به رویاهایتان فکر کنید

به بهانه درگذشت استیو جابز مردی که آسمان رویاهایش هیچ گاه ابری نمی شد

استیو جابز درگذشت. خبر، کوتاه و در عین حال تاثربرانگیز بود. صحبت از رفتن مردی است که دنیای مدرن و مملو از فناوری‌های نوین امروز را دچار آنچنان تحولات فناورانه‌ای کرده است که بیل گیتس، رقیب همیشه سرسخت وی، در توصیف او وادار به بیان این جمله شده است: «دنیا بندرت کسی را در خود می‌بیند که تاثیر عمیقی که استیو جابز بر جای گذاشت، داشته باشد. اثرات کارش در تمام نسل‌ها احساس می‌شود.»

جابز که از وی به عنوان مرد رویاها نام می‌برند گرچه از هر گونه پیچیدگی در ارائه فناوری‌های برتر دوران خود پرهیز می‌کرد، اما همواره دیگران را به متفاوت فکرکردن تشویق می‌کرد. در حقیقت همین نگرش بنیادین در استراتژی کلی اپل بوده است که به خلق رایانه مکینتاش و در ادامه سیستم‌های همراه و دوست‌داشتنی همچون آی‌پاد، آی‌فون و آی‌پد منجر شده است. جابز در حالی به دلیل ابتلا به سرطان لوزالمعده از دنیا رفت که گرچه از ماه‌ها قبل مرگ قریب‌الوقوع را پذیرفته بود، اما با حضور در برنامه‌های مختلف اپل و رونمایی از iCloud (آی ابر) به دنیا ثابت کرد که آسمان رویاهایش هیچ‌گاه ابری نمی‌شود!

از استیو جابز به عنوان یکی از برجسته‌ترین ابداع‌کنندگان و پیشگامان طراحی فناوری‌های برتر و سرگرم‌کننده در آمریکا و حتی دنیا نام می‌برند. به همین دلیل است که تصاویر و خبرسازی‌های وی همواره روی جلد بسیاری از نشریات علمی جهان را به خود اختصاص می‌دادند. در حقیقت از همان زمان که نخستین جرقه‌های شکل‌گیری اپل زده شد تا زمانی که با برنامه‌سازی‌های دوست و همکار قدیمی‌اش از شرکتی که خود آن را بنا نهاده بود اخراج شد و در نهایت همزمان با اوجگیری شرکت‌های تصویرسازی Next و Pixar، جابز تنها به رویاهایی فکر می‌کرد که سال‌ها پیش در گاراژ کوچک خانه‌اش در آنها غرق می‌شد، یعنی پیدا کردن راه‌های تازه برای لذت بردن از زندگی و تحقق آرزوهایی که شاید برای بسیاری دست‌نیافتنی به نظر برسد. جابز در سال ۱۹۷۶ به همراه استیو وزنیاک که از مدت‌ها پیش رابطه دوستانه‌ای با وی داشت شرکت اپل را در گاراژ خانه‌اش تاسیس کردند، اما با گذشت حدود ۹ سال و به دلیل بروز یک سری اختلافات با وی شرکت اپل را ترک کرد و شرکت دیگری به نام NeXT را بنیان نهاد و در سال ۱۹۸۶ استودیو پیکسار را از جورج لوکاس معروف خریداری کرد، اما برای جابز اپل چیز دیگری بود و دقیقا به همین خاطر بود که سرانجام در سال ۱۹۹۶ یعنی پس از ۱۰ سال دوری از خانه کوپرتینو با فروش شرکت جدیدش به اپل، به شرکت قدیمی خود بازگشت.

بازگشت جابز به اپل به عنوان مدیرعامل این شرکت تحولی بزرگ برای اپل رو به زوال بود. پس از این بازگشت، شرکت اپل روز به روز اوج گرفت و محبوبیت زیادی در میان مصرف‌کنندگان در سرتاسر جهان به دست آورد تا جایی که امروز با عرضه محصولاتی چون آی‌پاد، آی‌فون و آی‌پد به غول سازنده سخت‌افزارهای اعجاب‌انگیز در دنیای رایانه تبدیل شده است.

تفکری که استیو جابز درخصوص نوع نگاه به مشتری و برآورده‌ساختن رویاهای آنها در شرکت اپل نهادینه کرده بود حتی در دوره ۱۰ ساله‌ای که در آن حضور نداشت بخوبی به چشم می‌خورد. اپل که با ارائه رایانه شخصی Apple I و Apple II در سال ۱۹۷۷ تحولی بزرگ در دنیای رایانه‌های شخصی ایجاد کرده بود و حتی رقبای سرسختی نظیر Commodore را به حاشیه رانده بود در سال ۱۹۸۰ رایانه شخصی Apple III را ارائه کرد، اما بلافاصله مشخص شد اشکالات اساسی در سیستم‌های نرم‌افزاری این رایانه وجود دارد و به همین دلیل درخواست بازگردانده شدن آنها به انبوهی از مشتریان در سراسر جهان ارسال شد.

تنها با گذشت ۳ سال رایانه شخصی Lisa که به ماوس و سیستم عامل دارای واسط گرافیکی و آیکون و پنجره‌های مختلفی مجهز بود رونمایی شد تا همگان خاطره تلخ Apple III را از یاد ببرند. به عقیده بسیاری از کارشناسان Lisa را می‌توان یکی از نقاط عطف ۳ دهه فعالیت شاخص اپل عنوان کرد. پس از آن، سیستم عامل مکینتاش ارائه شد و جالب این که بسیاری از نرم‌‌افزارهای مشهور کنونی مانند مایکروسافت ورد و ادوبی فتوشاپ اولین بار برای رایانه مکینتاش نوشته شدند.

نکته: جابز گرچه از ماه‌ها قبل مرگ قریب‌الوقوع را پذیرفته بود، امـا با حضور در برنامه‌های مختلف اپل به دنیا ثابت کرد که آسمان رویاهایش هیچ‌گاه ابری نمی‌شود!

اما با بازگشت دوباره جابز به اپل به خوبی مشخص شد که قرار است اتفاقات تازه‌ای در این سیب گاززده (نماد شرکت اپل) روی دهد. جابز به دنبال چیز تازه‌ای بود، چیزی فراتر از یک رایانه شخصی و سیستم عامل‌های متنوع. او در نظر داشت سخت‌افزارهای کوچک، اما متنوع و با کاربردهای سرگرم‌کننده را ارائه کند. این نگرش طی بیش از یک دهه جواب داد. به عقیده بسیاری از کارشناسان اگر بیل گیتس با مایکروسافت و خلق محصولاتی چون ویندوز، آفیس و اینترنت اکسپلورر مفهوم نرم‌افزار را در ذهن بشر حک کرد، استیو جابز در مدت بیش از ۳۰ سال فعالیت، پایه‌های صنعت مدرن «های ـ تک» را بنا نهاد. مبنای وی در ارائه این دسته از فناوری‌های برتر تنها یک چیز بود: سیستم‌های ساده کاربردی و سرگرم‌کننده را در دست بگیرید و از بودن در کنار آنها لذت ببرید. جابز بر این عقیده بود که خلاقیت فقط متصل‌کردن چیزهاست. اپل محصولات را طوری عرضه می‌کند که نوآوری هم در خود محصول باشد و هم این که نوآوری محصولات دیگر را تکمیل کند! اپل همچنین تلاش زیادی برای یکپارچه‌شدن اکوسیستم‌اش می‌کند. آی‌پاد لمسی، آی‌پد و آی‌فون همگی از آیتیونز و آپ استور بهره می‌برند و این خود بخوبی نشان از نگرش روبه جلوی جابز داشته است. اپل در همین جا متوقف نشده و به تازگی سرویس «آی ابر» را هم برای یکپارچه‌کردن هر چه بیشتر دستگاه‌هایش با هم به کار گرفته است، ابتکار عملی که این بار جابز شاهد واکنش هیجان‌انگیز طرفدارانش نخواهد بود.

یکی از ویژگی‌های بارز جابز در توسعه اهداف اپل توجه به پیشرفت‌های سریع رقبا و درازکردن دست همکاری با آنها بود. این همان تفکر عجیبی است که سال ۱۹۹۷ به بار نشست. در آن سال دنیا از همکاری مایکروسافت و اپل در پروژه مک ورلد حیرت‌زده شد چون هیچ‌کس تصور نمی‌کرد این دو غول دنیای نرم‌افزاری به همکاری با یکدیگر بپردازند، اما جابز برای ادامه راه و خلاص شدن از مشکلات مالی که ناشی از یک دهه افت مالی اپل می‌شد چاره دیگری نداشت. جابز به سرمایه بیش از ۱۵۰ میلیون دلاری بیل گیتس، مرد شماره یک مایکروسافت نیاز داشت. شاید هر کس جای او بود چنین درخواستی را مطرح نمی‌کرد، اما جابز برای باقی ماندن در کورس رقابت ناچار به گفتن این جمله شد: این همکاری به نفع اپل است چون در نتیجه آن، این شرکت می‌تواند دست به مشارکت‌های بزرگ صنعتی بزند.

استیو جابز به عنوان یکی از مدیران برتر در زمینه جذب و پرورش نیروهای خلاق نیز شناخته می‌شود. اپل بیش از ۳۰ هزار کارمند در سراسر جهان دارد و جالب این‌که همه ساله نشستی با عنوان «یکصد کارمند برتر» در مقر اصلی آن برگزار می‌شود. شاید این‌گونه تصور شود که در این نشست مدیران رده بالا و ارشد اپل حضور پیدا می‌کنند، اما همیشه این‌گونه نیست. در بسیاری از موارد و بنا به استراتژی‌ای که از سوی جابز در لایه‌های مختلف اپل تعریف شده است همواره کارمندان و نیروهای خرد، اما خلاق این شرکت نیز در این نشست‌ها حاضر می‌شوند و ایده‌های خود را مطرح می‌کنند. بدون شک این ابتکار عمل را می‌توان به عنوان یکی از رازهای موفقیت اپل در ۲ دهه گذشته دانست.

مرد همیشه خبرساز اپل چند روز پیش در سن ۵۶ سالگی و تنها یک روز پس از رونمایی از محصول جدید اپل یعنی آیفون ۴ از دنیا رفت. شرکت اپل که اکنون در دست «تیم کوک» است به احترام خدمات شایانی که جابز به دنیای امروز کرده است تصویر بزرگی از وی در صفحه اول سایت اینترنتی این شرکت گذاشته است. در این تصویر جابز درحالی به بازدیدکننده نگاه می‌کند که گویی از وی می‌خواهد به آینده و امکان محقق شدن هر رویایی فکر کند!

مهدی پیرگزی