برگی از تاریخ (۱۷ تیر) (۱)

امروز هفدهم تیرماه ۱۳۸۶ هجری شمسی ، برابراست با ۲۳ جمادی الثانی۱۴۲۸ قمری و ۸ ژوئیه میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:
● آغاز به …

امروز هفدهم تیرماه ۱۳۸۶ هجری شمسی ، برابراست با ۲۳ جمادی الثانی۱۴۲۸ قمری و ۸ ژوئیه میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:

آغاز به کار نخستین داروخانه

۱۳۰۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۷۰۷ میلادی ، نخستین داروخانه عمومی به مفهوم امروز در شهر بغداد كار خود را آغاز كرد. تأسیس داروخانه در غرب مربوط به قرن هجدهم است. پیش از تأسیس داروخانه، پزشكان ، خود دارو به بیمار می دادند. نخستین دانشكده داروسازی جهان در سال ۱۸۲۱ در فیلادلفیا دایر شد.

درگذشت "طاهر ذوالیمینین" از سرداران عباسی

۱۲۲۱ سال پیش درچنین روزی در سال ۲۰۷ هجری قمری ، « طاهرذوالیَمینِین» از پشتیبانان مأمون عباسی به دستور مأمون در مرو مسموم و كشته شد.

طاهر بن حسین ذوالیمینین از سرداران نامی هارون و مامون عباسی است. وی از طرف مأمون، به مقابله‏ علی بن عیسی، فرمانده امین عباسی رفت و او را شكست داد و بغداد را فتح نمود. او به هنگام درگیری امین و مامون برسركسب مقام خلافت؛ امین را كشت وسرش را برای مأمون به خراسان فرستاد. از آن پس جزو خواص مامون به شمار می‏رفت و از هنگام رفتن مامون به بغداد، حكمران خراسان گردید. در اواخر خلافت مأمون، طاهر دعوی استقلال كرد و یك روز در خطبه‏ نماز جمعه نام خلیفه را حذف كرد. از آن جایی كه مامون می‏دانست روزی طاهر دست به این كار خواهد زد، از مدت‏ها قبل غلامی را به او هدیه داد كه در واقع جاسوس مامون بود و ماموریت داشت به محض آن كه طاهر نام خلیفه را از خطبه‏ی نماز جمعه حذف كَرد، طاهر را به قتل برساند. پس از قتل طاهر، طلحه پسر طاهر حاكم خراسان شد.

طاهر جوانی ورزیده و عیار و جنگجوئی هوشیار و با تدبیر و وفادار به عباْسیان اما ایرانگرا بود كه با هر دو دست خود به چالاكی شمشیر می زد. به همین دلیل به طاهر ذوالیمینین ، یعنی طاهر، دارنده دو دست راست معروف بود .

توصیه‌نامه معروفی به پسرش عبدالله نوشته است كه بیانگر روحیه حكومتگرانِ ایرانی درعهد عباسی است. تمامی توصیه‌نامه را طبری با استفاده از آرشیو دربار خلافت عباسی نقل كرده است.

طاهر دراین توصیه‌نامه رهنمودهای مفصلی درامر اخلاق ، راه و رسم مملکت داری ، ارتش ، دستگاه قضائی ، دستگاه مالیاتی و نیز در برخورد با مشكلات كشور به عبدالله نوشته كه همه نشان‌دهنده كاردانی او در كشورداری و اصلاح حال رعیت است. طبری می نویسد كه وقتی یک نسخه‌ از این توصیه‌نامه به دست مأمون رسید، مأمون دستور داد چندین نسخه ازروی آن بنویسند و برای همه كارگزاران دولت عباسی بفرستند تا آنرا در كشورداری و اداره امور رعایا راهنمای خود قرار داده براساس آن عمل كنند.

حمله ناوگان عثمانی به جزیره هرمز

۴۵۵ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۵۵۲ میلادی ، حمله دریایی عثمانی به جزیره هرمز آغاز شد . دولت عثمانی (تركیه) كه از زمان جنگ چالدران (اوت سال ۱۵۱۴) به دلیل داشتن اسلحه آتشین (توپ و تفنگ) به حملات زمینی خود به قلمرو ایران ادامه می داد، در سال ۱۵۵۲ (زمان سلطنت شاه طهماسب صفوی) تصمیم به حمله به خلیج فارس از راه دریا گرفت. بهانه این حمله دریایی اخراج پرتغالی های مسیحی از جزیره ایرانی «هرمز» بود . عثمانی در سال ۱۵۴۶ میلادی یمن را تصرف كرده بود و بر دریای سرخ و تنگه كلیدی آن «باب المندب» مسلط شده بود و برای توسعه این متصرفات، قدرت دریایی پرتغال را در برابر خود می دید.

دریاسالار پرتغالی آلفونس آلبوكرك در سال ۱۵۰۶ جزیره «سكوتره » در جنوب شبه جزیره عربستان و در سال ۱۵۰۷ جزیره هرمز را متصرف شده بود. پرتغالی ها علاوه برهند، در سال ۱۵۱۱ در «مالاكا» مستقر شده بودند و در هرجا كه مستقر می شدند میسیونرهای مسیحی هم به تبلیغ و ترویج این دین می پرداختند.

حمله دریایی عثمانی به جزیره هرمز ، که از طریق پاشای مصر (كارگزار عثمانی) انجام گرفته بود ، با شكست رو به رو گردید و پیشروی عثمانی در جزیرهٔ العرب، به حجاز و یمن محدود ماند.

جزیره هرمز و سایر مناطق ایرانی متصرفی پرتغالیها در خلیج فارس در سال ۱۶۲۱ میلادی- دوران پادشاهی شاه عباس- آزاد و به قلمرو میهن بازگشت داده شدند.

درگذشت آیت الله حبیب الله شریف كاشانی

۸۸ سال پیش درچنین روزی در سال ۱۳۴۰ هجری قمری ، « آیت الله حبیب الله شریف كاشانی» عالم و فقیه فرزانه عصر حاضردرشهر كاشان در گذشت.

میرزا حبیب اللَّه شریف كاشانی در سال ۱۲۶۲ ق در كاشان به دنیا آمد. در كودكی پدر را از دست داد و زیر نظر آیت اللَّه سیدحسین كاشانی به تحصیل علوم حوزوی همت گماشت. ایشان از نوجوانی برای تحصیل به تهران آمد و در سایه استعداد ذاتی و دّقت خاصی كه داشت در ۱۸سالگی به مقام اجتهاد رسید . در ۱۲۸۱ ق جهت حضور در درس شیخ مرتضی انصاری راهی عراق شد، اما ورود او به كربلا با رحلت آن استاد یگانه همزمان گردید. پس از چند سال توقف در عتبات، به زادگاه خود، كاشان، بازگشت و به تالیف، تدوین و تكمیل تحقیقات خود پرداخت.

آیت الله حبیب الله شریف كاشانی سپس درمسجد ملا حبیب الله كاشان به اقامه نماز جماعت وتدریس مشغول شد.ایشان علاوه بر توجه فراوان به مسائل اخلاقی و علمی ، در صورت لزوم به مسائل سیاسی كشور نیز التفات داشت. از ویژگی‏های برجسته‏ی میرزای كاشانی، تنوع تالیفات و فزونی آن‏هاست. آثار وی را تا سیصد جلد كتاب و رساله نوشته‏اند، اما تنها حدود دویست جلدِ آن‏ها شناخته شده است. مُنْتَقِدُ المَنافِع فی شرحِ المُختَصَر النّافع به عنوان دائرهُٔالمعارف فقه شیعه، منظومهٌٔ فی الفقه و ده‏ها اثر دیگر از اوست. سرانجام این عالم كبیر و محقق دقیق در ۷۸ سالگی در كاشان دارفانی را وداع گفت و در آن شهر به خاك سپرده شد.

انعقاد پیمان سعد آباد در تهران

۷۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۱۶ شمسی ، میان ایران، تركیه، عراق و افغانستان یك پیمان عدم تجاوز امضاء شد كه چون دركاخ سعد آباد تهران امضاء شده بود ، به پیمان سعد آباد معروف شده است.

به موجب این پیمان، این دولت‏ها متعهد شدند كه سیاست خارجی هماهنگی داشته باشند و در مقابله با خطر كمونیسم كه هر یك از دولت‏های آنان را تهدید كند، همدیگر را مورد حمایت قرار دهند. همچنین دولت‏های عضو ضمن این كه نباید در امور داخلی هم دخالت كنند، باید در كلیه اختلافات بین المللی كه با منافع آنان مربوط است، مشورت نمایند و علیه هم، عملیات تجاوزكارانه نداشته باشند.

ایران، قبل از جنگ جهانی دوم، تحت نفوذ سیاست استعماری انگلیس بود و قدرت متمركز رضاخان، اداره مملكت را با استبداد تمام برعهده داشت. با روی كار آمدن آتاتورك در تركیه، با تحریك انگلستان و برای این كه شوروی در حلقه محاصره قرار داشته باشد، این پیمان منعقد شد .

رسانه های آلمان نیز پس از آغاز جنگ جهانی دوم مدعی شده بودند كه این پیمان طبق نقشه انگلیسیها منعقد شده تا رضا شاه با كمك گرفتن از آلمان و سازش با مسكو و آنکارا، در صدد ضمیمه كردن افغانستان و شرق رود دجله به ایران بر نیاید.

درگذشت حاج میرزا احمد نجفی زنجانی ، استاد خوشنویس

۲۵ سال پیش درچنین روزی در سال ۱۳۶۱ هجری شمسی ، حاج میرزا احمد نجفی زنجانی معروف به معصومی ، استاد پر آوازه خطوط نسخ و ثلث دار فانی را وداع گفت.

این هنر مند باذوق ایرانی در سال ۱۲۸۷ ش در نجف اشرف به دنیا آمد. از آن‏جا كه وی به آموختن فنون خط علاقه داشت، ضمن تحصیل، به فراگیری این هنر پرداخت .

او در مدرسه مرتضویه نجف تحصیل كرد و بعداز ورود به حوزه علمیه این شهر همزمان با تحصیل علوم دینی تعلیم هنر خطاطی و خوشنویسی را به گونه ای جدی دنبال نمود . كتاب خصائص زینبیه اولین اثری است كه با خط وی در چایخانه سنتی به چاپ رسید . مرحوم زنجانی به هنگام كتابت این اثر سیزده سال داشت .

او در ۲۵ سالگی در زمره خوشنویسان عصر درآمد و به كتیبه‏نویسی روی آورد. كتیبه‏های درب طلای بارگاه امام علی(ع)، كتابخانه حضرت امیر(ع)، درب نقره حرم سامرا، ضریح آرامگاه مسلم بن عقیل در كوفه، ضریح حضرت عبدالعظیم(ع) در شهر ری، ضریح حضرت رقیه(س) در شام، ضریح امام رضا(ع) و كتیبه‏های مسجد اعظم و مسجد آیینه و موزه قم و ده‏ها اثر ارزشمند در داخل و خارج از كشور به دست توانا و هنرمند این استاد گرانقدر نگاشته شده است. علاوه بر این، به دستور وزارت فرهنگ، عموم اصلاحات كتیبه‏های تاریخی در سراسر كشور و شجره‏نامه‏های انساب سادات و استنساخ كتب قیمتی و تكمیل قرآن‏های خطی و گرانبها توسط وی انجام گرفت.

استاد معصومی از خوشنویسانی است كه در نوشتن انواع خط از قبیل نسخ، ثلث، رقاع، كوفی، نستعلیق، شكسته، طغرا و... مهارت داشت. وی در انجمن خوشنویسان ایران به سمت استادی در امر تعلیم خط ثلث مشغول و تا پایان عمر در این خدمت بود. قرآن، مفاتیح الجنان، مناسك حج، رسم المشق و غیره از جمله كتابت‏های اوست. این خوشنویس برجسته به هنگام فوت ۷۴ سال داشت.

درگذشت آیت الله ربانی املشی ، عالم و مجاهد معاصر ایران

۲۲ سال پیش درچنین روزی در سال ۱۳۶۴ هجری شمسی ، آیت الله ربانی املشی عالم و مجاهد معاصر ایران وفات یافت.

ایشان در خانواده ای روحانی در قم متولد شد. وی مراتب علمی خویش را در خدمت پدرش آغاز و پس از طی مراحل مقدماتی و سطح علوم حوزوی، از محضر بزرگانی چون آیت‏اللَّه بروجردی و امام خمینی(ره) استفاده نمود. آیت اللَّه ربانی از ۱۷ سالگی در مسیر امور سیاسی قرار گرفت و در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ فعالانه در خدمت نهضت اسلامی بود. وی با انجام سفرهای مختلف، به سخنرانی‏های علیه رژیم می‏پرداخت و در این راه متحمل شش سال زندان و شكنجه و شش سال تبعید گردید. آیت‏اللَّه ربانی املشی یكی از اعضای فعال جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به شمار می‏رفت و پس از پیروزی انقلاب مسئولیت‏های مختلفی را عهده‏دار بود كه عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، دادستانی كل كشور، عضویت شورای عالی قضایی، عضویت در شورای نگهبان و نمایندگی مجلس خبرگان از آن جمله‏اند.

سرانجام این عالم ربانی و مجاهد نستوه، پس از سال‏ها فعالیت و مبارزه خالصانه در راه اسلام، در بامداد هفدهم تیرماه ۱۳۶۴ ش در اثر یك بیماری رنج آور كه زمینه آن را دشمنان اسلام و انقلاب در او به وجود آورده بودند، در ۵۱ سالگی دارفانی را وداع گفت و در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاك سپرده شد. ایشان زندگی سراسر مبارزه و تبعید و شكنجه خود را وقف اعتلای اسلام و قرآن نمود.

درگذشت "محمد علی ناصح" ادیب و شاعر معاصر

۲۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۶۵ شمسی ، محمدعلی ناصح، ادیب و شاعر معاصر ، درگذشت . او که به ناصح متخلص بود ، در سال ۱۲۷۸ در تهران به دنیا آمد و علاوه بر فراگیری علوم جدید به آموختن علوم قدیمه نیز پرداخت. ناصح از سال ۱۲۹۷ كه انجمن ادبی ایران به همت وحید دستگردی در تهران تأسیس شد از اعضای آن بود. او بعدها ریاست این انجمن را تا پایان عمر به عهده گرفت. شرح بوستان سعدی، شرح حال خاقانی شروانی و نیز دیوان اشعار، از او به جای مانده است. محمدعلی ناصح به هنگام فوت، ۸۷ سال داشت.