چطور سبزیجات را در خانه نگه داریم

برخی معتقدند چون سبزیجات دارای پوشش طبیعی هستند, بنابراین اگر این لایه صدمه ندیده باشد برای نگهداری آنها نیازی به شست وشو نیست, چون هنگام شست وشو, این لایه طبیعی از بین رفته و با توجه به اینکه بعد از شستن سبزیجات, رطوبت روی آنها باقی می ماند, سرعت فسادپذیری در سبزیجات بیش تر می شود و آنها را سریع تر فاسد می کند

برخی معتقدند چون سبزیجات دارای پوشش طبیعی هستند، بنابراین اگر این لایه صدمه ندیده باشد برای نگهداری آنها نیازی به شست‌وشو نیست، چون هنگام شست‌وشو، این لایه طبیعی از بین رفته و با توجه به اینکه بعد از شستن سبزیجات، رطوبت روی آنها باقی می‌ماند، سرعت فسادپذیری در سبزیجات بیش‌تر می‌شود و آنها را سریع‌تر فاسد می‌کند. اگر دارای یک یخچال باشید که در قسمت فریزر آن از بیرون باز شده و ارتباطی با در قسمت یخچال نداشته باشد، با رعایت اصول قرار دادن محصول در یخچال، می‌توان برای نگهداری سبزیجات سالم، آنها را شسته و در قسمت یخچال نگهداری کرد. اما اگر در یخچال و فریزر مشترک باشد و موادغذایی حساس مانند گوشت به صورت خام یا پخته، شیر و غیره را در آن نگهداری می‌کنید، باید سبزیجات را برای نگهداری، شست‌وشو کنید، زیرا امکان انتشار میکروب‌ها از سطح سبزیجات به فضای داخل یخچال و در نتیجه قرار گرفتن آنها روی گوشت، شیر و... بسیار زیاد است. یادآوری می‌شود که سبزیجات را قبل از مصرف باید به طور حتمی شست‌وشو کنید. در زیر یک دستورالعمل برای سالم‌سازی و نگهداری سبزیجات آورده می‌شود. باز هم یادآور می‌شویم، سبزیجات یکی از فسادپذیرترین محصولات کشاورزی هستند. این محصول در مزرعه ممکن است با مدفوع حیوانات یا جریان فاضلاب‌ها و غیره آغشته شود، بنابراین به سادگی می‌تواند انگل‌پذیر باشند.

الف) پاک‌سازی: ابتدا سبزیجات را به‌خوبی پاک کنید و شست‌وشو دهید تا مواد زاید و گل و لای آن برطرف شود.

ب) انگل‌زدایی: سبزیجات را در یک ظرف متناسب با میزان سبزی، ریخته و به ازای هر لیتر سه تا پنج قطره مایع ظرف‌شویی معمولی به آن اضافه کرده و ظرف را از آب پر کرده و قدری به هم بزنید تا تمام سبزی در داخل کف آب قرار گیرد. مدت پنج دقیقه سبزی را در کف آب نگه دارید، سپس سبزی را از روی کف آب جمع‌آوری کرده و کف آب را تخلیه کنید. ظرف و سبزی را دوباره با آب سالم شست‌وشو دهید تا تمام انگل‌ها و باقی‌مانده مایع ظرفشویی از آنها جدا شوند.

ج) ضدعفونی: برای ضدعفونی و از بین بردن میکروب‌ها مقداری پودر پرکلرین ۷۰ درصد را متناسب با ظرف مورد استفاده، در ظرف پر از آب ریخته (به ازای هر ظرف پنج لیتری، یک گرم- نصف قاشق چای‌خوری- پرکلرین ۷۰ درصد)، به طور کامل حل کنید تا محلول ضد عفونی‌کننده به دست آید، سپس سبزی انگل‌زدایی شده را برای مدت پنج دقیقه در محلول ضدعفونی‌کننده اخیر قرار دهید تا میکروب‌های آن کشته شوند (توضیح آنکه اگر پرکلرین در دسترس نباشد، می‌توانید از هر ماده ضدعفونی‌کننده مجاز دیگری که در داروخانه، سوپرمارکت یا بقالی‌ها وجود دارد، طبق دستورالعمل مصرف آن، استفاده کنید).

د) شست‌وشو: سبزی ضدعفونی شده را به طور مجدد با آب سالم بشویید تا باقی‌مانده کلر از آن جدا شود و سپس مصرف کنید.

تذکر: مصرف نمک طعام به هیچ‌وجه در ضدعفونی سبزیجات موثر نیست.

با توجه به موارد فوق، برای نگهداری این‌گونه سبزیجات باید آب سطح سبزیجات به طور کامل گرفته شود، زیرا احتمال رشد میکروب‌ها بعد از شستن به سبزیجات به دلیل وجود رطوبت (آب سطح سبزیجات) بسیار زیاد است.

● فساد سبزیجات

تمامی گیاهان خوراکی پس از جدا شدن از گیاه مادر چنانچه در نگهداری آنها موازین و اصول نگهداری صحیح رعایت نشود، فاسد می‌شوند و بنابراین قابلیت مصرف خود را از دست می‌دهند. به طور کلی باید گفت فساد سبزیجات درنتیجه عوامل فیزیکی، واکنش‌های آنزیمی، واکنش‌های میکروبی یا ترکیبی از این عوامل است. به گونه‌ای که صدمات مکانیکی حاصل از حیوانات، پرندگان یا حشرات یا ضربه زدن، زخمی شدن، ترکیدن، بریدن، یخ زدن، خشک شدن یا حمل نادرست باعث افزایش واکنش آنزیمی یا رشد میکروب‌ها می‌شود. در ضمن شرایط نامناسب محیط در طول جمع‌آوری محصول، انتقال، نگهداری و فروش نیز باعث افزایش فساد می‌شود. یادآوری می‌شود، عمده‌ترین یا غالب‌ترین نوع فساد نه‌تنها با نوع سبزیجات متفاوت است بلکه تا حدی بستگی به گونه‌های سبزیجات نیز دارد. باید گفت فساد میکروبی می‌تواند ناشی از میکروب‌های گیاه و میکروب‌های فرصت‌طلب باشد که شما برخی از فساد سبزیحات را به صورت نرم شدن ریشه می‌بینید که درنتیجه آن ریشه‌ها آبکی، نرم، شل و بدبو هستند، برخی را به صورت لکه‌دار شدن برگ سبزی‌ها، کپک آبی رنگ و کپک کرک‌دار که خود را به صورت توده‌های پشمی سفید رنگ نشان می‌دهد، مشاهده می‌کنید. فساد ریشه‌ای نرم و آبکی که بیش‌تر در سبزیجات یافت می‌شود، فساد ناشی از لزج و ترش شدن است که توسط باکتری‌های ساپروفیت در سبزیجات به دلیل انباشته شدن رطوبت و حرارت ایجاد می‌شود و علاوه بر این موارد فساد قارچی سبزیجات است که باعث آبکی و نرم شدن سبزیجات می‌شود. فساد در سبزیجات به صورت فساد سطحی و عمقی مشاهده می‌شود. چنانچه فساد سبزیجات سطحی باشد، قبل از نگهداری باید آن را برطرف کرد. این عمل به وسیله جدا کردن قسمت فاسد شده است و در صورت نگهداری، به صورت روش‌هایی باید عمل کرد که پیش‌تر اعلام شد. درخصوص شستن یا نشستن سبزیجات، برای نگهداری آنها، به صورت روش‌هایی که اعلام شد و هم چنین براساس دستورالعمل سالم‌سازی سبزیجات می‌توان اقدام کرد.