این گوی و این میدان

در سفره رمضان بهترین‌ها فراهم شده اما نمی دانم چرا گاهی به خشکه نانی اکتفا می کنیم. نمی دانم چرا وقتی بحث روح پیش می آید هرچه غذایی که تاریخ انقضایش گذشته و بی‌مقدار است را انتخاب …

در سفره رمضان بهترین‌ها فراهم شده اما نمی دانم چرا گاهی به خشکه نانی اکتفا می کنیم. نمی دانم چرا وقتی بحث روح پیش می آید هرچه غذایی که تاریخ انقضایش گذشته و بی‌مقدار است را انتخاب می کنیم و اما برای جسم چه‌ها که نمی‌کنیم! فقط کافی است کمی دستت را بیشتر دراز کنی تا از آنچه شایسته روح و روانت است، بهره‌مند شوی. فقط کافی است در وقت ورود به پیشگاه حضرت دوست، برای بهترین شدن از او مدد بگیری و خواهی دید که صاحب این سفره، همان که مالک تمام سفره‌هاست تو را به عالم معنا نزدیک خواهد کرد و تو به عنوان مهمان ویژه پذیرایی مخصوص می شوی. برای مهمان ویژه شدن شرایطی وجود دارد و از آن جمله تک‌بودن از نظر نیت روزه و خوراک سحر و افطار و دیگر آئین روزه‌داری است.

محبان و خاصان از این مرحله نیز بالاتر رفته، از یاد غیرخدا نیز دوری می گزینند، مجنونی می‌شوند که جز لیلی نمی‌بیند. آنها کسانی هستند که نه تنها خوراک سحر و افطارشان از مال حرام و حتی شبهه‌ناک نیست، بلکه در مصرف مال حلالشان نیز اسراف و زیاده‌روی نمی کنند، زیرا که اسراف خود امری حرام است بلکه به قدر رفع نیاز و نه به قصد لذت، غذا می‌خورند و آب می‌آشامند. نیتشان در وقت ملکوتی سحر و افطار تنها رفع گرسنگی نیست بلکه کسب توانایی برای انجام عبادت معبود خویش می‌باشد که خود امری است مستحب. از طرف دیگر برخی با این نیت که روزه عادتی رایج بین مردم است این فریضه را به جا می آورند و شاید اگر روزی در جمع کافران باشند از انجام این کار سر باز زنند و یا برای جلب نظر دیگران و یا حداقل به دور ماندن از عیبجویی آنها اقدام به این کار می‌کنند. به ترتیب هرچه که به مراتب بالاتر نگاه بیندازیم می‌بینیم که عده‌ای دلیل اخروی بر انجام این فریضه دارند و آن تجربه نکردن دوزخ و بهره‌مند شدن از بهشت می‌باشد و این مراحل تا آنجا پیش می‌رود که علاوه بر دلیل اخروی رضایت و خشنودی خدا و قرب الهی را نیز مشمول نیت خود قرار می‌دهند و بالاخره در بالاترین مرتبه، نیت صرفاً به جهت رسیدن به مقام قرب الهی می‌باشد. به گمانم او که چنین نیتی ناب و خالص دارد همان است که در دعاهایش می‌گوید:«اللهم ادخل الجنهٔ سالما» . همان است که می‌خواهد سالم و پاک وارد بهشت برین شود. این درجه‌بندیها و رتبه‌ها به قدری ظریف است که به تعداد مؤمنان با درجه ایمانشان، روزه‌داران متفاوتی وجود دارد. احوال پیامبران و اولیای الهی نیز گوناگون بوده است و اما عصمت معصومین علیهم‌السلام گویای این مطلب است که در اینجا تفاوت‌ها ناشی از مراتب تقوا و ایمان نیست بلکه مقام خوف، در هرکدام از این بزرگواران، اسماء الهی را به گونه خاصی جلوه می داده است. وقتی صحبت از درجه افراد می‌شود بی‌اختیار داستان هابیل و قابیل در ذهنم خطور می‌کند، هدایایی که برای خدا پیش فرستادند. هابیل گوسفندی فربه و قابیل اندک گندمی از محصولات کشاورزی‌اش را در پیشگاه حضرت دوست فراهم ساخته بودند. در این بین، هدیه حضرت هابیل بود که مقبول افتاد. بنابراین این خود آدمی است که صدالبته با استفاده از فیوضات حق‌تعالی برای خویش رتبه و مدال به ارمغان می آورد. به یاد نصایح مولای متقیان حضرت علی(ع) می‌افتم آنجا که می‌فرمایند مبادا دیگران در انجام فرایض دینی و عمل به قرآن از شما پیشی گیرند. حال این گوی و این میدان. این شما و این رمضان.