ورزش برای زندگی

ورزش را به عنوان «هرگونه فعالیت یا تجربه كه باعث احساس لذت و نشاط می شود» تعریف می كند. افراد به دلایل مختلف و در سطح متنوعی از رقابت، در ورزش شركت می كنند. انگیزه فرد نسبت به ورزش كردن ممكن است به میزان وسیعی بین آن كه ورزشكار تفریحی است و آن كه ورزشكار حرفه ای است، تفاوت كند. البته، فواید بالقوه مشاركت در ورزش می تواندبه مراتب از نتایج كوتاه مدت آن مانند برنده شدن در مسابقه، فراتر رود. جدا از میزان درگیری فرد در ورزش، بقای سلامت می تواند جزء مهمی به شمار آید.

●فواید ورزش در طول زندگی

«تمرین كردن» جزء بسیار با ارزشی از ورزش است كه باعث پیشگیری از بیماری و ناتوانی جسمی می شود. الگوی زندگی اگر شامل تمرین منظم باشد، فواید طبی چشمگیری به همراه خواهد داشت. یك برنامه مناسب ورزشی، سلامت را تضمین می كند و خطر بسیاری از بیماری های شایع پزشكی را كاهش می دهد. بنابر این، ورزش مرتب می تواند طول عمر را افزایش دهد، از احتمال بیماری های خاصی پیشگیری كند. اثرات ویژه و بالقوه تمرینات منظم عبارت است از: افزایش قدرت و تحمل بدنی، بهبود انعطاف پذیری، بهبود احساس سرزندگی و سلامت و نیز كیفیت زندگی. ورزش منظم می تواند فشار خون را كاهش دهد، وضعیت قلبی- عروقی را بهبود بخشد، درصد چربی بدن را كاهش دهد و وضعیت چربی های انباشت شده را بهبود بخشد. آن زندگی كه همراه با شركت در ورزش باشد، كمك می كند تا جلوی بیماری های قلبی- عروقی، پوكی استخوان و بسیاری از وضعیت های پزشكی گرفته شود. همچنین ممكن است كمك كند تا از پیشرفت بیماری هایی مانند بیماری قند و فشار خون جلوگیری شود. در ضمن، می تواند ناتوانی های ناشی از این بیماری ها را نیز كاهش دهد.

برای افرادی كه دچار نقایص جسمی در اثر بیماری یا ضربه شده اند، ورزش اختصاصاً نقش مهمی ایفا می كند. مشاركت در ورزش می تواند از بروز بعضی از عوارض ثانویه بیماری ها و یا وضعیت های پزشكی زمینه ای جلوگیری به عمل آورد. همچنین ورزش كمك می كند تا آن مقدار از عملكرد كه باقی مانده است، بهبود یابد و از میزان ناتوانی حاصل از آن نقص جسمانی می كاهد. برای مثال، تقویت اندام فوقانی در فردی كه دچار پاراپلژی (فلج در اندام تحتانی قرینه) است، می تواند باعث استقلال در فعالیت های روزانه و تحرك او شود. فعالیت بدنی باعث بهبود كار قلب و عروق و نیروی بدنی می شود و در افرادی كه مشكلات پزشكی ندارند، احساس نشاط و سلامت به وجود می آورد. اخیراً مشخص شده كه ورزش همچنین برای بیماران نیز مفید است. همچنین ثابت شده است، آن فعالیت های بدنی كه به صورت عادی درآمده اند، بخصوص فعالیت های آئروبیك دایمی ممكن است باعث ایجاد بعضی اثرات مثبت روی سلامتی بدن شوند.

در مجموع، فعالیت های بدنی منظم اثرات واقعاً چشمگیری در حفظ سلامت دارند. افرادی كه ورزش نمی كنند، این فواید را از دست می دهند. همچنین این گونه افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری های پزشكی، به ویژه بیماری عروق كرونر قلب قرار دارند. برلین كولدیتز یك سلسله بررسی جانبی روی اطلاعات به دست آمده از ۴۰ مطالعه انجام دادند و به این نتیجه رسیدند كه بیماری عروق كرونر در افراد غیرفعال، ۷/۱ برابر بیشتر از افراد فعال احتمال بروز دارد. سایر مطالعات در برخی بیماریهای ناشی از بیماری های قلبی- عروقی در ورزشكاران نسبت به افرادی كه زندگی نشسته و پشت میز دارند، كاهش های چشمگیری نشان داده اند.

در یك مطالعه طولی كه روی بیش از ۱۷ هزار نفر از دانشجویان سال اول دانشگاه هاروارد توسط پافنباركر و هیل انجام شد مشخص شد:

مردانی كه بیش از ۲ هزار كیلو كالری انرژی در عرض هفته برای پیاده روی، بالا رفتن از پله ها و یا ورزش مصرف می كنند، نسبت به همكلاسی های خود كه كمتر از ۵۰۰ كیلو كالری در هفته برای فعالیت های بدنی مصرف می كنند، ۳۹ درصد كمتر احتمال ابتلا به بیماری عروق كرونری دارند.

وقتی سایرامكان وقوع مؤلفه هارا در این مطالعه كنترل كردند، به این نتیجه رسیدند كه افراد فعال تر، عمر طولانی تری دارند. به نظر می رسد كه تمرینات ورزشی، مربیدیته و مرتالیته ناشی از تصلب شرائین را، هم از طریق اثر مستقیم بر سیستم قلبی- عروقی و هم با اثرات غیر مستقیمش با كاهش یا حذف ریسك فاكتورها، كاهش می دهد.

●اهداف یك برنامه ورزشی

در تلاش یك تعریف مجدد برای الگویی از زندگی كه شامل ورزش باشد، فرد باید اهداف برنامه را بشناسد. ورزش می تواند باعث اثرات مفید زیادی از قبیل، بهبود تناسب قلبی- عروقی، كاهش جزء چربی بدن، افزایش قدرت جسمی، بهبود تحمل جسمی و انعطاف پذیری بیشتر شود. همچنین ورزش منظم می تواند تحمل بدن نسبت به گرما را بهبود بخشد و نیز ممكن است كمك كند تا اثرات استرس های روزمره زندگی كاهش یابد.

برنامه ورزشی باید براساس اهداف مدون طراحی شود. برای مثال، برنامه ای كه باعث تقویت وضعیت قلبی- عروقی می شود، متفاوت از برنامه ای است كه بر تقویت عضلات مخطط تكیه دارد. همچنین كاهش چربی بدن نیز به برنامه ای كاملاً متفاوت از این دو نیاز دارد. برنامه های مناسب و دارای تعلیمات مشترك، می توانند به چنین فوایدی دست یابند. در ضمن، باید كاملاً مراقب باشیم كه اهداف ویژه برنامه در مسیر ایجاد یك برنامه تعلیماتی مشترك المنافع كمرنگ نشوند.

●طراحی یك برنامه ورزشی برای تمام طول زندگی

پزشكان متخصص بازپروری به طور ویژه ای تعلیم می بینند تا به بیماران كمك كنند كه از ورزش برای ایجاد یك الگوی زندگی جهت رسیدن به تناسب استفاده كنند. آنها این كار را از طریق تمرینات منظم انجام می دهند. داشتن اطلاعات در رابطه با آناتومی و فیزیولوژی دستگاه عضلانی- اسكلتی، فواید ورزش و سایر وجوه به فیزیوتراپیست اجازه می دهد تا مشاركت در ورزش را هدایت و برنامه ورزشی مناسبی را طراحی كند. تجویز ورزش درست مانند تجویز داروهای طبی است. هر دو را باید براساس نیازهای فرد تنظیم كرد و تغییر داد؛ در آن وضعیت بدنی، الگوی كلی زندگی، تاریخچه پزشكی خانواده و علایق ورزشی را باید مدنظر قرار داد.

طراحی یك برنامه ورزشی دایمی به داشتن آگاهی از توانایی ها و محدودیت های فرد نیاز دارد. برنامه ای كه توانایی ها و علائق فرد را در نظر دارد، به احتمال زیاد از طرف او پیگیری می شود. فردی كه وضعیت بدنی و قدرت تحمل ضعیفی دارد، ممكن است برای انجام ورزش هایی كه نیاز به حركات شدید ناگهانی دارند، مانند راكتبال یا هندبال، مناسب نباشد. فردی كه دچار مشكلات پزشكی است، باید برنامه های ورزشی را دریافت كند كه تطابق یافته و سازگار با محدودیت های حاصله باشد.