چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مشورت کن تا پشیمان نشوی
از ویژگیهای انسان که عاملی در تقویت عقل و هدایت به راه راست است، مشورت کردن است. کسانی که در کارهایشان از این توانمندی استفاده میکنند و از دیگران نظر خواهی میکنند چنان است که گویا عقول دیگران را به استخدام خویش در آوردهاند. مشورت عمدتاً به معنای گفتوگو و تبادل نظر با افراد صاحب نظر و خردمند و استفاده از رأی و نظر آنان در تصمیمگیریهای مهم و دشوار است.
اسلام عنایت خاصی نسبت به مشورت داشته و تأکیدهای فراوانی در این موضوع دارد. برای مثال در قرآن کریم خداوند به پیامبرش میفرماید: (فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلین).۱ «پس به [برکت] رحمت الهی، با آنان نرمخو [و پر مِهر] شدی، و اگر تندخو و سخت دل بودی قطعاً از پیرامون تو پراکنده میشدند. پس، از آنان در گذر و برایشان آمرزش بخواه، و در کار[ها] با آنان مشورت کن، و چون تصمیم گرفتی، بر خدا توکّل کن، زیرا خداوند توکّل کنندگان را دوست میدارد.» این آیه ناظر به حوادث جنگ اُحد است که در آن افرادی که از جبهه جنگ گریخته بودند تقاضای بخشش داشتند و خداوند پس از اشاره به یکی از ویژگیهای اخلاقی پیامبر (نرمخویی) و ضمن فرمان به عفو و طلب رحمت برای آنان از پیامبر میخواهد که باز هم با آنان مشورت کند و رأی و نظر آنها را نادیده نگیرد. مفسران درباره علت امر به مشورت با وجود کمال عقل پیامبر (صلی الله علیه و آله) و وحی آسمانی وجوه مختلفی را بیان داشتهاند. انسان هر چه هم عاقل باشد بینیاز از مشورت نخواهد بود و این توانمندی به انسان کمک میکند که کمتر به خطا و اشتباه مبتلا شود. برعکس کسانی که به افکار و آرای دیگران بیاعتنا هستند خطا و اشتباه آنها و در نتیجه مورد ندامت واقع شدن آنها زیاد است. امام علی (علیهالسلام) درباره افرادی که با دیگران مشورت میکنند و بهرهای که در زندگی از آن میبرند میفرماید:«مَنِ اسْتَقْبَلَ وُجُوهَ الْآرَاءِ عَرَفَ مَوَاقِعَ الْخَطَإِ مَنْ تَوَرَّطَ فِی الْأُمُورِ غَیْرَ نَاظِرٍ فِی الْعَوَاقِبِ فَقَدْ تَعَرَّضَ لِمُفْظِعَاتِ النَّوَائِبِ وَ التَّدْبِیرُ قَبْلَ الْعَمَلِ یُوْمِنُکَ مِنَ النَّدَمِ وَ الْعَاقِلُ مَنْ وَعَظَتْهُ التَّجَارِبُ وَ فِی التَّجَارِبِ عِلْمٌ مُسْتَأْنَفٌ وَ فِی تَقَلُّبِ الْأَحْوَالِ عِلْمُ جَوَاهِرِ الرِّجَال.»۲: هر کس که از آرای مختلف استقلال کند مواقع خطا و اشتباه را مییابد و هر کس بدون عاقبت اندیشی وارد امور شود خودش را در معرض مشکلات و حوادث قرار خواهد داد. عاقبت اندیشی قبل از عمل، تو را از پشیمانی در امان میدارد.
عاقل از تجربهها پند میگیرد. در تجربهها علوم جدیدی به دست میآید و در دگرگونیها مردان بزرگ شناخته میشوند. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در مورد پیامد این توانمندی میفرماید: «الْمُشَاوَرَةُ حِرْزٌ مِنَ النَّدَامَةِ، وَ أَمْنٌ مِنَ الْمَلَامَةِ».۳ «مشورت موجب پیشگیری از پشیمانی و ایمنی از سرزنش است». امام صادق (علیهالسلام) استبداد رأی را موجب لغزش در امور میدانند و میفرماید: «الْمُسْتَبِدُّ بِرَأْیِهِ مَوْقُوفٌ عَلَی مَدَاحِضِ الزَّلَلِ»۴بارها در زندگی انسان پیش آمده که در امور خود دچار غرور شده و افکار خویش را در حد فراگیری و عالم بر تمام علوم دانسته و بدون اینکه از اشخاص صاحب خرد مشورت و همفکری بگیرد دست به آن کار زده و دچار ندامت و خسران زیادی شده است. امام علی (علیهالسلام) همواره به انسانها میفرماید: « مَنْ مَلَکَ اسْتَأْثَرَ وَ مَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْیِهِ هَلَکَ وَ مَنْ شَاوَرَ الرِّجَالَ شَارَکَهَا فِی عُقُولِهَا»: <هر که بر ملک دست یافت تنها خود را دید و از دیگران رو بتافت. هر که خود رأی گردید به هلاکت رسید، و هر که با مردمان رأی بر انداخت خود را در خرد آنان شریک ساخت».
آن حضرت همواره بر این باورند که: «مَنْ لَمْ یَسْتَشِرْ یَنْدَم»۵ کسی که مشورت نمیکند پشیمان میشود!آری تکبر و خود را مصون از خطا دانستن از عوامل مخربی است که باعث میشود انسان به دنبال مشورت و کمک خواهی فکری با دیگران نرود! لذا همواره همه اشتباهات را تجربه میکند و چهبسا اشتباهی را مرتکب شود که راهی برای جبران ندارد. اما راه حل ساده برای مصون ماندن از خیلی خطاها مشورت یعنی همان استخدام نیروی فکری انسانهاست.
فاطمه زین الدینی
منابع در دفتر روزنامه موجود است
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
ایران احمد وحیدی وزیر کشور مجلس شورای اسلامی مجلس چین خلیج فارس دولت دولت سیزدهم شورای نگهبان حجاب مجلس یازدهم
روز معلم تهران سیل قوه قضاییه آموزش و پرورش شهرداری تهران فضای مجازی سلامت پلیس دستگیری شورای شهر تهران شورای شهر
بانک مرکزی ارز بابک زنجانی خودرو قیمت دلار قیمت خودرو ایران خودرو دلار سایپا مالیات بازار خودرو قیمت طلا
تلویزیون سریال فیلمبردار سینمای ایران سینما نون خ موسیقی تئاتر دفاع مقدس فیلم کتاب رسانه ملی
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه فلسطین آمریکا جنگ غزه حماس نوار غزه یمن نتانیاهو ترکیه افغانستان
فوتبال پرسپولیس استقلال رئال مادرید سپاهان تراکتور بایرن مونیخ باشگاه استقلال لیگ برتر فوتسال تیم ملی فوتسال ایران بازی
هوش مصنوعی تبلیغات ناسا اینستاگرام اپل فناوری همراه اول آیفون گوگل
داروخانه خواب دیابت مسمومیت کاهش وزن چاقی سلامت روان بارداری آلزایمر