سبزی خوردن, پای ثابت سفره های ایرانی

سبزی خوردن نه تنها سفره را زیبا می کند و باعث تحریک اشتها می شود, بلکه با دارا بودن انواع ویتامین ها و مواد معدنی برای سلامت هم بسیار مفید است

سبزی خوردن نه تنها سفره را زیبا می‌کند و باعث تحریک اشتها می‌شود، بلکه با دارا بودن انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی برای سلامت هم بسیار مفید است.

کارشناسان تغذیه مصرف روزانه‌ی ۳ تا ۵ "سروینگ" سبزیجات را به افراد توصیه می‌کنند.

هر سروینگ یا واحد معادل یک لیوان سبزیجات خام یا نصف لیوان سبزیجات پخته است.

سبزی‌های خوش‌مزه و اشتها آوری که پای ثابت سفره‌ی بسیاری از خانواده‌های ایرانی است، هر کدام ویژگی‌های تغذیه‌ای و درمانی خاص خودشان را دارند.

خوب است برای شروع، کمی دربار ی خواص چند قلم از سبزی‌های رایج حرف بزنیم، سبزی‌هایی مانند شاهی، ریحان، تره، نعنا، جعفری، ترخون، مرزه، تربچه و ...

جالب است بدانید تمام گیاهان معطر یا اسانس دار مانند ریحان، نعناع، مرزه و... در چهار خاصیت مشترک هستند: ضد نفخ، ضد درد، ضد اسپاسم و ضد میکروب. اما جدا از این خواص مشترک، هر کدام‌شان ویژگی‌های خاص خودشان را دارند.

مثلا" ریحان خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و در نتیجه ضد سرطان است. ریحان اشتها آور، خلط آور(جهت درمان سرفه) و ضد تهوع است و در از بین بردن کرمه ای روده‌ای و در درمان کرامپ معده، ورم معده، یبوست و التهاب روده هم کاربرد دارد.

ریحان بر روی سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد و در درمان تحریک‌های عصبی، خستگی، افسردگی، اضطراب و بی خوابی نقش قابل توجهی دارد.

تره تا حدی قادر است بیماری آسم را تسکین دهد. تره در جلوگیری از بروز بیماری‌های قلبی نقش دارد در ضمن با افزودن تره به غذا‌هایی مثل گوشت و ماهی می‌توان بوی بد آن‌ها را کاهش داد.

مرزه سبزی دیگری است از خانواده‌ی نعناع که بوی خیلی نافذی دارد و به دلیل تند و تیزی مزه‌اش، کمتر به شکل تازه استفاده می‌شود ولی برخی خانواده‌ها در سبزی خوردن شان مقادیری مرزه می‌گذارند.

مرزه خاصیت ضدمیکروب بالایی دارد، تعریق را کنترل می‌کند و به همین دلیل به عنوان گیاه ضدتشنگی برای افراد مبتلا به مرض قند تجویز می شود.

این گیاه ضد ویروس تبخال، ضدانگل، خلط آور، محرک و تقویت کننده‌ی معده است.

نعناع یکی از سبزی‌های پرمصرف بوده و در سبزی خوردن نیز به وفور استفاده می‌شود. نعناع یک گیاه بوته‌ای چند ساله است که انواع متعددی دارد.

از خصوصیات کلی آن می‌شود به این موارد اشاره کرد: ضد تهوع و استفراغ، ضد ویروس تبخال، ضد خارش، ضد تب، بازکننده ی برونش و رفع احتقان، صفرا آور و خارج کننده سموم بدن. یکی دیگر از خواص نعناع، ضددرد و مسکن بودن آن است.

جعفری هم یکی از سبزی‌های خوش خوراکی است که در سبزی خوردن استفاده می‌شود؛ این گیاه از خانواده‌ی چتریان یا همان خانواده‌ی جعفری است.

این سبزی کاهش دهنده‌ی اسیداوریک بوده و در پایین آوردن فشارخون نیز مفید شناخته شده است. بنابراین مصرف آن به میانسالان توصیه می‌شود. به علاوه، منبع ویتامین‌های C و بتاکاروتن است و مواد معدنی مانند آهن و کلسیم دارد.

ترخون از دیگر سبزی‌های معطر سفره ی سنتی ایرانی است که خصوصیاتی کمی متفاوت از بقیه‌ی سبزی‌ها دارد.

این سبزی، گیاهی از خانواده‌ی کاسنی و منبع مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، آهن، منیزیم، سدیم و پتاسیم است. این ماده‌ی غذایی هم علاوه بر خصوصیات کلی گیاهان معطر یعنی ضد اسپاسم، ضد درد، ضد نفخ و ضدمیکروب بودن، خواب آور، ضد التهاب و آماس و مسکن درد دندان نیز هست.

در کتاب قانون ابن سینا ذکر شده که ترخون دارای نیروی مخدر ضعیف است؛ شاید مسکن بودن‌اش هم به همین دلیل باشد.

خوردن ترخون برای درمان زخم‌ها و جوش‌های دهان و دندان نیز مفید شناخته شده است از این رو، به شما توصیه می‌کنیم حتما" آن را در میان اجزای سبزی خوردن تان بگنجانید.

● تقویت حافظه با سبزی خوردن

سبزی‌های تازه نقش آنتی اکسیدانی دارند و مصرف آن‌ها موجب افزایش حافظه می‌شود. در واقع سبزی‌های تازه با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد می‌توانند حالت ارتجاعی رگ‌های خونی را حفظ کنند و موجب خون رسانی بهتر به مغز و اعصاب شوند و بدین ترتیب از کاهش توانایی‌های فکری و حافظه پیشگیری کند.

● سبزی خوردن را درهم بخورید

هنگام مصرف سبزی خوردن سر سفره ی غذا هر یک از اعضا به سراغ یک گیاه خاص می‌روند مثلا" بچه‌ها تره می‌خورند و پدر، ریحان و نعناع را ترجیح می‌دهد اما مادر خانواده ترکیبی از همه این سبزی‌ها را میل می‌کند اما به نظر شما کدام درست تر رفتار کرده‌اند؟

سبزی‌ها انواع مختلفی از گیاهان هستند که در حقیقت اگرچه ترکیبات یکسانی ندارند اما از نظر مواد تشکیل دهنده مشابه هم هستند. به عنوان نمونه تمامی گیاهان با درصدهای متفاوتی از نظر وجود آب، چربی، میزان کم یا زیاد، فیبر و رنگ با هم مشترک هستند.

اما در مواردی نیز برخی از مواد تشکیل دهنده فقط در یک نوع گیاه وجود دارد و این مساله باعث متمایز بودن‌شان می‌شود.

به طور کلی اگر از نظر وجود B۱، B۶، B۵، روی، املاح، پتاسیم، منگنز و... جدولی را در نظر بگیریم و در آن ۱۰ گیاه را در کنار هم قرار دهیم اگرچه ممکن است گاهی اوقات درصد آن‌ها شبیه به هم باشد اما به هم ریختگی خاصی از نظر ترکیبات قابل مشاهده است.

از سوی دیگر، با توجه به این که هر گیاه املاح و ویتامین خاص خود را دارد، باید توجه داشت که مصرف نوع خاصی از آن باعث ورود پتاسیم، آهن، روی، منگنز یا ویتامین C بیشتری به بدن می‌شود و در نتیجه تمامی مواد مورد نیاز و ضروری با خوردن یک نوع سبزی دریافت نخواهند شد.

بنابراین مصرف مخلوط سبزی خوردن به عنوان یک عادت غذایی مناسب توصیه می‌شود.

تمام گیاهان معطر یا اسانس‌دار مانند ریحان، نعناع، مرزه و... در چهار خاصیت مشترک هستند: ضد نفخ، ضد درد، ضد اسپاسم و ضد میکروب

● مرزه نبین چه ریزه!

مرزه برای انسان مسمومیت یا عوارضی ندارد اما مصرف بیش از اندازه‌اش، به دلیل تند و تیزی‌ای که دارد، ممکن است التهاباتی را در مخاط دهان ایجاد کند.

● جعفری و حساسیت نوری

بعضی افراد به گیاهان خانواده‌ی جعفری حساسیت دارند، به این ترتیب که اگر جعفری مصرف کنند و در معرض نور آفتاب قرار گیرند، روی پوست شان تاول و بثورات پوستی ظاهر می‌شود. به این عارضه حساسیت نوری می‌گویند و کسانی که این علایم را داشته باشند نباید گیاهان خانواده جعفری را مصرف کنند.

● نگهداری سبزی خوردن در یخچال

برای نگهداری سبزی خوردن در یخچال، ابتدا آن را پاک کنید و بشویید. سپس در پارچه‌ی نازکی بریزید و داخل یخچال بگذارید. در صورتی که مقدار سبزی زیاد است، برای این که سالم‌تر بماند، پس از پاک کردن، قسمتی را به صورت نشسته داخل کیسه بریزید و در یخچال نگه دارید و هنگام مصرف بشویید.