در اعماق خوشه قلائص

در بررسیهای حرفه ای , این خوشه در فهرست شناسایی خوشه ها با نام اختصاصی ملوتی ۲۵ شناخته می شود این فهرست در سال ۱۹۱۵ میلادی توسط فیلیبرت ژاکوس ملوتی۱۵ از روی نقشه های تهیه شده بوسیله ی فرانکلین آدامز۱۶ ابداع و منتشر گردید

با فرا رسیدن فصل زمستان در نیمکره شمالی ، ستاره شناسان شاهد اجرای بی نظیر در اعماق آسمان خواهند بود که از این لحاظ برای آنان مطلوبترین فصل سال را نوید می دهد .آسمان شبانگاهی زمستان صحنه ی نمایشی است برای تاروس۱ ( گاو نر ) که از شرق سر برمی آورد در حالیکه اوریون۲ شکارچی همگام با آن عرض آسمان را می پیماید . در این میان ماموریت اوریون استثنایی است : نجات هفت خواهر که بوسیله تاروس بوده و به آسمان برده شده اند .خواهران ربوده شده که بر پشت تاروس سوارند به مجموعه ی ستاره ای پلیاد۳ (پروین ) معروفند . آنان صحنه ایی شگفت آور و بی نظیر را در میدان دید دوربین های دو چشمی به نمایش می گذارند .

خوشه ستاره ای پروین تنها مجموعه دیدنی با دوربین های دو چشمی نیست .

در حقیقت سر V شکل تاروس نیز خود یک خوشه ستاره ای باز محسوب می شود که ما آن را قلایص می نامیم .در تاریخ اساطیری یونان باستان ، قلایص نمایی از چند خواهر است ، خواهران ناتنی مجموعه ی پروین و دختران ایترا۴ و اطلس۵ .دانسته های ما از قلایص به قرن هشتم قبل از میلاد باز می گردد : زمان هسیود۶ ، یکی از پیرترین شاعران یونان باستان . او خواهران را به نامهای نیمفس۷ ، گریسه۸ ، فیزیل۹ ، کرونیس۱۰ ، سلیا۱۱ با تاج با شکوهش ، فاکوی۱۲ دوست داشتنی و یودورای۱۳ جامه بلند توصیف کرده که مردم زمین آن را قلایص می نامند .امروزه می توانیم هفت ستاره ی درخشانتر از قدر ۵ را در بخش v شکل صورت فلکی ثور شمارش کنیم که البته با دوربین های دو چشمی تعداد بیشتری آشکار می شوند .

در حقیقت محدوده ی ستاره های این خوشه ۵/۵ درجه آسمان را در برمی گیرد . در این محدوه ۱۳۰ ستاره ی درخشانتر از قدر ۹ وجود دارد که با دوربین های دو چشمی ۵۰ میلیمتری قابل روئیتند .اما یک شیاد نیز در این مجموعه وجود دارد . این شیاد آسمانی چیزی نیست جز الدبران۱۴ یا عین الثور ( چشم گاو ). الدیران یک ستاره غول زرد از رده ی طیفی K است که بر خلاف ظاهرش عضو حقیقی خوشه ی قلایص محسوب نمی گردد . در عوض بوطر جالبی در پس زمینه و در جلوی این مجموعه واقع شده است یعنی بین ما و اعضای حقیقی این خوشه .تحقیقات نشان داده اند که خوشه قلایص ۱۵۰ سال نوری از ما فاصله دارد در حالیکه الدبران در کمتر از نصف فاصله از ما جای دارد.پر نورترین ستاره این خوشه ө۲ - ثور است که قدر ظاهری اش ۴/۳+ می باشد .

این ستاره به همراه ستاره ی دیگری به نام ө۱ - ثور که از قدر ۸/۳+ است ستاره ای دوتایی بسیار مشخص و زیبا را تشکیل می دهند که به راحتی با چشم غیر مسلح د رجنوب غربی ستاره ی الدیران قابل مشاهده اند .ө۲ - ثور در رده طیفی A۷ جای دارد و بسیار بزرگتر و داغتر از خورشید ماست در حالیکه ө۱ - ثور یک غول از رده ی طیفی G۷ است ، ستاره ای بزرگتر از خورشیدکه دارای دمای سطحی کمتری است .اگر شما در تشخیص رنگ و تفکیک ستاره ها دقیق باشید درست در نزدیکی ستاره ی ө۱ - ثور ستاره ی غول زرد رنگی را نیز خواهید دید که نشانگر دوتایی بودن ستاره ө۱ است .مطالعه این خوشه با دوربین های دوچشمی چندین ستاره ی دوتایی و سه تایی دیگررا آشکار می کند .

در بررسیهای حرفه ای ، این خوشه در فهرست شناسایی خوشه ها با نام اختصاصی ملوتی ۲۵ شناخته می شود . این فهرست در سال ۱۹۱۵ میلادی توسط فیلیبرت ژاکوس ملوتی۱۵ از روی نقشه های تهیه شده بوسیله ی فرانکلین آدامز۱۶ ابداع و منتشر گردید. این خوشه زمانی در این فهرست جای گرفت که آن را برای اولین بار به عنوان یک خوشه ی ستاره ای شناسایی کردند . اگرچه آن خیلی پیشتر در نقشه های ستاره ای ثبت شده بود ولی راصدان حرفه ای چون شارل مسیه۱۷ و ویلیام و جان هرشل۱۸ هرگز آن را به عنوان یک خوشه ی ستاره ای تلقی نکردند .

با ترسیم درخشندگی و رده ی طیفی تمام ستارگان این خوشه بر نمودار هرسپرونگ راسل۱۹ (HR) ، به وضوح آشکار می شود که اعضای این خوشه منشاء پیدایش یکسانی دارند و همه ی آنها دارای سن متوسطی در حدود ۷۹۰ میلیون سال می باشند . در مقابل سن ستاره های خوشه ی پروین حدود ۱۰۰ میلیون سال برآورد می شود.جالب آنکه همه ستاره های خوشه ی قلایص حرکت ویژه یکسانی دارند و به طور هماهنگ در میان کهکشان راه شیری حرکت می کنند.

۱. Taurus ۱۱. Cleeia

۲. Orion ۱۲. Phaco

۳. Pleiades ۱۳. Eudora

۴. Aethra ۱۴. Aldebaran

۵. Atlas ۱۵. Philibert Jacques Melotte

۶. Hesiod ۱۶. Franklin - Adams

۷. Nymphs ۱۷. Charles Messier

۸. Graces ۱۸. William & John Herschel

۹. Phaesyle ۱۹. Hertz sprung - Russell

۱۰. Coronis

داود همتی