دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
ادبیات استفهامی در بستر رئالیسم
● نگاهی به مجموعه داستان سپید رود زیر سی و سه پل نوشتهی كیهان خانجانی
زبان، در كنار آن ، بی پیرایگی و صداقت محض و ایجاد نوعی فضای صمیمی، از ویژگیهای بارز داستانهای كتاب خانجانی است. داشتن لحن و دیالوگهای روح دار، سوژههای در خور و خاص و پرداخت مفاهیمی كه به نوعی بازگو كنندهی تمام دغدغهها و مسایلی است كه مخاطب با آن دست و پنجه نرم میكند، موید این گفتهی چخوف است:«ادبیات را از آن رو ادبیات میگویند كه زندگی را آن گونه كه واقعاً هست تصویر كند. نشان دادن حقیقت حقیقت بدون قید و شرط و صادقانه.» یا آن جا كه میگوید: «تنها انعكاس حقایق زندگی بشری میتواند نام هنر به خود بگیرد.»
انسانهای این مجموعه غالباً تنها، خسته ناامید، حیرتزده، تحقیر شده، یا به تغبیر فرانك اوكانر: «له شده» هستند؛ كه :«داستان كوتاه جز صدای انسان له شده نیست.»
این مجموعه به لحاظ ساختاری چند لایهای و استفاده از تكنیكهای مناسب، مهمتر از همه منظر گاهها و دیدگاههای متعدد در روایت؛ و نیز به لحاظ بار معنایی آن، كه نگاهی انتقادی به مسایل و دغدغههای اجتماعی روز و جدال با جهل و خرافه دارد؛ همچنین به دلیل همخوانی و تناسب بین ظرف و ساختار مدرن و پیكرهی مفاهیم و بار معنایی تازهی آن، بی تردید عمیق و تاثیرگذار خواهد بود و میتواند در برههای طولانی مورد اقبال اجتماعی، بالاخص مخاطب خاص داستان قرار گیرد.
بیشتر داستانهای این مجموعه دارای فرمی نمادین هستند كه بر بستری رئالیسمی بنا شدهاند، داستانهای «فراموشی»، «شجرهی ابتیاع نان»، «هجدهمین روز تابستان» داستانهایی واقع گرا و نمادین هستند. شخصیتها، اعمال، ریزهكاریها،واقعی و طبیعیاند و نمادها جز طبیعی واقعیت ها هستند و با آن ها در آمیختهاند، به طوری كه معنای دیگری غیر از معنای ظاهری به آنها میدهند. به گفتهی همینگوی: مثل كوه یخ هستند كه سطحی از آنها پیداست و سطح دیگر، دو سوم آن، پنهان است.
داستانهایی مثل «؟» نیز از نوع «داستانهای وهمناك»اند كه باز بر بستری رئال استوار شدهاند. مثل داستانهای «عزاداران بیل» ساعدی و «ملكوت» و «خواب و خون» بهرام صادقی؛ سیاق رئالیسم جادویی ماركز و آثار بورخس.
وهمناكی حاصل از این نوع داستانها را شاید بتوان به عنوان خطای حسی یا توهم راوی توجیه كرد. در این داستانها الگوهای واقع گرایی با ویژگیهای نمادین و روانشناختی و خیال و وهم و عناصر رویا گونه و سحرآمیز، چنان میآمیزند كه تركیب جدیدی به وجود میآید كه به هیچ یك از عناصر سازندهاش شبیه نیست و خصوصیتی مستقل و جداگانه دارد.
به طور كلی داستانهای این مجموعه، و به طور مشخص داستان «؟» ما را در مواجههای ذهنی و خیالی با وضعیتهای ناشناخته یا كمتر شناخته شده قرار میدهد، تا سرانجام، خود به نوعی تعادل دست پیدا كنیم، تعادلی كه با دیدن وضعیت های متفاوت در نظرگاههای مختلف حاصل میشود.
میتوان گفت داستانهای این مجموعه، داستانهای صداهای متفاوت است. صداهایی كه به گفتهی میلان كوندرا: «در عین تفاوت، استقلال نسبی خود را حفظ كردهاند.»
به بیانی دیگر، این داستان ها جز «ادبیات استفهامی» یا «پرسشی» هستند كه خواننده را به دنبال پاسخ برای پرسشهای مطرح شده در متن هدایت میكنند.
نرگس مقدسیان
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رهبر انقلاب حج آمریکا مجلس شورای اسلامی دولت شورای نگهبان حجاب دولت سیزدهم جنگ رسانه حسین امیرعبداللهیان
هواشناسی تهران شهرداری تهران قتل فضای مجازی آموزش و پرورش سیلاب سلامت شهرداری سازمان هواشناسی باران آتش سوزی
قیمت دلار ایران خودرو قیمت طلا خودرو بانک مرکزی قیمت خودرو دلار بازار خودرو حقوق بازنشستگان مسکن تورم قیمت
تئاتر محمدعلی علومی سریال تلویزیون سینمای ایران نمایشگاه کتاب مسعود اسکویی دفاع مقدس صدا و سیما موسیقی سینما مهران غفوریان
مغز دانش بنیان فضا
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه حماس فلسطین جنگ غزه روسیه طوفان الاقصی نتانیاهو اوکراین نوار غزه طالبان
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر نساجی عبدالله ویسی رئال مادرید لیگ برتر ایران سپاهان جواد نکونام بازی بارسلونا
اپل مایکروسافت سامسونگ آیفون گوگل باتری پهپاد عکاسی ناسا
سازمان غذا و دارو رژیم غذایی بیمه سیگار کاهش وزن توت فرنگی دندانپزشکی فشار خون