مردی که امپریالیسم شوروی را فاش کرد

تاریخ‌نگارانی که به تاریخ شوروی پرداخته‌اند علاوه‌بر نقش ایدئولوژی کمونیستی، بر اهداف تاریخی روسیه تاکید زیادی کرده‌اند که برای نخستین بار در سطح جهان در سال ۱۹۴۵ با ماجرای …

تاریخ‌نگارانی که به تاریخ شوروی پرداخته‌اند علاوه‌بر نقش ایدئولوژی کمونیستی، بر اهداف تاریخی روسیه تاکید زیادی کرده‌اند که برای نخستین بار در سطح جهان در سال ۱۹۴۵ با ماجرای سفیر این کشور فاش شد. مهم‌ترین این اهداف تاریخی عبارت بودند از سلطه بر اروپای شرقی، دسترسی به بنادر متصل به آب‌های گرم و دفاع از مسیحیان ارتدکس و مردم اروپای شرقی و مرکزی. علایق تاریخی روسیه به سال‌های حکومت تزارها و رقابت ایالات متحده و روسیه باز می‌گردد.

از سال ۱۹۳۳ تا ۱۹۳۹ ایالات متحده و شوروی با هم اختلاف نداشتند، اما رابطه آنها دوستانه هم نبود. پس از آغاز دشمنی شوروی و آلمان در سال ۱۹۴۱، روزولت شخصاً متعهد شد که به شوروی کمک کند. همکاری این دو کشور در زمان جنگ هرگز دوستانه نبود. برای نمونه استالین از این‌که پایگاه‌های شوروی سابق را در اختیار نیروهای ایالات متحده قرار دهد، خودداری می‌کرد. در فوریه ۱۹۴۵ در کنفرانس یالتا این همکاری به شدت با تنش مواجه شد، چرا که معلوم شد استالین می‌خواهد کمونیسم را در اروپای شرقی و سپس شاید در فرانسه و ایتالیا گسترش دهد. سال ۱۹۴۵ ایگور کوزنکو که به عنوان یک کارمند رده پایین در سفارت شوروی در کانادا واقع در شهر اتاوا کار می‌کرد، با ارائه ۱۰۹ سند که نشان‌دهنده فعالیت جاسوسی شوروی در کانادا، بریتانیا و ایالات متحده بود، تقاضای پناهندگی کرد. ماجرای گوزنکو چهره شوروی را در نظر غرب تغییر داده و از دوست به دشمن تبدیل کرد. افراد زیادی این رویداد را به عنوان آغاز جنگ سرد می‌دانند.

عامل دیگر مساله کنترل موثر انرژی هسته‌ای در سطح دنیا بود؛ سال ۱۹۴۶ شوروی پیشنهاد ایالات متحده برای چنین کنترلی را رد کرد؛ این پیشنهاد توسط برنارد باروش و بر اساس نسخه اولیه گزارش که توسط دین آنکسون و دیوید لیلینتال نوشته شده بود، تنظیم شد؛ دلیل رد آن این بود که این گزارش اصل حاکمیت ملی را تضعیف می‌کرد. با تمام این اوصاف اما آشکارتر از هر چیز به نظر می‌رسد که ایالات متحده به عنوان قطب امپریالیسم در جهان می‌کوشید تا جلوی امپریالیسم شوروی را سد کند.