ستون تثلیث مقدس چیست؟

ستون تثلیث مقدس در اولموک، واقع در جمهوری چک، مجموعه‌ای باشکوه از مجسمه‌های باروک است که در قرن هجدهم میلادی و برای شکرگزاری به درگاه خداوند به خاطر پایان طاعون ساخته شد. این …

ستون تثلیث مقدس در اولموک، واقع در جمهوری چک، مجموعه‌ای باشکوه از مجسمه‌های باروک است که در قرن هجدهم میلادی و برای شکرگزاری به درگاه خداوند به خاطر پایان طاعون ساخته شد. این بنای یادبود که ۳۵ متر ارتفاع دارد و پوشیده از مجسمه‌های مذهبی نفیس است، از سال ۲۰۰۰ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.

ساخت ستون‌های طاعون در میادین شهرهای اروپایی پدیده‌ای مختص دوره باروک (قرن هفدهم و هجدهم میلادی) است. این ستون‌ها که در نمادپردازی مجسمه‌هاشان اغلب به مضامین کتاب مکاشفات انجیل متکی هستند، از ستونی که در سال ۱۶۱۴ در میدان سانتا ماریای رم ساخته شد، الهام گرفته‌ شده‌اند. کار ساخت ستون تثلیث مقدس اولموک نیز پس از پایان دوره دو ساله شیوع طاعون در ناحیه موراویا، از سال ۱۷۱۶ آغاز شد.

ستون تثلیث مقدس نتیجه کار چندین هنرمند و صنعتگر موراویایی است، هر چند کار روی این ستون برای اغلب این هنرمندان چندان خوش‌یمن نبود. ونزل رندر، معمار برجسته موراویایی، نخستین کسی بود که حین کار روی بنای این ستون درگذشت. رندر نخستین کسی بود که ایده ساخت ستون تثلیث مقدس را مطرح کرد و آن را به تصویب شورای شهر اولموک رساند. رندر پس از طراحی، تأمین بودجه و ساخت طبقه اول ستون، درگذشت.

فرانک تونک، یوهان ونزل روکیکی و آگوستین شولتز دیگر هنرمندانی بودند که پس از مرگ رندر روی بنای یادبود تثلیث مقدس کار کردند، اما هیچ کدام آن قدر زنده نماندند که شاهد تکمیل ستون باشند. فیلیپ ساتلر نخستین کسی بود که ایده ساخت مجسمه‌های فلزی باشکوه در اطراف ستون را مطرح کرد. پس از مرگ ساتلر، آندراس زانر کارش را پی گرفت و او نیز پیش از مرگش، طی ۷ سال ۱۸ مجسمه و ۹ نقش‌برجسته در اطراف ستون ساخت. سیمون فورستنر که مجسمه‌های مسی و زراندود «تثلیث مقدس» و «عروج مریم باکره» را ساخت، از بقیه خوش‌شانس‌تر بود و تا زمان تکمیل ستون در سال ۱۷۵۴ زنده ماند. هر چند سلامتی او نیز هنگام کار با ترکیبات جیوه در مرحله آب طلا دادن بشدت به خطر افتاد.

پس از تکمیل ستون تثلیث مقدس در سال ۱۷۵۴، این بنا بی‌درنگ به مایه شهرت و افتخار شهر اولموک تبدیل شد، به ویژه آن که تمام هنرمندان و صنعت‌گرانی که در ساخت آن شرکت داشتند، جملگی شهروندان اولموک بودند. مراسم تقدیس و پرده‌برداری از این ستون نیز طی مراسم باشکوهی با حضور ماریا ترزا و همسرش، فرانسیس اول انجام شد.

چهار سال بعد هنگامی که شهر اولموک به محاصره قوای پروس درآمد و ستون تثلیث مقدس در خطر نابودی به وسیله آتش توپ‌های ارتش پروس قرار گرفت، مردم شهر دسته‌جمعی نزد فرمانده قوای پروس رفتند و از او خواستند تا از شلیک به سوی این بنای مقدس خودداری کند. ژنرال کیت نیز درخواست مردم شهر را اجابت کرد و به این ترتیب امروز تنها آسیب کوچکی که به پایه ستون در جریان محاصره شهر وارد آمد، یادگاری از این رویداد تاریخی است.

نماد تثلیث مقدس (پدر، پسر و روح‌القدس) بر فراز ستون شهر اولموک قرار دارد و در زیر آن عروج مریم باکره به تصویر کشیده شده است. این مجسمه‌ها به همراه مجسمه جبرئیل و چندین مجسمه کوچک‌تر ریش‌سفیدان، از مس زراندود ساخته شده است. ۱۸ مجسمه از قدیسین و ۱۴ نقش‌برجسته با آرایش طوماری یز در اطراف ستون به چشم می‌خورند که همگی از جنس سنگ هستند و در سه طبقه آرایش یافته‌اند. بالاترین طبقه در اختیار قدیسینی است که به نوعی با حیات زمینی عیسی مسیح در ارتباط بوده‌اند: سنت آن و سنت یوآخیم (مادر و پدر مریم مقدس)، سنت ژوزف و یحیی تعمیددهنده از جمله این قدیسین هستند. سنت لاورنس و سنت جروم که نمازخانه اولموک وقف آن‌ها شده‌اند، از دیگر قدیسینی هستند که مجسمه‌شان در طبقه اول به چشم می‌خورد. سه نقش‌برجسته این طبقه نیز نمادی از فضایل امید، عشق و ایمان هستند.

طبقه دوم به قدیسین اهل موراویا، سنت سیریل و سنت متودیوس تعلق دارد که برای تبلیغ مسیحیت در سال ۸۶۳میلادی به موراویا آمدند. سنت باسیل (که یکی از کلیساهای مهم اولموک وقف او شده است)، سنت جان سارکاندر (که در آغاز جنگ‌های سی ساله در زندان اولموک تا پای مرگ شکنجه شد) از دیگر قدیسینی هستند که مجسمه‌هاشان در این طبقه به چشم می‌خورد.

در طبقه پایین نیز مجسمه‌هایی از سنت موریس، سنت ونسیلسا و دیگر قدیسان حامی ناحیه بوهم به چشم می‌خورد. همچنین نقش‌برجسته‌هایی از دوازده حواری مسیح نیز در این طبقه جای گرفته است.

ستون تثلیث مقدس همچنین درون خود نمازخانه کوچکی را جای داده است که بر دیوارهای آن نقش‌برجسته‌هایی از هابیل و قابیل که محصول مزرعه و گله خود را برای قربانی به محراب آورده‌اند، حضرت ابراهیم در حال قربانی کردن حضرت اسماعیل و گوسفند و نیز تصلیب مسیح به چشم می‌خورد.

ستون تثلیث مقدس در طول تاریخ خود چندین بار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است که از جمله آن‌ها می‌توان به عملیات مرمت در سال ۱۹۲۶، ۱۹۴۸ (پس از پایان جنگ جهانی دوم) و سال‌های ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۵ اشاره کرد. این ستون آخرین بار در جریان آماده‌سازی پرونده‌اش برای ثبت در فهرست میراث جهانی مورد بررسی و مطالعه دقیق قرار گرفت و بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱ میلادی تحت نظر لادیسلاو ورکمان، مورد بازسازی و مرمت اساسی قرار گرفت.