فرق مرگ مغزی با کما را بشناسیم آنگاه که مغز می میرد

مفهوم مرگ مغزی و درک آن برای خانواده ای که عزیزش روی تخت بیمارستان دراز کشیده و هرلحظه منتظر شنیدن خبر بهبودی اوست, امر دشواری است

در واقع، کنار آمدن با مقوله مرگ مغزی زمانی که در ظاهر، بیمار درحال نفس کشیدن است، برای عده ای که اطلاعی از فرآیند مرگ مغزی ندارند، بسیار دشوار و باورنکردنی است. پزشکان برای چنین بیماری تمام کارهای ممکن ازجمله کنترل نبض، فشار خون، تنظیم تنفس با دستگاه و به طور کلی کنترل تمام علائم حیاتی را انجام می دهند. بیمار گویی خوابیده است و وقتی به بدنش دست می زنید، گرمایش را حس می کنید و در ظاهر با کمک دستگاه نفس می کشد. این سخت ترین شرایطی است که پزشکان با آن مواجه می شوند و باید به خانواده بیمار بقبولانند که او به رغم علائم حیاتی که مشاهده می شود، مرده است. از این زمان به بعد، مجال کوتاهی فراهم است تا بتوان شرایط را برای پیوند عضو فراهم کرد؛ به طوری که اگر ثانیه ها از دست بروند، دیگر اعضای سالم بیماری قابلیت پیوند زدن را از دست می دهند.

مرگ مغزی چیست؟

به گزارش donorrecovery، مرگ مغزی زمانی رخ می دهد که فردی دچار آسیب شدید و غیرقابل برگشت مغزی می شود. این حالت، توقف کامل تمام فعالیت های مغزی را شامل ساختار فوقانی مغز و ساقه مغز، در پی دارد. مساله ای که افراد همیشه آن را اشتباه می گیرند، فرق بین مرگ مغزی و کماست. در واقع، مرگ مغزی، با کما و زندگی گیاهی متفاوت است. ازجمله علل بروز مرگ مغزی می توان به این موارد اشاره کرد:

وارد آمدن آسیب شدید به مغز (شامل آسیب به سر درنتیجه تصادف با وسایل نقلیه موتوری، اصابت گلوله، سقوط از ارتفاع یا وارد آمدن ضربه شدید به مغز)

آسیب عروق مغزی (مانند سکته یا آنوریسم)

کمبود اکسیژن (مانند غرق شدگی یا حمله قلبی زمانی که بیمار احیا می شود اما پیش از کمبود اکسیژن یا رسیدن جریان خون به مغز مرگ مغزی رخ نمی دهد)

تومور مغزی

وقتی مرگ مغزی بیماری تایید می شود، بدان معناست که مغز در هیچ شرایطی دوباره به کار نمی افتد. اما سایر اندام ها مانند قلب، کلیه ها و کبد تا مدت کوتاهی بعد از مرگ مغزی و چنانچه تنفس از طریق دستگاه برقرار شود، زنده می مانند.

از دیگر علل بروز مرگ مغزی می توان به آسیب ها یا بیماری های تصادفی اشاره کرد. فشار خون بالا با بروز خونریزی مغزی می تواند باعث مرگ مغزی شود. عفونت مغز، تومور مغزی یا آسیب صدمه ای باعث تورم مغز و درنتیجه مرگ مغزی می شود.

تپیدن قلب بعد از مرگ مغزی

قلب بخشی از سیستم عصبی خودکار بدن است و این قدرت را دارد که مستقل از مغز و تا زمانی که ذخیره اکسیژن دارد، به تپیدن خود ادامه دهد. این عضو حیاتی بدن نیز با از کار افتادن سیستم های بدن و اعلام مرگ مغزی، متوقف می شود. با آغاز شدن این فرآیند دیگر نمی توان مانع آن شد. در واقع، از زمان اعلام رسمی پزشک معالج نسبت به مرگ مغزی بیمار، مرگ مغزی شروع می شود و تلاش می کنند با کمک دستگاه تنفسی، اندام های حیاتی بیمار را زنده نگه دارند. عملکرد مغز در فرآیند مرگ مغزی قابل برگشت نیست.

دستگاه های متصل به بیمار نیز تنها هوا را به طور مصنوعی داخل ریه ها پمپاژ می کنند. در مرگ مغزی، تا زمانی که بیمار به دستگاه متصل باشد، فعالیت و عملکرد برخی اندام های حیاتی مانند کلیه ها و سیستم گوارش و معده تا یک هفته ادامه می یابد و همین فرصت طلایی، این فرصت را به پزشکان می دهد تا خانواده بیمار را راضی به پیوند عضو کنند. درحقیقت، بدون مغز، بدن قادر به ترشح هورمون های مورد نیاز برای انجام فرآیندهای بیولوژیکی نیست و سیستم گوارش، کلیه ها و سیستم ایمنی بدن قادر به ادامه فرآیند حیات نیستند.

مرگ مغزی یا کما؟

مرگ مغزی به معنای مرگ بیمار است و با حالت کما فرق دارد. در بیماری که در کما یا زندگی گیاهی است، عملکردهای ساقه مغز که مسئول تنفس هستند یا سایر عملکردها، ادامه می یابد. برخلاف آنچه برخی تصور می کنند، در کما، معمولا اطرافیان چشم انتظار بهبود او هستند اما در مرگ مغزی، هرگز نمی توان منتظر بازگشت بیمار به زندگی بود و فرآیندی کاملا غیرقابل بازگشت است.

روزنامه فرهیختگان