جمعه, ۵ بهمن, ۱۴۰۳ / 24 January, 2025
گشاینده قفل های بسته
به نظر می‌رسد مطهری، هم در مقوله شناخت از جوهره دین و مکتب و معارف اهل بیت و مفاهیم قرآنی، به اندیشه‌های زلال و مدون و روشن دست یافته بود، هم نیاز زمان و خلاهای فکری جامعه را می‌شناخت، هم با روحیات جوانان و نیازهای روحی و فکری و ایدئولوژیک آنان آشنا بود، هم زبان گویا و قلم شیوای او، وی را در این زمینه امداد می‌کرد، هم جوهر تعهد و مسئولیت‌شناسی، او را پیوسته در همه عرصه‌ها و صحنه‌های لازم و مورد نیاز، فعال و پرتلاش ساخته بود و سستی و کاهلی نمی‌شناخت و مشتاقانه و خستگی‌ناپذیر، در راهی که حق تشخیص می‌داد و آنچه را وظیفه می‌دانست و می‌کوشید و با حضور خویش در میدان‌های فکری، خفاشان را از صحنه دور می‌ساخت. به تعبیر دیگر عوامل توفیق استاد را در دستیابی به آن موقعیت ویژه بخصوص در میان تحصیلکردگان دانشگاهی می‌توان از جمله اینها دانست:
۱. آگاهی عمیق نسبت به معارف دین و اندیشه‌های معاصر
۲. زمان‌شناسی، حضور در زمان و آگاهی از خلاهای فکری
۳. شناخت روحیات جوانان و نیازهای آنان
۴. قدرت قلمی و زبانی در تبیین اندیشه‌ها و دریافت‌ها
۵. تلاش پیگیر و بدون خستگی در راه هدف
حیات علمی شهید مطهری، نشانه ژرف‌اندیشی و کاوش و دقت نظر او در مباحث کلامی، فلسفی، قرآنی و معارفی است. ذهن تیز و نقاد وی موجب برداشت‌های عمیق‌تر از کوثر معارف بود. گستردگی مطالعات و آشنایی با جریان‌های فکری معاصر در جهان و رهاورد اندیشه‌های دانشمندان غیرمسلمان و فلاسفه شرق و غرب و شناخت مکاتب گوناگون فکری،سیاسی و فلسفی سبب می‌شد که در پژوهش‌ها و مطالعات اسلامی و تامل در متون و منابع دینی، حالت و شیوه مقایسه‌یی داشته باشد. این شیوه، برداشت‌های نوتری را از معارف کهن اسلامی به دست می‌داد و از همین رهگذر، به خطرها و آفات و انحرافات و گرایش‌های ناسالم در حیطه مسائل اسلامی و رگه‌های تحریف و التقاط در برداشت‌های اشخاص و گروه‌ها از مباحث اسلامی، بیشتر و بیشتر از دیگران پی می‌برد و به مقتضای حریت فکری و تعهد و غیرت دینی، دست به افشاگری می‌زد.
به عنوان نمونه، شناخت التقاط و تحلیل مادی با لعاب و روکش مذهبی در مفاهیم ایدئولوژیک که مثلا منافقین یا گروه فرقان و جریان‌های دیگر ارایه می‌دادند، جز با آشنایی عمیق نسبت به بینش و تفکر و فلسفه مادی گروه‌های مارکسیستی و فلاسفه دگراندیش، میسر نمی‌شد. حتی در مسائل فقهی نیز آنچه او را در شناخت و افشای رگه‌های اقتصاد مارکسیستی در مباحث جدید که به نام اقتصاد اسلامی ارایه می‌شد، مرهون همین آشنایی‌ها بود. این هم نوعی از همان مقوله علم به زمان است که در یک عالم دینی، کارساز و مهم است. صراحت لهجه و شهامت در ابراز عقیده و نترسیدن از هیاهو از یک سو، قدرت بیان و تلسط در ارایه اندیشه‌ها با قالبی شیوا، رسا، جذاب و نو از سوی دیگر،در مرحله فکر او را قرین توفیق ساخته بود. این قاطعیت و شهامت هم جلوه‌یی از ایمان استوار او به مبانی فکری و سازش‌ناپذیری بر سر مواضع اعتقادی بود. امام خمینی(ره) نیز در یکی از سخنرانی‌هایش فرمود: «مطهری که در طهارت روح و قوت ایمان و قدرت بیان کم‌نظیر بود، رفت و به ملا اعلا پیوست.» صحیفه نور، ج ۶، ص ۱۰۹
توانایی بر تسهیل دشوارترین مباحث فکری و کلامی و فلسفی، از ویژگی‌های تاثیرگذار و نفوذ شخصیت علمی وی بود. تاملی بر کتاب‌های روش رئالیسم، عدل الهی، آشنایی با علوم اسلامی و... این قدرت بر ساده‌سازی مفاهیم سنگین و دشوار را که هنر شهید مطهری بود، نشان می‌دهد. این شیوه امروز هم به مثابه یک ضرورت و فوریت خود را نشان می‌دهد و راه درست را پیش پای عالمان دینی و مدافعان حریم مکتب و باورهای مقدس،ترسیم می‌کند.
گذشت زمان و تحولات جامعه، افکار، گرایش‌ها، نیازها و حتی زبان تفاهم میان افراد را دگرگون می‌سازد. حضور در عرصه‌های فکری هر زمان زبان و شناخت همان عصر را می‌طلبد. آنان که از این قلمرو دور باشند، از صحنه اندیشه هم بر کنار خواهند ماند. تحولات فکری، چه در حوزه و چه در دانشگاه، زبان جدید در ارایه معارف قدیم می‌طلبد. بی‌آنکه ذره‌یی از محتوا و جوهر و حقیقت نهفته در مکتب و وحی، کاسته یا کنار گذاشته شود و این مرزی حساس و مهم است که مردان بزرگ از عهده آن برمی‌آیند. یعنی رعایت این دو نکته با هم و به موازات یکدیگر: الف) اصرار بر محتوای اصیل، بی‌کم وکاست و تغییر ب) نوگرایی در زبان تفهیم و شیوه عرضه مطالب و قالب ارایه.
شهید بزرگوار، نه از آنان بود که محتوای اصیل دین را فدای پسند نسل جوان کند و باب میل آنان حرف بزند و تحلیل کند، نه از آنان بود که با دگم‌بودن حتی بر تعابیر و واژه‌ها و قالب‌های سنتی و عدم انعطاف، میان خود و نسل جدید و جوان فاصله بیندازد. هنر عرضه فکر کهن در قالب نو بدون سازش و عقب‌نشینی از مواضع اصولی و اصول فکری، از خصایا او بود. مطهری هم در میان قشر جوان حوزه و طلاب خوش‌فکر و با استعداد، شاگردان با اراده و ارادتی یافت که حامل و ناقل اندیشه‌های ناب او به مخاطبان بودند، هم در میان نسل جدید و تحصیلکرده دانشگاهی، جاذبه افکار و آثارش مشهود بود. می‌توان گفت که وجود وی و شیوه‌های علمی و تبلیغی او به مثابه محور اتصال و پیوند این دو قشر جوان بود.
روحیات خاص، تواضع و فروتنی، حوصله و سعه صدر، متانت و ادب در برخورد و بحث، دوری از تحمیل عقیده و نظر بر دیگران، تحمل در شنیدن نقد و نظر دیگران، نهراسیدن از شنیدن شبهه و آمادگی کامل برای ورود به میدان بحث و مناظره، شور و حرارت در تبیین مسائل و ... از جمله موضوعاتی است که در تاثیرگذاری او بر فکر و روح جوانان در حوزه و دانشگاه، نقش بسزایی داشت. مطهری با همه مقام علمی و مکانت فضل و کمال روحی که داشت، با دقت و متانت و صبر، به حرف‌های مخاطب و مستشکل و منتقد گوش می‌داد. آنگاه از موضع قدرتمندانه و مسلط به بیان و تبیین می‌پرداخت و این روش‌ها در دل‌ها اثر می‌گذاشت. جوانان، علاقه دارند که در منش و روش و خصلت‌های فردی و برخوردی یک نفر، جلوه‌هایی از آن همه حرف‌ها و حدیث‌ها را به تماشا بنشینند. استاد از این نمونه انسان‌های والا بود که اخلاق و عرفانش، چاشنی تاثیرگذاری گفتار و آثارش بود و به آنچه دعوت می‌کرد، خود عمل می‌کرد و قول و فعل او هماهنگ بود. توجه به نیازهای مخاطبین ، عاملی تاثیرگذار است. یعنی کاربردی بودن مباحث و گشاینده قفل‌های بسته. یکی از رموز توفیق استاد، همین است. مطهری در یک جا چنین نوشته است: «وقتی به تهران آمدم، متوجه شدم که آنچه من در حوزه آموخته‌ام، قابل عرضه نیست و طالبی ندارد و آنچه را که مردم از من می‌خواهند، من آماده نکرده و نیاموخته‌ام.»
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست