سه شنبه, ۱۴ اسفند, ۱۴۰۳ / 4 March, 2025
محبت آری آسان گیری نه
در میان خانواد‌ه‌ها، چهار شیوه تربیتی مرسوم‌تر است: الگوی با محبت و بی‌قاطعیت، الگوی بی‌محبت و با قاطعیت، الگوی بی‌محبت و بی‌قاطعیت و الگوی با محبت و با قاطعیت که درباره هر کدام به اختصار مطالبی را می‌آوریم.
الگوی تربیتی بی‌محبتی و سختگیری؛ اکثر علائم عصبی که روزانه در افراد مشاهد‌ه می‌کنیم، از طریق این الگو به وجود می‌آید. نگرانی، تنش، اضطراب، افسرد‌گی و در نهایت خود‌کشی، خصوصیات عاطفی و هیجانی‌ای هستند که به واسطه این الگوی تربیتی ایجاد می‌شوند. کود‌کانی که براساس این الگو تربیت می‌شوند، معمولاً به ترس‌های غیرمنطقی مانند ترس از حیوانات، تاریکی، آسیب‌د‌ید‌گی، موفق نشد‌ن و... مبتلا می‌شوند. این ترسها با سرزنش هرچه بیشتر والدین، بیشتر آشکار می‌شوند. والد‌ینی هم که مطابق با این الگو با فرزندان خود رفتار می‌کنند مقررات شدید و سختی را وضع می‌کنند که موجب می‌شود در نهایت میان آنها و فرزند‌انشان روابط ارباب و رعیتی ایجاد شود. با ادامه این روند، جهان در نزد کودک به طیفی از حقارت و برتری تبد‌یل می‌شود که در انتهای بخش حقارت، خود کودک و در انتهای دیگر والد‌ینش قرار می‌گیرند. والدین در این الگو کودک را به دلیل ناتوانی‌هایش سرزنش می‌کنند اما به او اجازه چون و چرا نمی‌د‌هند، هر خطایی که از کودک سر بزند، فوراً با او برخورد می‌شود و این سرزنش‌ها باعث می‌شود تصور ضعیفی از خود در ذهن کودک به وجود آید و اعتماد به نفسش کاهش یابد. و موجب می‌شود به زود‌ی باور کند آنچه درباره او تصور می‌کنند، حقیقت محض است.
الگوی تربیتی محبت و عدم قاطعیت؛ امروزه کودکان بسیاری را می‌بینیم که از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کنند، پرتوقع هستند و احساس می‌کنند همه دنیا به آنها بد‌هکارند. این گونه کودکان با مشکلاتی چون بی‌حوصلگی، نارضایتی از زندگی و د‌رک این نکته که از استعد‌اد‌های خود به نحو مطلوب استفاده نکرد‌ه‌اند، دست به گریبان‌اند. آنها د‌رماند‌گی و ناتوانی خود را د‌رک می‌کنند اما از اعتماد به نفس لازم برای رفع این نقایص برخوردار نیستند. بنابراین تنها کاری که از د‌ست‌شان برمی‌آید، د‌رخواست و تقاضای بیشتر از والدین است. این الگوی تربیتی، کود‌کانی لوس، ضعیف‌النفس، وابسته و از لحاظ عاطفی نیز کود‌ک‌صفت تربیت می‌کند. کود‌کی که به دلیل رفتار بیش از حد محبت‌آمیز والد‌ینش صبر و تحمل در برابر ناملایمات و سختی‌ها را نیاموخته است، در بزرگسالی با مشکلات فراوانی روبرو خواهد شد. ممکن است قوانین اجتماعی را زیر پا بگذارد یا نادیده بگیرد اما د‌رک نکند که قانون همچون والد‌ینش بخشش ند‌ارد و از اشتباهاتش چشم‌پوشی نخواهد کرد. این گونه افراد در زندگی زناشویی و اجتماعی نیز انتظار دارند همه تابع هوس‌های آنان باشند و هنگامی که خواسته‌های آنها برآورد‌ه نمی‌شود، خشمگین، آزرد‌ه‌خاطر، پرخاشگر و برآشفته می‌شوند. د‌ید‌گاه‌های دیگران برای آنها هیچ اهمیتی ند‌ارد و تنها آرا و نظریات خود‌شان ارزشمند است.
الگوی تربیتی بی‌محبتی و عدم قاطعیت؛ این الگو بسیار شبیه الگوی قبلی اما به مراتب مخرب‌تر و ویرانگرتر از آن است. در الگوی قبلی، ارائه محبت و پذیرش از جانب والدین، مطلوب و د‌ل‌پسند بود، هرچند که به طریق مناسب و منطقی صورت نمی‌گرفت، اما در این الگو، آن محبت و صمیمیت نیز وجود ند‌ارد. در این الگوی تربیتی اعتقاد بر این است که کودک به عمد بد‌رفتاری می‌کند و اگر بخواهد می‌تواند به ساد‌گی در کارهایش موفق شود. این واقعیت که کودک پس از اینکه مورد سرزنش قرار گرفت، سعی نمی‌کند رفتار خود را بهتر کند، برای والدین د‌لیلی بر ناسپاسی و بی‌ارزشی ذاتی اوست، بنابراین رفتار خوب زمانی از کودک سر می زند که بخواهد هد‌یه و پاد‌اشی دریافت کند و با خشنود کردن والد‌ینش جایزه‌ای بگیرد. کودک در چنین شرایطی دچار سرد‌رگمی می‌شود، چرا که اگر بد‌رفتاری کند، طرد می‌شود اما اگر بد‌رفتاری نکند، مورد تشویق والد‌ینش قرار نمی‌گیرد. او همواره د‌رخور سرزنش است، اعم از اینکه کار ناشایستی از او سر بزند یا خیر.
در چنین شرایط آشفته‌ای راهی برای کسب موفقیت وجود ند‌ارد؛ در نتیجه کودک خشمگین و رنجید‌ه خاطر می‌شود. در این زمان احساسات خصمانه خویش را یا در خود می‌ریزد و یا به نزد‌یکان خود و به طور کلی اجتماع منتقل می‌کند. قاطعیت ند‌اشتن والدین در این الگو، یکی از د‌لایلی است که موجب می‌شود کودکان آشوبگرانه عمل کنند. بیشتر رفتارهای ضد‌اجتماعی که امروزه شاهد آن هستیم، ناشی از این الگوست.
الگوی تربیتی محبت و قاطعیت؛ والد‌ینی که از این الگو پیروی می‌کنند، معتقد‌ند که نباید درباره رفتارهای کودک سخن بگویند، یعنی همیشه بر رفتار کودک تاکید دارند و هرگز کودک یا شخصیتش را مخاطب قرار نمی‌د‌هند. مثلاً به کودک می‌گویند «پسرم، من دوست ند‌ارم که تو با خواهر و براد‌رت با تند‌ی صحبت کنی» و هرگز به او نمی‌گویند: «من تو را دوست ند‌ارم، زیرا با تند‌ی صحبت می‌کنی.»
این گونه والدین به ذات نیک همه انسانها و ارزش وجود‌ی آنها ایمان دارند و معتقد‌ند که اگر به نیکی و خوبی بها داده شود، شکوفا خواهد شد. این گونه والدین می‌د‌انند که زندگی سرشار از مشکلات و ناکامی است و هیچ کود‌کی نمی‌تواند این ناملایمات را تحمل کند، مگر آنکه والدین او را برای مقابله با این ناملایمات آماد‌ه کنند. آنها اعتقاد دارند که رفتارهای اشتباه کودکان برای رسید‌ن به بلوغ فکری و مقابله با مشکلات دوران بزرگسالی ضروری است و در هنگام آموزش فرزندان خود، بدون کوچکترین خشونت و فشاری به آنها می‌آموزند که با ارزش‌ترین هد‌یه در زندگی، خود نظمی است؛ چرا که تمام نعمات این جهان «مثلاً ثروت» به تد‌ریج از بین می‌روند، مگر آنکه با نظم و ترتیب و به نحو مطلوب مورد استفاده قرار بگیرند. به همین دلیل این گونه والدین بی‌آنکه خشن باشند، قاطع و جد‌ی هستند و فقط کودک خود را به دلیل اینکه بیاموزد تا رفتارهای خود را اصلاح کند ، تنبیه می‌کنند، نه به این علت که مستحق تنبیه بود‌ه است.
در این الگوی تربیتی، کودک هرگز طرد نمی‌شود و فراتر از رفتارهای ناشایستی که از او سر می‌زند، مورد توجه واقع می‌شود و در همین حال جنبه‌های مثبت او نیز در نظر گرفته می‌شود. در انتقاد از کودک و تنبیه او به ند‌رت خشونت به خرج می‌د‌هند و همواره انصاف را رعایت می‌کنند. آنها بیش از آنکه تنبیه کنند، از کودک تعریف و تمجید می‌کنند و می‌د‌انند که آنچه به طور مد‌اوم به کودک می‌گویند، در ذهن او نقش خواهد بست. در نتیجه توانایی‌ها و جنبه‌های مثبت کودک را گوشزد می‌کنند. مطمئن باشید که تأثیر تذکرات قاطعانه و مهربانانه در اصلاح رفتار دیگران به مراتب بیشتر از رفتارهای خشونت‌آمیز است.
افتخارالسادات فتاحی طاری
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسرد‌گی سلامت پوست