اختلال رشد بچه

● اطلاعات‌ اولیه‌

اختلال‌ رشد بچه‌ عبارت‌ است‌ از ناتوانی‌ شیرخواران‌ یا كودكان‌ از رشد و نموی‌ طبیعی‌. این‌ واژه‌ تا زمانی‌ استفاده‌ می‌شود كه‌ تشخیص‌ خاصی‌ برای‌ توجیه‌ این‌ ناتوانی‌ پیدا نشده‌ باشد. سن‌ شایع‌ این‌ مسأله‌ بین‌ ۵-۱ سالگی‌ است‌. تقریباً تمام‌ كودكانی‌ كه‌ این‌ مشكل‌ را دارند زیر ۵ سال‌ هستند.

● علایم‌ شایع‌

▪ قد، وزن‌، و دور سر به‌طور طبیعی‌ افزایش‌ نمی‌یابند.

▪ مهارت‌های‌ حركت‌ كودك‌ غالباً دیرتر از حالت‌ طبیعی‌ ظاهر می‌شوند. بعضی‌ از این‌ مهارت‌ها عبارتند از: ـ چرخیدن‌ در تخت‌ ـ نشستن‌ ـ ایستادن‌ و راه‌ رفتن‌

▪ ظهور مهارت‌های‌ ذهنی‌ و اجتماعی‌ نیز غالباً به‌ تأخیر می‌افتد. بعضی‌ از این‌ مهارت‌ها عبارتند از:

▪ صحبت‌ كردن‌؛ رابطه‌ اجتماعی‌ ـ غذا خوردن‌ بدون‌ كمك‌ ـ یادگیری‌ اختیار ادرار و اجابت‌ مزاج‌ و رفتن‌ به‌ توالت‌

▪ رشد و نموی‌ طبیعی‌ بسیار متغیر است‌، بنابراین‌ میزان‌ تغییرات‌ رشد و نمو در معاینات‌ منظم‌ كودك‌ اهمیت‌ بیشتری‌ دارد.

● علل‌

▪ در بعضی‌ از این‌ كودكان‌، علت‌ بروز این‌ حالت‌ به‌ مشكلات‌ جسمی‌ (معمولاً گوارشی‌ یا مربوط‌ به‌ دستگاه‌ عصبی‌) برمی‌گردد.

▪ در اكثر این‌ كودكان‌، علت‌ درواقع‌ مربوط‌ به‌ خود كودك‌ نیست‌، مثلاً عدم‌ تغذیه‌ صحیح‌ كودك‌.

● عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر

▪ سوءتغذیه‌

▪ بی‌تجربگی‌ والدین‌

▪ محیط‌ عاطفی‌ نامناسب‌ (مثل‌ عدم‌ رسیدگی‌ به‌ بچه‌، سوءرفتار با بچه‌، یا طرد بچه‌)

▪ بیماری‌ مزمن‌ (مثل‌ نارسایی‌ كلیه‌ یا عفونت‌ مزمن‌)

▪ بیماری‌های‌ ژنتیكی‌، مثل‌ نشانگان‌ داون‌ یا فیبروز كیستیك‌

▪ بیماری‌های‌ غدد درون‌ریز، مثل‌ بیماری‌های‌ غده‌ تیرویید، غده‌ هیپوفیز، غدد فوق‌كلیوی‌، غده‌ لوزالمعده‌، و غدد جنسی‌

▪ والدینی‌ كه‌ در یك‌ محیط‌ عاطفی‌ نامناسب‌ بزرگ‌ شده‌اند یا آموزش‌ مناسبی‌ ندیده‌اند.

▪ محیط‌ زندگی‌ شلوغ‌ یا غیربهداشتی‌

▪ نوزاد زودرس‌ یا بیمار

▪ شیرخواری‌ كه‌ ناهنجاری‌ جسمی‌ دارد.

● پیشگیری‌

▪ كودك‌ خود را به‌طور منظم‌ برای‌ معاینات‌ سلامتی‌ نزد پزشك‌ یا مراكز بهداشت‌ ببرید.

▪ محیط‌ زندگی‌ باثبات‌ را فراهم‌ آورید و سعی‌ كنید والدین‌ خوبی‌ برای‌ فرزندتان‌ باشید.

● عواقب‌ موردانتظار

▪ اگر اختلال‌ رشد بچه‌ به‌علت‌ بی‌تجربگی‌ والدین‌ یا مشكلات‌ روانی‌ باشد، انتظار می‌رود با آموزش‌ و دادن‌ مشاوره‌ به‌ والدین‌ بهبودی‌ حاصل‌ شود.

▪ اگر اختلال‌ رشد بچه‌ به‌علت‌ یك‌ بیماری‌ یا اختلال‌ زمینه‌ای‌ باشد (مثلا سوءتغذیه‌)، بهبودی بستگی‌ به‌ این‌ دارد كه‌ بیماری‌ یا اختلال‌ زمینه‌ای‌ قابل‌ درمان‌ باشد یا خیر.

● عوارض‌ احتمالی‌

▪ ناتوانی‌ و معلولیت‌ دایمی‌ ذهنی‌، عاطفی‌، یا جسمی‌.

▪ كودك‌ كوچك‌ باقی‌ می‌ماند و از لحاظ‌ نمو نیز دچار نقص‌ خواهد بود.

● درمان‌

▪ اقدامات‌ تشخیصی‌: اندازه‌گیری‌ مكرر قد، وزن‌، و دور سر؛ آزمون‌های‌ سنجش‌ توانایی‌های‌ ذهنی‌ و روانی‌ مثل‌ آزمون‌ دنور كه‌ معیاری‌ از رشد و نمو به‌دست‌ می‌دهد؛ آزمایش‌ خون‌، از جمله‌ بررسی‌های‌ هورمونی‌؛ عكس‌برداری‌ از مچ‌ دست‌ها برای‌ تعیین‌ سن‌ استخوانی‌ كودك‌ كه‌ معیار خوبی‌ برای‌ رشد بدن‌ به‌شمار می‌رود.

▪ اگر والدین‌ مشكلات‌ عاطفی‌ دارند و از برقراری‌ رابطه‌ عاطفی‌ مناسب‌ با كودك‌ خود ناتوان‌ هستند، می‌توان‌ آنها را تحت‌ روان‌درمانی‌ یا مشاوره‌ قرار داد.

▪ بستری‌ كردن‌ كودك‌ (به‌طور كوتاه‌مدت‌) در صورتی‌ كه‌ نیاز به‌ انجام‌ اقدامات‌ تشخیصی‌ پیچیده‌ وجود داشته‌ باشد یا برای‌ فهمیدن‌ اینكه‌ آیا كودك‌ در منزل‌ غذا می‌خورده‌ است‌ یا خیر.

▪ والدین‌ باید كتاب‌ها یا جزوات‌ مخصوص‌ بچه‌داری‌ و بزرگ‌ كردن‌ بچه‌ را بخوانند یا به‌ كلاس‌های‌ مربوطه‌ بروند.

▪ از یك‌ پرستار خانه‌ بخواهید كه‌ به‌ خانه‌ شما بیاید و راهنمایی‌های‌ لازم‌ را ارایه‌ دهد.

▪ تا آنجا كه‌ می‌توانید به‌ كودكتان‌ محبت‌ كنید و از وی‌ حمایت‌ به‌عمل‌ آورید. هرازچندگاهی‌ به‌ بررسی‌ احساسات‌ و رفتارتان‌ نسبت‌ به‌ كودكتان‌ بپردازید. اگر فكر می‌كنید كه‌ احساسات‌ و رفتارتان‌ آنچنان‌ كه‌ باید باشد نیست‌ برای‌ مشاوره‌ روانی‌ مراجعه‌ كنید.

● داروها

▪ داروی‌ خاصی‌ به‌طور معمول‌ تجویز نمی‌شود.

▪ اگر یك‌ بیماری‌ زمینه‌ای‌ وجود داشته‌ باشد كه‌ باعث‌ رشد نكردن‌ بچه‌ شده‌ است‌، امكان‌ دارد داروهای‌ لازم‌ برای‌ درمان‌ آن‌ بیماری‌ زمینه‌ای‌ تجویز شوند.

● فعالیت‌

محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد.

● رژیم‌ غذایی‌

▪ برای‌ كودكتان‌ یك‌ رژیم‌ غذایی‌ كافی‌ و متعادل‌ فراهم‌ آورید.

▪ اگر علت‌ رشد نكردن‌ بچه‌ سوءتغذیه‌ باشد، امكان‌ دارد نیاز به‌ یك‌ رژیم‌ مخصوص‌ وجود داشته‌ باشد.

▪ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمایید

▪ اگر شما از اینكه‌ كودكتان‌ رشد و نموی‌ طبیعی‌ ندارد دچار نگرانی‌ شده‌اید.