قشون کشی در کمیته داوران

قضاوت ها دقیقاً از همین جا ضربه می خورد

۱) بی نظمی و هرج و مرج طبیعی ترین اتفاقی است که «باید» در جامعه داوری فوتبال ایران رخ بدهد. اینجا هیچکس، هیچکس را قبول ندارد و وقتی یک هم صنف از طبقه دهم ساختمان به پایین پرتاب می شود دیگران سرها را از پنجره بیرون می آورند، نگاهی به جسد او می اندازند و در حالی که ته دلشان احساس خوشایندی دارند، می گویند: «حیف شد. چه نازنینی را از دست دادیم.»

کمیته داوران به دفتر مدیریت دبستانی می ماند که پنجره اش رو به حیاط مدرسه است.

دانش آموز همیشه نیم نگاهی به آن پنجره دارد تا بفهمد چقدر زیر نظر است و چقدر فضا برای شیطنت دارد. او مدیر، ناظم و سایر اعضا را می بیند، اما نمی داند درباره چه چیز صحبت می کنند و در دفتر مدیریت دقیقاً چه می گذرد. برای دانش آموز همین که مطمئن شود چندان زیر نظر نیست و آزادی عمل دارد کافی است، اما اگر به پنجره خیره شود و ببیند مدیر و ناظم و معلم به جان یکدیگر افتاده اند و به سر و کله هم می زنند دیگر کار تمام است. در این فضا او حق هرگونه بی انضباطی و بی قانونی را به خودش می دهد و دیگر مثل گذشته افراد پشت آن پنجره به چشم منبع تشخیص و انتشار نظم و قانون نمی نگرد.

کمیته داوران و اساساً جامعه داوری فوتبال ایران دفتر مدیریتی است که اعضایش مقابل چشم دانش آموزان به هم هجوم می برند. آنها حتی به بد و بیراه و الفاظ تحریک کننده که حداقل از پشت پنجره نما زننده نیست قناعت نمی کنند و تا کار به جنجال و یقه گیری نکشد آرام نمی نشینند. رضا عنایتی، عنایت را قبول ندارد، عنایت با نصیرزاده کارد و پنیر است، نصیرزاده، فضایی را زیر سؤال می برد، فنایی از نظری ایراد می گیرد و این چرخه به تمام جامعه داوری کشور تسری پیدا می کند. آن وقت انتظار داریم تماشاگر (دانش آموز) پس از یک سوت اشتباه دست به سینه بنشیند و کلامی حرف ناشایست نزند.

۲) بحث درباره اشتباه های داوری خیلی زود به یکه به دو و کل کل های نافرجام تبدیل می شود. سالهاست با تکرار یک جمله موضوع را از مسیر اصلی خارج می کنیم و با دست خودمان یک ایراد کوچک را به معضلی بزرگ تبدیل کرده ایم. «اشتباه های داوری سهوی است و هیچ عمدی در کار نیست.» گمان می کنیم با اثبات این موضوع دیگر هیچ جای انتقادی باقی نمی ماند و همه چیز به خیر و خوشی تمام می شود. اصلاً چه کسی گفته اشتباه های داوری عمدی است؟ یک جورهایی انگار به خودمان شک داریم. تا از یک داور می پرسند: «چرا سوت اشتباه زدی؟ «جواب می دهد: « به خدا سهوی بود» به تعبیر دیگری می گوید: «به خدا من پول نگرفتم. من اهل رشوه و زیر میزی نیستم.»

چه کسی گفت هستید؟ کدام انسان عاقلی در مسابقه ای که یک تیم ۷۰ هزار تماشاگر در ورزشگاه و ۲۰ میلیون هوادار تلویزیونی دارد عمداً به سود تیم حریف سوت می زند؟ مگر بازیهای کم اهمیت تری که این همه زیر ذره بین نیستند و به دور از چشم رسانه ها برگزار می شوند را از او گرفته اند؟ بعید است یک داور آن قدر پول لازم باشد که بازی پرسپولیس و مس را برای اشتباه های عمدی انتخاب کند.

۳) بله، اشتباه های شما سهوی است و بحث دقیقاً همین است که چرا تعداد اشتباه های سهوی این قدر زیاد شده؟چرا هیچ مسابقه حساسی بدون حرف و حدیث های داوری به پایان نمی رسد و چرا هر مربی و مدیری یک فیلم گلچین شده دستش گرفته و در راهروهای فدراسیون فریاد می زند: «داوران ۲۰ امتیاز از ما کم کردند؟»

ایراد اصلی را باید دررفتارها و اقدامهای نادرست همان دفتر مدیریت جستجو کرد.

مسعود عنایت به عنوان رییس فعلی کمیته داوران و بسیاری از هم منصبان پیش از او اشتباه را با اشتباه شسته اند. به پرسپولیس می گویند: اگر امروز به ضرر تو سوت زده شده، دیروز به نفعت گرفتیم و به استقلال می گویند: به هر حال اشتباه های امروز جایی در آینده جبران خواهد شد. به واقع این کودکانه ترین تحلیلی است که می توان ارائه داد، بدین ترتیب اشتباه همیشه وجود خواهد داشت و داریم سعی می کنیم توازن و تعادل را میان اشتباه ها برقرار کنیم. این طور می شود که داوری امروز سهوی به ضرر پرسپولیس سوت زده، فردا چاره ای جز آنکه برای جبران عمداً به سود این تیم سوت بزند، ندارد، شما قواعد رانندگی را بلد نیستید، خودروی گران قیمت دوستتان را قرض می گیرید و خسارت شدیدی به آن وارد می کنید. بعد به او می گوئید: «باور کن سهوی به تیر چراغ برق زدم.

آیا او باید قانع شود و شما را در آغوش بگیرد؟ یا باید یک بار خودرو شما را قرض بگیرد و به تیر چراغ برق بزند تا همه چیز حل شود؟ یا اینکه عصبانی می شود و چون فهمیده قواعد رانندگی را نمی دانید دیگر هرگز شما را پشت فرمان خودرویش نمی نشاند؟

۴) این یک بحث کاملاً فنی است. نیازی نیست خداداد افشاریان بابت نادیده گرفتن پنالتی محرز استقلال قسم و آیه بیاورد که صحنه را ندیده و اشتباهش سهوی بوده است. می دانیم که سهوی است و می دانیم که یک داور با حداقل ۱۰ کیلو اضافه وزن صحنه های زیادی را در طول بازی از دست می دهد. ما می دانیم که چرخه آموزشی داوران ایرانی ناقص است و روابط جای ضوابط را گرفته است.

شما نشسته اید داخل دفتر مدیریت و فقط یکدیگر را تخریب می کنید. پس طبیعی است کنترل اوضاع را از دست بدهید و ندانید در گوشه و کنار مدرسه چه اتفاقهایی در جریان است. ناگهان چشم باز می کنید و می بینند یک عده دارند فریاد می زنند.

«به خدا ما پول نگرفتیم، به خدا ما بیشتر از این بلد نیستیم. »

امیر وفایی