزیل با وجود شرایط نه چندان سخت پذیرش مهاجر، به خاطر تفاوت های فرهنگی و البته فاصله زیاد با ایران، مهاجران ایرانی زیادی ندارد. شاید باور نکنید اما تمام ایرانیان مقیم در ریودوژانیرو شاید به بیست نفر هم نرسند. این خبر جالبی برای تیم فوتبال ساحلی ایران نیست. هرچند فوتبالیست های ایرانی که پارسال هم تجربه بازی در ساحل «کوپا چابانا»ی ریودوژانیرو را دارند می دانند که همین بیست نفر ایرانی برایشان سنگ تمام می گذارند. پارسال این بیست نفر سر مسابقات ایران چنان سروصدایی در ورزشگاه مسابقات راه می انداختند که حتی تماشاگران برزیلی هم به هیجان می آمدند و ایران را تشویق می کردند. داستان در مسابقات پارسال به جایی کشید که در بازی ایران- فرانسه تماشاگران برزیلی دیگر حسابی هوادار ایران شده بودند و حتی در طول مسابقه «محمود احمدی نژاد» را تشویق می کردند. به هر حال اگر تیم ساحلی ایران سیاست جوانگرایی را در پیش نمی گرفت و به سبک تیم های ساحلی چند سال پیش دنیا از ستاره های بازنشسته خود در مسابقات استفاده می کرد، تماشاگران بیشتری را جذب می کرد. حضور عابدزاده، استیلی، داداش زاده، منصوریان و فلاحت زاده برای هر کسی جذابیت خودش را دارد ولی انگار کمیته فوتبال ساحلی فدراسیون همگام با سیاست های جهانی گام برمی دارد و در سال هایی که دیگر این استراتژی منسوخ شده آنها هم نمی خواهند دست به این کار بزنند. با وجود این احتمالاً ایران تماشاگران بیشتری نسبت به پارسال هم خواهد داشت.

اگر اتفاقات سال گذشته را کنار بگذاریم این افزایش محبوبیت توجیه دیگری دارد. گویا جو ضدامریکایی در امریکای لاتین در سال گذشته به برزیل هم سرایت کرده و تماشاگران ریو از حالا خودشان را برای شعار علیه امریکایی ها آماده می کنند. پس با این حساب در بازی ۱۳ آبان ایران- امریکا چندان نباید نگران جو استادیوم باشیم. مردم ریو که در برزیل به «شهر خدا» شهرت دارد، پشت تیم ساحلی ایران هستند.

فوتبال ساحلی ورزش نوپایی است. اگرچه شاید از یک قرن پیش در ساحل های برزیل پسربچه ها با توپ چرمی روی شن های نرم فوتبال بازی می کردند، اما اولین اتفاقی که حکم تورنمنت رسمی این ورزش را داشت برمی گردد به دوازده سال پیش. جایی که باز هم در ساحل «کوپا چابانا» ریودوژانیرو اولین دوره مسابقات جهانی فوتبال ساحلی انجام شد. در آن سال ها هنوز چیزی به نام مسابقات جام جهانی فوتبال ساحلی وجود نداشت و برای همین مسابقات با این عنوان شناخته می شد. قابل تصور است که برزیل در اولین دوره تورنمنت قهرمان شود، اما چیزی که ما را نگران می کند این است که امریکا در آن سال نایب قهرمان تورنمنت شده.

امریکا حتی یک مرتبه هم مقام سوم مسابقات را کسب کرده ولی گویا نباید گول افتخارات دهه پیش امریکا در فوتبال ساحلی را خورد. آنها انگار دیگر نشانی از تیم قدرتمند آن سال ها ندارند. در توصیف اینکه ایران در گروه سختی افتاده همین بس که دو تیم دیگر هم گروه ایران هم افتخارات زیادی را در مسابقات جهانی فوتبال ساحلی دارند. اسپانیا تا حالا دو بار در سال ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ نایب قهرمان تورنمنت شده و یک بار در سال ۲۰۰۰ به مقام سوم رسیده. از سوی دیگر هم سه نایب قهرمانی، دو مرتبه کسب مقام سوم و البته کسب رکورد تنها تیم قهرمان غیر از برزیل در مسابقات جهانی برای پرتغال هم از این تیم یک غول می سازد. پس اصلاً نباید عجیب باشد که گروه B مسابقات را گروه مرگ بنامیم. به هر حال تا سال ۲۰۰۴ مسابقات فوتبال ساحلی با عنوان مسابقات جهانی برگزار شد که از ده دوره، برزیل در ۹ سال آن قهرمان شد و تنها در سال ۲۰۰۱ زمانی که مارکو اوکتاویو سرمربی امسال تیم ایران، سرمربیگری پرتغال را برعهده داشت، کاپ قهرمانی از تسخیر ساحلی بازان برزیل درآمد و به پرتغال رسید.

البته از سال ۲۰۰۵ عنوان مسابقات عوض شد و دیگر جام جهانی فوتبال ساحلی راه افتاد. این تحولات چندان برای برزیل خوش یمن نبود چرا که در اولین دوره جام جهانی فرانسه با کاپیتان خودش اریک کانتونا برزیل را در نیمه نهایی شکست داد و به قهرمانی رسید. هر چند که برزیل پارسال این ناکامی را جبران کرد. تا حالا دوازده تورنمنت جهانی فوتبال ساحلی انجام شده و جالب اینکه در این دوازده تورنمنت هر دوازده دوره برزیل میزبان مسابقات بوده بماند که «کوپا چابانا» ساحل ریودوژانیرو هم برای خودش رکورددار است و با ۹ بار میزبانی بهترین زمین فوتبال ساحلی در دنیا به حساب می آید.

پارسال وقتی فوتبالیست های ساحلی تیم ملی برای اولین بار در ساحل شنی ریودوژانیرو فوتبال بازی کرده بودند، فهمیدند که اصلاً جنس شن ساحل ریو زمین تا آسمان با جنس شن ساحل های شمالی ایران متفاوت است و از آنجا که آنها روی شن های خاکستری شمال ایران تمرین کرده بودند، روی شن های زرد ریو به مشکل خوردند. قانون های فوتبال ساحلی شباهت زیادی به فوتسال دارد هر چند که تفاوت های بین این دو رشته هم کم نیست. بد نیست بدانید که در فوتبال ساحلی اصلاً اوت نداریم و دور تا دور زمین با تابلوهای تبلیغاتی پوشانده می شود تا توپ به خارج از زمین نرود.

فوتبال ساحلی در زمینی به طول ۴۰ متر و عرض ۳۰ متر انجام می شود. زمان مسابقه سه تایم ۱۲ دقیقه یی است که اگر دو تیم در آن به تساوی برسند ضربات پنالتی تعیین کننده برنده مسابقه است، هر چند که سبک زدن ضربات پنالتی هم در این بازی متفاوت است. نقطه پنالتی فوتبال ساحلی دورتر از نقطه پنالتی فوتسال است و البته تیم ها یکی یکی ضربه می زنند و اگر تیمی خراب کند و رقیبش گل بزند بازی تمام می شود. از نکات جالب دیگر اینکه در مسابقات کارت آبی هم داریم که تقریباً همان معنای کارت قرمز فوتبال را می دهد و البته ختم کلام اینکه فوتبال ساحلی هنوز به قدر فوتسال تاکتیکی و تدافعی نشده و آمار گلزنی در آن بالا است. در دوازده دوره تورنمنت جهانی هیچ وقت میانگین گل زده در هر بازی کمتر از ۸ گل نشده.

مهدی امیرپور