سـلامـتـی بـا آهـن

دوران جنینی و سال اول تولد، مهم‌ترین دوران رشد کودک است و رسیدن مواد تغذیه‌ای به بدن نقش بسزایی در رشد و تکامل او تا قبل از مدرسه دارند. عوارض کمبود بعضی از مواد در سنین مدرسه …

دوران جنینی و سال اول تولد، مهم‌ترین دوران رشد کودک است و رسیدن مواد تغذیه‌ای به بدن نقش بسزایی در رشد و تکامل او تا قبل از مدرسه دارند. عوارض کمبود بعضی از مواد در سنین مدرسه غیرقابل جبران است. عمده‌ترین مشکلات تغذیه‌ای کشور ما سوءتغذیه ناشی از کمبود ید، آهن و کم‌خونی ناشی از آن، کمبود ویتامین A و سایر کمبودها شامل ویتامین‌های گروه B مثل ویتامین B۲ و ویتامین D در کودکان گزارش شده است.

کمبود آهن و اثر آن در یادگیری

ممکن است کودکان در سن مدرسه به درجاتی از فقر آهن و کم‌خونی ناشی از آن مبتلا شده باشند. در مناطقی که آب آلوده است و وضعیت بهداشتی محیط مناسب نیست، ممکن است دریافت آهن از طریق مواد غذایی کافی باشد ولی ابتلا به بیماری‌های عفونی و انگلی، موجب کمبود پروتئین و انرژی می‌شود و بر جذب آهن در افراد تأثیر می‌گذارد. عوارض مهمی که مربیان و والدین می‌توانند به وسیله آنها به فقر آهن مشکوک باشند، بی‌تفاوتی، خستگی و بی‌حسی، کاهش قدرت یادگیری و نبود تمایل نسبت به فعالیت‌های فیزیکی مثل ورزش هستند.

آهن کافی برای حفظ سلامت، رشد مطلوب و برای ساختن گلبول‌های قرمز خون لازم است و زمینه‌ای مناسب برای یادگیری در دوران تحصیل کودکان را فراهم می‌کند. کمبود آهن می‌تواند در تمام مراحل زندگی سبب کاهش قدرت ادراک و یادگیری شود.

کم‌خونی فقر آهن در کودکان زیر دو سال و کودکان در سنین مدرسه با تأثیر خفیف بر رشد همراه است و درمان کم‌خونی موجب افزایش رشد می‌شود. کم‌خونی فقر آهن در کودکان موجب افزایش امکان ابتلا به بیماری‌های عفونی هم می‌شود. هم‌چنین براساس گزارشات تحقیقی که بر روی کودکان دبستانی کلاس اول ناحیه کرمان انجام شده است، تأثیر دریافت قرص آهن بر تمرکز ذهن کودکان و بهبود قدرت یادگیری در مقایسه با گروه شاهد، ثابت شده است.

عوامل مؤثر

به طور کلی مهم‌ترین عوامل در بروز کم‌خونی ناشی از فقر آهن در کودکان و نوجوانان بدین قرارند:

مصرف ناکافی مواد غذایی آهن‌دار مثل انواع گوشت، حبوبات و سبزی‌ها

جایگزین شدن غذاهای غیرخانگی (انواع ساندویچ‌ها مثل سوسیس و کالباس، تنقلات بی‌ارزش)

هیجان‌های عصبی دوران بلوغ که معمولاً منجر به بی‌اشتهایی می‌شود

مصرف چای همراه غذا یا بلافاصله پس از آن

مشکلات دندانی که منجر به کم اشتهایی و کاهش دریافت مواد مغذی است

مصرف نان‌هایی که به جای خمیرمایه یا خمیرترش با جوش شیرین تهیه می‌شوند

آلودگی انگلی

گردآورنده: اعظم اسکندری زرین