هواداران سرسپرده, کارگردانان آینده

یک کلیک ساده در اینترنت از مهم ترین امتیاز فیلم هایی محسوب می شود که توسط طرفداران فن ها , یکی پس از دیگری کمیک تر, مبتکرانه تر و بلندپروازانه تر ساخته شده اند

یک کلیک ساده در اینترنت از مهم‌ترین امتیاز فیلم‌هایی محسوب می‌شود که توسط طرفداران (فن‌ها)، یکی پس از دیگری کمیک‌تر، مبتکرانه‌تر و بلندپروازانه‌تر ساخته شده‌اند. هنوز بسیاری به این فیلم‌ها به دید تولیداتی پرطمطراق و بیهوده که توسط عوامی بیکار و تنبل و دارای کمبود اجتماعی ساخته شده می‌نگرند. در بسیاری از موارد آنها درست می‌گویند اما این‌گونه بنظر می‌رسد که برخی از این فیلم‌های آماتوری که در سایت یوتیوب و سایت‌های مشابه پخش می‌شوند روزی توسط عاشقان فیلم به عنوان آثاری تاثیرگذار از نسل بعدی فیلمسازان گرامی داشته خواهند شد.

«فن‌فیلم» که توسط فردی آماتور ساخته شده مسلما کاری به منظور سود مادی نیست و با الهام از یک فیلم، نمایش تلویزیونی یا داستان مصور ساخته می‌شود که البته کار جدیدی هم نیست. پیش از آیین‌های فیلم‌های علمی- تخیلی در دهه ۷۰ افرادی چون اندی وارهول و هیو هافنر جزو گروهی بودند که آغاز فیلمسازی‌شان با ساختن آثاری در ستایش علایق سینمایی‌شان بود. آنچه ممکن است باعث ایجاد تغییری اساسی شود، روش‌هایی است که قادرند تاثیری جدی بر سینمای تجاری دهه بعد بگذارند. میزان کیفیت، وجود حرفه‌یی‌گری و جاه‌طلبی در خمیره فن‌فیلم‌های معاصر، وجود تجهیزات وسیع باکیفیت و ارزان، توزیع فوری در اینترنت و درگیر شدن رو به گسترش بازیگران و فارغ‌التحصیلان مدارس فیلمسازی در این آثار، به این معناست که این فیلم‌ها مردمی‌ترین فیلم‌ها هستند. اغلب‌شان بسیار هوشمندانه، شوخ‌طبعانه، با ارزش‌های تولیدی موثر و اجراهایی قوی ساخته می‌شوند و می‌توانند آثاری ناب و اصیل لقب گیرند. این فیلم‌ها تماشاچیان خود را پیدا کرده و پاداش خود را می‌گیرند. تعدادی از آنها همچون فیلم بلندپروازانه سال قبل «شکار گولوم» که می‌توانست مقدمه‌یی بر ارباب حلقه‌ها باشد در جشنواره فیلم‌های علمی- تخیلی لندن به نمایش درآمد و بعضی دیگر همچون «بازگشت روح‌شکن‌» در سینماهای مستقل بعنوان بخشی از رویدادهایی که طرفداران در اقصی نقاط جهان سازماندهی می‌کنند به نمایش درخواهند آمد. فیلم «تریلر یک فیلم اسکاری» اثری کمیک، هوشمندانه، زیرکانه و با الهام از فیلم‌های هالیوودی نامزد اسکار توسط دو فارغ‌التحصیل آماتور در آتلانتا ساخته شد و در اولین هفته‌یی که در ماه مارس در یوتیوب قرار گرفت نزدیک به نیم میلیون نفر بیننده داشت که ۴۹۹۹۸۹ نفر بیشتر از تعدادی بود که در آخر هفته در انگلستان به دیدن فیلم «مادری» با بازی اما تورمن رفته بودند.

● وسوسه معصومانه

فن‌فیلم‌ها، اولین و بهترین راه برای پایان بخشیدن به وسوسه‌های معصومانه سازندگان‌شان است؛ وسوسه‌ها و عقده‌هایی که از عدم مشارکت در زندگی و سرنوشت فیلم‌های مورد علاقه آنها نشات می‌گیرد. فن‌فیلم، چه نسخه‌یی باشد از «جنگ ستارگان» با لگو یا نمونه اچ.دی و روشنفکرانه‌یی به نام «هفت سامورایی قسمت دوم»، انگیزه ساخت آن از همان غرایزی می‌آید که جمع‌آوری امضا یا میزبانی مسابقات محلی شباهت با مرلین مونرو را هم راهبری می‌کند. این فیلم‌ها اصولا شرحی از شیفتگی و عشق هستند یا با اشتیاق می‌خواهند خود را به هیاهوی پس از اکران فیلم متصل کنند. بهترین فن‌فیلم‌ها برای بعضی علاقه‌مندان چیزی دارد که فیلم‌های هالیوودی اغلب نمی‌توانند به آنها دست یابند. استودیوها استفاده از شگردهای تبلیغاتی درازمدت را گسترش می‌دهند و به آرامی این نکته را درک می‌کنند که شکل دادن رابطه‌یی با تماشاگران ورای دو ساعت فیلم، بسیار محکم‌تر و ارزشمندتر است. نیک کوچر می‌گوید: «قطعا رابطه‌یی بسیار صادقانه بین فیلمسازان آماتور و بینندگان وجود دارد.» او که یکی از دو کارگردان فیلم «تریلر یک فیلم اسکاری» است، می‌گوید: «این بخش مهمی از دلایل مردمی‌تر بودن این فیلم‌ها به نسبت فیلم‌هایی است که در سالن نمایش دیده می‌شوند. در پروسه ساخت، کسی بالای شانه‌هایتان نمی‌ایستد تا بگوید نمی‌توانی این کار را انجام دهی، یا انتخابی به کارگردان تحمیل نمی‌شود یا اینکه بگویند این اثر غیرقابل عرضه است. وقتی پول از پروسه تولید خارج می‌شود، اثری فوق‌العاده سرگرم‌کننده و جالب توجه می‌تواند خلق شود. نه اینکه بخواهیم فیلم‌های هالیوودی را بی‌ارزش جلوه دهیم، اما حس بزرگی از همدردی و رفاقت بین یوتیوب‌روهای آماتور و کارگردانان فن‌فیلم‌ها وجود دارد و درست مثل این است که آنان در کنار هم در حال روبرو شدن با بقیه دنیا هستند.»

● فیلم‌های شخصی

«مرد عنکبوتی ساخته وس اندرسون» ساخته یک دانش‌آموز بیست‌ساله کالیفرنیایی، تصویری جاه‌طلبانه از قسمت بعدی ابر قهرمان مرد عنکبوتی است، با این پیش‌فرض که وس اندرسون کارگردان مستقل امریکایی آن را ساخته باشد و از لحظه‌یی که در ماه فوریه در یوتیوب قرار گرفت بیش از هفتصد و پنجاه هزار نفر آن را دیدند. «جف لاونس» کارگردان فیلم می‌گوید: «بعضی اوقات کمبود بودجه و کیفیت مواد خام در کنار هم باعث ایجاد آرامش در بیننده می‌شود و آنها رابطه‌یی بسیار حسی با فیلم برقرار می‌کنند.» او همچنین می‌گوید: «آنها می‌دانند که یک آدم معمولی آن را ساخته است. پیشرفت تکنولوژی ما را به زمانه‌یی نزدیک می‌کند که در آن انسان‌های عادی می‌توانند فیلم‌هایی با استانداردهای فیلم‌های استودیویی بسازند و عاملی شخصی را نیز به آن بیفزایند که باعث نزدیک شدن آنان با تماشاگر شود چراکه اینجا از بوران و سرمای نمایش‌های آزمایشی گروه‌های متمرکز تولیدی خبری نیست.»

«استوارت کاسگر» از کارگردانان تلویزیون که شدیدا استفاده‌کنندگان از رسانه‌های دیجیتال را پشتیبانی می‌کند، فیلم‌هایی مثل فیلم لاونس را برخورد دو رویداد فرهنگی معاصر می‌داند. او می‌گوید: «غالب اوقات این فیلم‌ها به مسیری انحرافی از دست انداختن و تمسخر کردن دیگران سرازیر می‌شوند. آثاری که اغلب سازندگان آنها در سطح پایین فرهنگی قرار دارند و فیلم را بر اساس تصاویر رسانه‌یی بنا می‌کنند.» او می‌گوید: «تمامی این تمسخرها و استفاده از رسانه‌های دیگر در جهت این است که بگویند ما هم وجود داریم و این مساله در حال تبدیل شدن به یک زیرساخت فرهنگی آنلاین است. شخصیت‌های پانکی که وارد این عرصه شده‌اند را هم به آن اضافه کنید که قصدشان مشارکت است و نه بیننده تام بودن و دست آخر واقعیت توزیع سریع و هجومی این آثار را هم در نظر بگیرید. فرهنگ «فقط انجامش بده» رو به ترقی است.»

البته این درست است که تا زمانی که برخی از این فیلم‌ها چیزی بیش از بازتولیدات کورکورانه از کلاسیک‌های علمی-تخیلی و فانتزی همچون «جنگ ستارگان» و «سفر ستاره‌یی» نباشند بسیاری همچنان علاقه‌مند هستند مردم را با تقلید از آثار بزرگ سینمایی و رسانه‌های فرهنگی، سبک‌ها و کلیشه‌های رایج فیلم‌های بزرگ، بازار فیلم و عادات طرفداران در پرستش آنان، سرگرم کنند. کارهایی درخشان با بودجه اندک از «براندون هاردستی» به نام «نسخه جدید با بازیگر جدید» (از جمله این فیلم‌ها حضور وودی آلن و آرنولد شوارتزنگر در سکوت بره‌ها و همین طور کریستوفر واکن و جک نیکلسن در ویلی ونکا و کارخانه شکلات‌سازی) و همینطور هجویه خوبی از تیم کمدی نیویورکی «الفنت لری» از این دسته آثارهستند.

● پیش به سوی آینده

در آینده چه اتفاقی می‌افتد؟ این سوال بزرگ می‌تواند بسیار جالب توجه باشد. در میان سازندگان این فیلم‌ها، احتمالا افراد مستعدی وجود دارند که نسل بعدی ستارگان هالیوود و فیلمسازان مستقل را بوجود خواهند آورد. «لاونس» و تیم سازنده «تریلر یک فیلم اسکاری» چشم‌انداز امیدبخشی را از ستاره‌های جدید هالیوود ترسیم می‌کنند. اینها دانشجویان رشته فیلمسازی در دهه دوم زندگی خود هستند که می‌توانند با توجه به کمک‌هایی که از همکاران جدید می‌گیرند و ارتباطاتی که با آنها پیدا می‌کنند به زودی در صنعت سینما جذب شوند. «جف لاونس» درحال حاضر مشغول نوشتن متنی برگرفته از فیلم خود برای جشن وب‌سایت «ونیون» است. «کوچر» و «برایان مک الهانی» با «ماسی اوکا» بازیگر سریال قهرمانان و میشل هوگان، بازیگر سریال گالاکتیکا: میدان نبرد، در اولین تجربه کارگردانی «اندرو دیزنی» یعنی «در جستجوی سانی» حضور دارند. سایت یوتیوب فقط به آنها کمک نکرده تا کار خود را صیقل دهند یا ایده‌های شخصی خود را ترقی دهند، بلکه سبب تاخت و تاز آنها در سینمای تجاری نیز خواهد شد. لاونس می‌گوید: «فیلمسازان جدید در حال آموختن این نکته هستند که حتی یک ثانیه از فیلم خود را هم نمی‌توانند هدر دهند.» او می‌گوید: «شما اهمیت پرسشی فریبنده و غریب را می‌آموزید و یاد می‌گیرید چگونه از نامی برای اثرتان استفاده کنید که توجه مردم را جلب کند. مسلما تماشاچیان شیفته سالن‌های نمایش را در اینترنت در اختیار ندارید اما چالش اینجاست که چگونه همان درصد اندک بیننده را در حال دیدن فیلم خود نگه داریم که این مساله نباید به کمک شوخی‌های مبتذل و ناپخته باشد.

من نگران ایده وس اندرسون بودم؛ اثری پر از ارجاعات زیرکانه و شوخی‌هایی که نمی‌دانستم کسی می‌تواند درک‌شان کند یا نه؟ اما فیلم مسیر خود را پیدا کرد و بسیاری کاملا درکش کرده و ارتباطی قوی با آن برقرار کردند. این تجربه به من ثابت کرد نباید به پیدا کردن تماشاچی به کمک هر روشی فکر کنید، چرا که این تماشاگران هستند که شما را پیدا خواهند کرد.» «کوچر» و «مک الهانی» هم این مساله را تصدیق کرده و معتقدند که یوتیوب به آنها آموخته صداقت و درستی شخصیت خود را برای یافتن حتی یک بیننده دور نریزند. کوچر می‌گوید: «چیزی که ما را ساخته، این است که می‌نویسیم، کارگردانی می‌کنیم، بازی می‌کنیم و تدوین می‌کنیم.» او می‌گوید: «ما واقعا آماده‌ایم تا برای کار خود بجنگیم. افرادی مثل ریکی گراویس با سریال «اداره» ثابت کردند که می‌توانند این کار را انجام دهند. برادران کوئن قبل از آنکه پولی داشته باشند نشان دادند می‌توانند صادقانه فیلم بسازند، پس وقتی برای کار خود بودجه گرفتند دیگر کسی از آنها نخواست آن چیزی باشند که نیستند. ما از یوتیوب استفاده می‌کنیم تا ثابت کنیم می‌توانیم چنین کاری انجام دهیم. ما در حال به دست آوردن جایگاه خود هستیم.»

جین گراهام

ترجمه: کامیار کردستانی