نور آفتاب و پیری

گر چه به دلیل افزایش سن از تغییرات پیری در پوست نمی‌توان جلوگیری کرد، اما دانستن این‌که چه عواملی در تشدید پیری نقش داشته و می‌تواند بر شدت آن بیفزاید، یکی از راه‌های مبارزه …

گر چه به دلیل افزایش سن از تغییرات پیری در پوست نمی‌توان جلوگیری کرد، اما دانستن این‌که چه عواملی در تشدید پیری نقش داشته و می‌تواند بر شدت آن بیفزاید، یکی از راه‌های مبارزه با پیشرفت پیری در پوست است. نور خورشید با ۳ طول موج یکی از عوامل پیری زودرس است.

۱‌‌ـ‌‌ امواج مرئی که در طول روز موجب روشنایی و رؤیت اجسام و محیط است. ۲‌‌ـ‌ امواج زیر قرمز موجب انتقال حرارت خورشید به زمین می‌شود. ۳‌‌ـ‌ امواج اشعه فرا بنفش با ۳ جزء B,A و C بیشترین اثر را بر پوست دارد. به طوری که اشعه فرابنفش A مهم‌ترین علت واکنش‌های حساسیتی به نور خورشید است، در حالی که نوع B علت کک و مک، قرمزی، آفتاب سوختگی، تبخال، پیر پوستی و سرطان‌های پوست است. اما شدت اشعه فرا بنفش با ۵ عامل مهم زمان، ارتفاع، عرض جغرافیایی، فصل و رطوبت در ارتباط مستقیم است.

زمان:

بیشترین شدت اشعه، حوالی ظهر (ساعت‌های ۱۰ صبح تا ۳ بعدازظهر) است که ناشی از تابش عمودی نور خورشید است. به همین علت بیشتر ضایعات در صورت، گونه‌ها و بینی که در معرض تابش عمودی نور خورشید است،‌ هنگام ظهر ایجاد می‌شود. بنابراین کشاورزان و شاغلان در محیط‌های باز و حتی کودکان باید بدانند زمان فوق در معرض جدی آسیب‌های ناشی از نور خورشید هستند.

ارتفاع:

هرچه ارتفاع از سطح دریا بیشتر باشد، شدت تابش فرابنفش بیشتر خواهد بود، زیرا گرد و غبار و دود موجود در محیط (شهرها) موجب جذب بخشی از نور خورشید است. از این رو به کوهنوردان و کسانی که در کوه‌ها یا ارتفاع بلند زندگی می‌کنند، توصیه می‌شود اگر چه از هوای پاک و تمیز بهره می‌جویند، اما باید نگران عوارض شدت نور خورشید نیز باشند.

عرض جغرافیایی: هرچه عرض جغرافیایی کمتر باشد، شدت نور خورشید بیشتر است. بنابراین کسانی که در خط استوا یا نزدیک آن زندگی یا به آنجا مسافرت می‌کنند، نیازمند مراقبت بیشتر هستند.

فصل:

در تابستان بیشترین و زمستان کمترین اشعه فرابنفش به پوست انسان می‌رسد، زیرا در تابستان خورشید عمودی‌تر از زمستان می‌تابد.

رطوبت:

پوست مرطوب ۴ برابر بیشتر از پوست خشک نور آفتاب را به خود جذب می‌کند. به همین دلیل کسانی که به دریا می‌روند، پوست مرطوب آنها آسیب‌پذیرتر است.

اما این‌که چگونه خود را در برابر عوامل زیانبار نور خورشید حفظ کنیم، تنها رعایت ۵ عامل ذکر شده کافی نیست؛ از این جهت لازم است با رعایت ۲ روش دیگر خود را در مقابل نور خورشید حفظ کنیم. اول: استفاده از پوشش فیزیکی مناسب بدن بخصوص برای صورت، سر و دست‌ها مانند کلاه لبه‌دار، دستکش، چتر آفتاب، لباس سفید و نخی (که نور را منعکس و جذب نمی‌کند) و.... دوم: استفاده از ضدآفتاب و کرم‌ها یا لوسیون‌های کاهنده اثرات نور خورشید.

ضدآفتاب‌ها با توجه به نوع پوست (چرب، خشک و معمولی) باید به روش صحیح به صورت و دست‌ها مالیده شود، به طوری که معمولا به اندازه یک بندانگشت برای صورت کافی است. ضدآفتاب را باید نیم‌ساعت قبل از خارج شدن از منزل به پوست کاملا خشک مالید و در صورت شدت نور خورشید باید هر ۳ تا ۴ ساعت آن را تکرار کرد. نکته مهم که بسیار مورد سوال است، عیار حفاظتی ضد آفتاب یا SPF است که به میزان ۳۰ یا کمی‌ بیشتر از آن کافی است و بهتر است بدانید قدرت حفاظتی ضد آفتاب ۳۰ با ضد آفتاب ۱۰۰ بسیار نزدیک هم بوده و اختلاف چندانی ندارد.

دکتر سید ناصر عمادی

متخصص پوست