کاهش تحریم ایران, موتور محرک عرضه

دیدگاه آژانس بین المللی انرژی

آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش جدید خود به بررسی وضعیت بازار نفت و پیش‌بینی شرایط آینده پرداخته است. در این گزارش آمده است:

ذخیره نفت خام در کشورهای توسعه یافته در سه ماه چهارم سال گذشته میلادی به‌دلیل رشد تقاضا در آمریکا و دیگر اقتصادهای توسعه یافته، بیشترین کاهش را از سال ۱۹۹۹ داشته است. در سال جاری تقاضای جهانی برای نفت افزایش خواهد یافت و کشورهای عضو اوپک باید بیش از سال ۲۰۱۳ نفت تولید کنند. طی سه ماه پایانی سال گذشته ذخیره نفت خام و فرآورده‌های آن در کشورهای توسعه یافته عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی با ۵/۱ میلیون بشکه کاهش به ۶/۲ میلیارد بشکه رسید که پایین‌ترین میزان از سال ۲۰۰۸ است. در سه ماه نخست سال جاری میلادی این وضعیت در ذخیره نفت و فرآورده‌های آن در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی ادامه پیدا خواهد کرد و این به آن معنا است که امسال کشورهای تولیدکننده نفت برای عرضه بیشتر، تحت فشار قرار خواهند داشت.

در سال جاری میلادی، تقاضای جهانی برای نفت با ۳/۱ میلیون بشکه در روز افزایش به رقم بی‌سابقه ۶/۹۲۶ میلیون بشکه خواهد رسید. این رقم ۱۲۰هزار بشکه بالاتر از پیش‌بینی قبلی آژانس بین‌المللی انرژی است. رشد تقاضا حاصل افزایش مصرف در کشورهای توسعه یافته است که می‌تواند ضعف تقاضا در اقتصادهای نوظهور را جبران کند.

در سال جاری میلادی، اعضای اوپک باید بیش از آنچه قبلا تصور می‌شد لازم باشد بر تولید نفت خود بیفزایند. در حال حاضر، میزان تولید نفت اعضای این سازمان بالاتر از متوسط مورد تقاضا از این سازمان است، اما اگر روند کاهش ذخیره نفت خام تداوم یابد، به این مازاد تولید احتیاج خواهد بود. در سال جاری، ضروری است ۱۲ عضو اوپک به‌طور متوسط روزانه ۶/۲۹ میلیون بشکه نفت تولید کنند. این رقم ۱۰۰ هزار بشکه بالاتر از پیش‌بینی ماه قبل است. در ماه ژانویه تولید نفت این سازمان به ۹۹/۲۹ میلیون بشکه افزایش یافت و عامل اصلی این افزایش رشد تولید نفت در لیبی بود. این رقم به میزان هدف تعیین شده از سوی اوپک یعنی ۳۰ میلیون بشکه در روز نزدیک است.

به باور آژانس بین‌المللی انرژی، کاهش یک میلیون بشکه‌ای تولید نفت لیبی در نیمه دوم سال ۲۰۱۳ و نیز افول تولید نفت عراق دو عامل کاهش ذخیره نفت بوده‌اند. اگرچه در ماه ژانویه تولید نفت لیبی به ۵۰۰هزار بشکه در روز یعنی بالاترین میزان در پنج ماه اخیر رسید، اما حل مشکلات این کشور در حوزه تولید نفت طول خواهد کشید. عربستان در ماه ژانویه، تولید نفت خود را با ۶۰ هزار بشکه در روز کاهش به ۷۶/۹ میلیون بشکه در روز رساند.

ذخیره نفت و فرآورده‌های آن در ماه دسامبر در کشورهای توسعه یافته ۸/۵۶ میلیون بشکه کاهش یافت که بیش از حد معمول برای ماه دسامبر است. به این ترتیب ذخیره یاد شده به ۶/۲ میلیارد بشکه رسیده است که ۱۰۳ میلیون بشکه پایین‌تر از متوسط پنج ساله است.

داده‌های اولیه نشان می‌دهد در ماه ژانویه ذخیره نفت خام و فرآورده‌های آن ۳/۱ میلیون بشکه افزایش یافته است، اما طی پنج سال اخیر، میزان متوسط افزایش ذخیره نفت خام و فرآورده‌های آن در ماه‌های ژانویه، ۷/۴۳ میلیون بشکه بوده است. میزان عرضه نفت از سوی کشورهای غیرعضو اوپک امسال با ۷۵/۱ میلیون بشکه در روز افزایش به ۴/۵۶ میلیون بشکه خواهد رسید.

بیشترین میزان رشد از سوی آمریکا، کانادا و برزیل مشاهده خواهد شد. با توجه به رشد عرضه نفت از سوی اعضای اوپک و کشورهای تولیدکننده نفت غیرعضو این سازمان، به نظر می‌رسد در حوزه عرضه نفت مشکل خاصی در بازار وجود نداشته باشد. کاهش نرخ رشد اقتصاد چین و برخی دیگر از اقتصادهای در حال توسعه نسبت به سال ۲۰۱۳ و محدود شدن سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی آمریکا عواملی هستند که از رشد تقاضا می‌کاهند. اگر مذاکرات ایران با گروه ۱+۵ یک پیش رود، می‌توان شاهد ورود میزانی بالاتر از نفت ایران به بازارهای جهان بود و این عامل نیز به رشد عرضه منجر می‌شود. به این ترتیب، ظاهرا پیش‌بینی نهادهای بین‌المللی مبنی بر کاهش متوسط قیمت نفت آمریکا و نفت برنت در سال جاری درست است.